უცხოეთში საგასტროლოდ გატანილი ქართული სპექტაკლების წარმატებებზე წარმოდგენას ხშირად იქაური პრესის გამოხმაურებებზე დაყრდნობით ვიქმნით. სამწუხაროა, რომ ამ დარგის სპეციალისტები საზღვარგარეთ თეატრალურ დასთან ერთად გამგზავრებას იშვიათად ახერხებენ. ამ პრობლემის მოგვარების შემთხვევაში, იქნებ აღარ გაგვჩენოდა ეჭვი იმისა, რომ მხოლოდ დადებით რეცენზიებს ვეცნობით თუ ჩვენი დადგმები იქაც გულწრფელად მოსწონთ...
საქართველოში ჩამოტანილ სპექტაკლებს ქართველი მაყურებელი არ აკლდება, რადგან განსხვავებულისა და მისთვის უჩვეულოს ნახვის სურვილი ამოძრავებს. თუმცა, თეატრალების დაინტერესება, ალბათ, იმითაც არის განპირობებული, რომ უნდათ პარალელი გაავლონ, შედარება მოახდინონ და საკუთარი თვალით დარწმუნდნენ ნამდვილად მოძველდა თუ არა ქართული თეატრალური გამომსახველობითი ხერხები და შესაბამისად, დიდად ჩამოვრჩებით თუ არა ევროპას ან ამერიკას.
ქართველი მაყურებელი, რომელსაც სპექტაკლზე დასწრების კულტურა აქვს, ნებისმიერ შემოთავაზებას, იქნება ეს მისთვის გასაგებ თუ გაუგებარ ენაზე, იღებს და ეცნობა. ის განწყობილია, რომ მხოლოდ ერთი მიზანსცენის, რომელიმე მსახიობის, რეჟისორის ან დრამატურგიის მოწონების შემთხვევაშიც კი, შემოთავაზებული წარმოდგენა გაამართლოს და ოვაციებიც არ დაიშუროს. თუმცა, ამ შემთხევაშიც კი, ყველაფერს აქვს საზღვარი და მოთმინებაც არის და მოთმინებაც...
ეს ყველაფერი იმიტომ ავღნიშნე, რომ მთავარზე გითხრათ.
იტალიის საელჩომ საქართველოში კოტე მარჯანიშვილის სახელობის თეატრში იტალიური სპექტაკლის, სახელწოდებით ,,Iნ Fრა ლი ცასი დელლა ვიტა...”, სანახავად მიგვიწვია. მაყურებელი მივიდა, მაგრამ სპექტაკლის მსვლელობისას დარბაზში ვეღარ გაჩერდა და გამოსვლა დაიწყო. წარმოდგენა ბევრმა დატოვა, ვეღარ გაძლო - ამჯერად ძალიან მდარე ხარისხის სატყუარა შემოგვთავაზეს...
საინტერესოა, კითხვაზე: - რა პრინციპით არჩევთ სპექტაკლებს აქ ჩამოსატანად?, რას მიპასუხებდა ამ წარმოდგენის საქარეთველოშო ჩვენების ინიციატორი. იმედგაცრუებული მაყურებელი დარბაზიდან გაბრაზებული სახით ან ისტერიული სიცილით გამორბოდა. იმათ კი ვინც დარბაზში მაინც დარჩა, ნახვარსაათიან ,,პაკლონს” ვაჟკაცურად გაუძლო.
საზოგადოებისთვის იტალიურ ენაზე დაბეჭდილი პროგრამები მოამზადეს. თუმცა, ეს წარმოდგენა მხოლოდ იტალიური ენის მცოდნეთათვის არ იყო გამიზნული, რადგან თითქმის სულ უსიტყვოდ მიმდინარეობდა. შესაბამისად, ორგანიზატორებს პროგრამის ტექსტი ქართულად მაინც რომ ეთარგმნათ, იქნებ გაგვეგო რა დონის შემოქმედებით გაერთიანებასთან გვქონდა საქმე. ამ შემთხვევაშიც მოხდა ისე, როგორც, რატომღაც, მხოლოდ საქართველოში სჩვევიათ ხოლმე.
