tag:blogger.com,1999:blog-87679636271589850872024-03-05T23:30:22.286-08:00Tam KiknavelidzeTamhttp://www.blogger.com/profile/18161208108257060855noreply@blogger.comBlogger23125tag:blogger.com,1999:blog-8767963627158985087.post-62481895336263242262009-10-28T15:11:00.000-07:002009-10-28T15:29:11.839-07:00ა-ნა და ან’ნა<a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhbSW6Jwyyij4WIgO2ETW9rQsQwWSDk143MKnCVlawW6ka2Y_a_VTnjfHlvGeKVXeWcmSSVx9TEc-scawSJrfxf6BPZbX0iLYHImQZgZwEJl3Gf92jg0VLnfz0u8f7p5sMW_ST7N1KO_FQ/s1600-h/2.JPG"><img style="float:left; margin:0 10px 10px 0;cursor:pointer; cursor:hand;width: 320px; height: 214px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhbSW6Jwyyij4WIgO2ETW9rQsQwWSDk143MKnCVlawW6ka2Y_a_VTnjfHlvGeKVXeWcmSSVx9TEc-scawSJrfxf6BPZbX0iLYHImQZgZwEJl3Gf92jg0VLnfz0u8f7p5sMW_ST7N1KO_FQ/s320/2.JPG" border="0" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5397778907123478370" /></a><br /><p>რატომ ასეთი სათაური? იმიტომ, რომ ეს სახელი რუსთაველის თეატრის სცენიდან, ორი დღის განმავლობაში, ისეთი ინტენსივობით მესმოდა, რომ სხვადასხვა ტემბრით წარმოთქმული ,,ანა” ამეკვიატა. მათზე გაკეთებული აქცენტის მიზეზს კი ქვემოთ მოგახსენებთ.<br /><br /><br /><span style="font-weight:bold;">ბრავო, ა-ნა!</span><br /><br />ა-ნა -აი, ასე ეძახის ზაზა პაპუაშვილის გმირი, ბიდერმანი, მოახლეს, რომელსაც რობერტ სტურუას ახალ სპექტაკლში, სახელწოდებით ,,ბიდერმანი და ცეცხლისწამკიდებელნი”, ია სუხიტაშვილი განასახიერებს. ეს ბრავო მას ეკუთვნის. ის ყველაზე დასამახსოვრებელი იყო, გამოირჩეოდა პლასტიკითა და მეტყველებით, გმირის ხასიათის გახსნითა და წარმოჩენით. მსახიობი მთელი სპექტაკლის განმავლობაში მუშაობს, მაშინაც კი, როდესაც სცენის სიღრმეში, მაყურებლისგან მოშორებით, ცეცხლისწამკიდებლის მიერ მოკლულ მტრედს ასაფლავებს. ამასთან, უნდა აღინიშნოს, რომ ანას გმირი სპექტაკლში გაცილებით აქცენტირებული, გამოკვეთილი და დამუშავებულია, ვიდრე პიესაში. ასე რომ, ბრავო ია! მან ძალისხმევა არ დაიშურა იმისათვის, რომ სპექტაკლში, რომელიც დაუმთავრებელისა და დაუმუშავებელის შთაბეჭდილებას ტოვებს, საკუთარი გმირი წარმოეჩინა. ამაში, ალბათ, კოსტუმი, ვარცხნილობა და ცხვირზე მორგებული სათვალეც დაეხმარა... თუმცა, მხატვრობასა და სპექტაკლის მუსიკალურ გაფორმებაზე ქვემოთ დავწერ.<br /><br /><p><img style="display:block; margin:0px auto 10px; text-align:center;cursor:pointer; cursor:hand;width: 320px; height: 214px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh5V4lro5JH8v9uIzkvC8YbEdjOZaKvq-xXkp0gwI9wwkyLUfFt9zytGRBLJaAuFVHUs-gEK1bP96idaVoZlgPyGVb22gs6MZS0nQ_c1zEc2kMMhR4OiuFlEW3X2CF19HcjlH6e9kj9RxQ/s320/4.JPG" border="0" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5397778409692294082" /><br /></p><br /><br />პიესა ვახსენე და შეუძლებელია არ აღინიშნოს მაქს ფრიშის ნაწარმოებისადმი რობერტ სტურუას დამოკიდებულება. მან რუსთაველის თეატრის 131-ე სეზონის გახსნამდე ორგანიზებულ პრესკონფერენციაზე განაცხადა, რომ სპექტაკლიდან ბევრი სცენა ამოვიღე, რადგანაც ისინი დამუშავებას საჭიროებდნენო... დრო არ ეყო? რამ შეუშალა ხელი? რას შეცვლიდა, ან დაამატებდა? ამ კითხვებზე პასუხი საინტერესოა, მაგრამ ვეღარ გამოასწორებს იმას, რაც დაიდგა.<br /><br />რეჟისორმა უარი თქვა სცენაზე, რომელიც ჯოჯოხეთში თამაშდება და პიესის აზრს გამოხატავს: ბიდერმანსა და ბაბეტას ჯოჯოხეთიდან უშვებენ, რადგანაც იქ აღარავინაა, ყველა სამოთხეშია. სპექტაკლში კი აქცენტი გაკეთებულია იმაზე, თუ როგორ ხდება ცოლ-ქმარი საკუთარი სახლის გადაწვის თანამონაწილე. ამ დროს საინტერესოა ერთი სცენა, სადაც სტურუამ საკუთარი პოზიცია ნათლად გამოხატა და კითხვას, რატომ მონაწილეობენ ბიდერმანები ბოროტმოქმედებაში, ასეთი პასუხი მოუძებდა: იმიტომ, რომ მათ არ უნდათ სიკვდილი, ეშინიათ ჯოჯოხეთის და იმის, რაც შეიძლება მოხდეს. აი, ასე პასუხობს რეჟისორი შეკითხვას, რომელიც დრამატურგმა დაგვისვა იმისათვის, რომ გვეფიქრა _ რატომ წარმოიშვა ფაშიზმი ისეთი კულტურული ტრადიციების ქვეყანაში, როგორიც გერმანიაა და რატომ ვერ ეწინააღმდეგებიან ბიდერმანები მოძალადეებს...<br /><br />პიესაში აქცენტირებულია პერსონაჟთა სოციალური უთანასწორობა, მაგალითად: ცეცხლისწამკიდებლებისთვის გამართულ სადილზე ბიდერმანი (ზაზა პაპუაშვილი) ანას უბრძანებს, რომ მაგიდიდან აიღოს ყველაფერი, რაც ,,ზედმეტია” (ვერცხლი, ბროილი, ხელსახოცები), რათა ,,სტუმრებმა” თავი ისე იგრძნონ, როგორც საკუთარ სახლში. ეს თემა სპექტაკლში გამოკვეთილი არ არის.<br /><br />პიესის შეკვეცამ პერსონაჟთა ნაკლებობაც განსაზღვრა. წარმოდგენაში ვერ ნახავთ პროფესორს, რომელიც თემიკო ჭიჭინაძეს უნდა განესახიერებინა _ ეს როლი რეჟისორმა ბოლო მომენტში ამოიღო, ასევე, ექიმს, რომელთანაც ბაბეტა (ნინო კასრაძე) მხოლოდ ტელეფონზე საუბრობს, მაიმუნს, ფიგურას, ველზევულს... რამ გადააწყვეტინა სტურუას მისი დადგმა? ალბათ, სათქმელმა, მისი გამოხატვის სურვილმა და არა ნაწარმოების გაცოცხლებამ. თუმცა, რეჟისორის მიერ ინტერპრეტირებული ნამუშევრებისგან განსხვავებით, ეს სპექტაკლი მხატვრული თვალსაზრისით სუსტი აღმოჩნდა.<br /><br /><p>მაქს ფრიშმა დამრიგებლური პიესა მორალის გარეშე მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ დაწერა. მისი განხორციელების პარალელურად, ჩვენი ინტერესი სტურუა-მესხიშვილი-ყანჩელის ტანდემმაც გამოიწვია. ამაზე კომპოზიტორმა გვითხრა, რომ სპექტაკლზე სამუშაოდ დრო გამოვინთავისუფლე, რეპეტიციებს ბ-ნ რობერტთან ერთად ვესწრებოდი და ახალი მუსიკა შევქმენიო... თუმცა, წარმოდგენის მსვლელობისას მოვუსმინეთ თემებს, რომლებიც ცნობილია და პერიოდულად გვხვდება სპექტაკლებში: ,,შობის მეთორმეტე ღამე”, ,,დარისპანის გასაჭირი” და ა.შ. არ მინდა დავიჯერო, რომ კომპოზიტორმა მთელი ძალისხმევა ქოროს ,,ამღერებასა” და მის გავარჯიშებას მოანდომა... სიახლის თვალსაზრისით არც გოგი ალექსი-მესხიშვილის სცენოგრაფია გამოირჩეოდა. მისი ხელწერა შესამჩნევი იყო, მაგრამ არა განსხვავებული: ფერადი, მოძრავი ვერტიკალები და სიბრტყე, რომელზეც ჭრელ კოსტუმებში გამოწყობილნი მოქმედებენ. სცენის შუაგულში მოქცეული პანო, აკრობატების გამოსახულებით, სივრცეს ორ ნაწილად ყოფს და ეფარება ბატუტს, რომელსაც, როგორც ვიცი, სპექტაკლზე მუშაობის დასაწყისში მეტი დატვირთვა ჰქონდა. ახლა მას განწყობის შესაქმნელად უფრო იყენებენ, ვიდრე დანიშნულებისამებრ და პანოს ყოველი აწევ-დაწევისას მაყურებელს უნელდება ილუზია იმისა, რომ იქ, სცენის შუაგულში, რაღაც მოხდება.