იტალიური დასი მაყურებლის გაოცებას ოჩოფეხებზე დგომის ტექნიკით შეეცადა. იქ სხვა რამ გაკუთრებული და აღსანიშნავი არც არაფერი ყოფილა, თუ არ ჩავთვლით სპექტაკლის ცოცხალ გაფორმებას დასარტყამი ინსტრუმენტებით. მუსიკა ქუხდა.
ამ შემთხევაში, შეუძლებელია ისაუბრო მიზანსცენების გამართულობასა და სპექტაკლის მთლინობაზე. იტალიური თეატრისთვის დამახასიათებელი ნიღბების გამოყენების ხელოვნებაც კი იმდენად უგემოვნოდ იყო წარმოდგენილი, რომ მაყურებელს არ დარჩა იმის შთაბეჭდილება, რომ იტალიურ სპექტაკლს უყურებდა.
ალეგორიულ თხრობა, რომელიც მიწისა და ცის, ორი საპირისპირო ძალის დაპირისპირებაზე იყო აგებული, უგემოვნო კოსტუმებითა (მათი აფრიალების შემთხვევაში სცენაზე ისეთი მტვერი დგებოდა, რომ მაყურებელს სუნთქვა უჭირდა) და ხშირად განმეორებადი ჟესტებითა და მოძრაობით შემოიფარგლებოდა. ოჩოფეხებზე შემდგარი პერსონაჟები უინტერესოდ მოქმედებდნენ, მაყურებელი არც კი უყურებდა, მაგრამ ჩაძინების საშუალებაც არ ჰქონდა, რადგან მუსიკა მაღალ ხმაზე ისმოდა. მოთმინებით ველოდით, როდემდე გაგრძელდებოდა სანახაობა, რომელიც დასწრებად არ ღირდა.
დარბაზიდან გამოსული მაყურებელი ორგანიზატორებს ეძებდა. ისინი არ ჩანდნენ, ალბათ, იმალებოდნენ. და მიუხედავად იმისა, რომ დასარტყამი ინსტრუმენტების რიტმს მაყურებელი ტაშით მაინც აყვა, აქა იქ ირონიული ,,ბის” გაისმოდა და მსახიობებიც კმაყოფილები ჩანდნენ, ეს მაინც არ იყო ისეთი წარმოდგენა, რომელთან დაკავშირებითაც საზოგადოების აზრი ორად გაიყოფოდა. პირადად მე შტაბეჭდილება სემექმნა, რომ ეს დასი სცენაზე პირველად აღმოჩნდა და აქამდე მხოლოდ სახალხო დღესასწაულებზე გამოდიოდა.
ამ სანახაობით მოტყუებულ მაყურებელს დაენანა დრო, რომელიც სპექტაკლისათვის დახარჯა. აღშფოთებას ვერც საელჩოს მიერ მოწვეული სტუმრები მალავდნენ. ყველას თავში უტრიალებდა კითხვა - ,,რატომ”?
და მიუხედავად იმისა, რომ ჩვენი ქვეყნის თეატრალური მიღწევების შესახებ ახლა თუ არა სულ ცოტა ხნის წინათ არაერთი ქვეყანა ლაპარაკობდა, ხშირად მაინც საცდელი ბაჭიის როლში გამოვდივართ.
მაინტერესებს ვინც ეს ადამიანები მოიწვია, თვითონ თუ იჯდა დარბაზში? თუ კი, მაშინ გულწრფელად ისიამოვნა იმით რაც ნახა? ვინ ირჩევს საერთოდ ვინ მოიწვიოს და ვინ არა, ან რა ნიშნით? შეკითხვების დასმა შემიძლია უსასრულოდ გავაგრძელო, რადგან ამ სპექტაკლის მაგალითზე კარგად იკითხება დამოკიდებულება მასპინძელი ქვეყნისადმი, მისი მაყურებლისადმი... საელჩოების მხრიდან კი, როგორც ვიცი, ასეთი შემთხვევა პირველად არ მომხდარა. გვექმნება შთაბეჭდილება, რომ საქართვეოლოშო გახნილი საელჩოების წარმომადგენლები ქართულ კულტურას ნაკლებად ეცნობიან.
Subscribe to:
Post Comments (Atom)
No comments:
Post a Comment