<br /><br /></p><p><img style="display:block; margin:0px auto 10px; text-align:center;cursor:pointer; cursor:hand;width: 320px; height: 214px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEifmLDrwIK4kDrZK2qdggb8K0HnhILTrEQECvkJxkiYxhI1db5JCVk7Y4foXx1AjVHtw5fPZ7_k7dtdOfr3gdYOrWmn1qYQN_w8lZUWNo7CiNnCYPPxL4WI3OGsQJPlmcJ2zgXBDguphXs/s320/1.JPG" border="0" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5397778640095303442" /><br /></p><br /><br />მოქმედება რთულად ვითარდება დასაწყისში, რომელიც გაწელილია. არ ჩანს ჟანრი და არც პერსონაჟთა ხასიათი იკითხება. ქორო, რომელმაც მოსახლეობის სიმშვიდესა და დაცვაზე უნდა იზრუნოს, უსუსური უფროა, ვიდრე ირონიზირებული. სპექტაკლის დასრულების შემდეგ ბევრს გაუჩნდა კითხვა _ რატომ? მხოლოდ იმის სათქმელად, რომ გვირჩევნია თავი მოვიტყუოთ, ვიდრე სიმართლე გავაცნობიეროთ და გავიბრძოლოთ იმის წინააღმდეგ, რაც საკუთარ სახლსაც კი გადაგვაწვევინებს? პირადად ჩემთვის ის საინტერესო აღმოჩნდა იმიტომ, რომ დავინახე ორი თაობა და მათი შესაძლებლობები, დავაკვირდი იმათ, რომლებმაც უნდა შეცვალონ ძველი, ჩვენთვის კარგად ნაცნობი და დაუვიწყარი, მაგრამ წარმავალი. ამ მიმართულებით სასიხარულოა იამზე სუხიტაშვილის წარმატება, რასაც ვერ ვიტყვი ბესო ზანგურზე, რომელსაც კარგი ფაქტურა აქვს, მაგრამ აკლია დამაჯერებლობა. მისი ჟესტები, მიმიკა და მეტყველების მანერა ერთი სპექტაკლიდან მეორეში გადადის. განმეორების, თუ განსახიერებულის ტყვეობაში ყოფნის პრობლემა მხოლოდ ამ მსახიობის შემოქმედებისთვის არ არის დამახასიათებელი. იგივე რუსთაველის თეატრის წამყვან არტისტზე, ზაზა პაპუაშვილზეც შეიძლება ითქვას. მისი საშემსრულებლო მანერა ასოციაციებს ბადებს პერსონაჟებთან, რომლებითაც თავი დაგვამახსოვრა. ყანჩელის მუსიკის, ან მესხიშვილის სცენოგრაფიის არ იყოს, სტურუას დადგმებში ისიც ხშირად მეორდება და მონატრებული გმირების გახსენების საშუალებას გვაძლევს... როგორია ზაზა ბიდერმანში? სპექტაკლის II ნახევარში უკეთესი და უფრო საინტერესო, ვიდრე დასაწყისში. ეს ნაწილი დადგმაში ცუდად არის დამუშავებული და შესაძლებელია, მსახიობთა ერთფეროვნებაც ამის ბრალია. მიუხედავად იმისა, რომ სპექტაკლში მონაწილეთა შესაძლებლობები მაქსიმალურად არ არის გამოვლენილი, ზაზა პაპუაშვილისა და ნინო კასრაძის რამდენიმე სცენა, მაგალითად: სასადილო მაგიდაზე, საინტერესოა. მათი გმირების ხასიათი იკვეთება მაშინ, როდესაც მოქმედება განვითარებას იწყებს და პერსონაჟები, ცეცხლის წამკიდებლებთან ერთად, საკუთარი სახლის გადაწვის გეგმას განიხილავენ. პიესაში ნინო კასრაძის გმირი, ბაბეტა, გულით ავადმყოფია, სპექტაკლში კი სნეულის არაფერი ეტყობა და არშიყსაც ასწრებს, თანაც შმიტცთან. თუმცა, ეშინია მარიოსი, რომელსაც დავით დარჩია განასახიერებს და კიდევ, ქ-ნი კრესტლინგის. ეს უკანასკნელი სცენაზე იშვიათად ჩნდება, მაგრამ დარეჯან ხარშილაძე მას დამაჯერებლად განასახიერებს.<br />რა არის ის, რაც ყველას დაამახსოვრდა? ბიდერმანის მიერ რამდენჯერმე გამეორებული ფრაზა _ ,,ცეცხლის წამკიდებელი რომ იყოს, იტყოდა?” და სახელი _ ა-ნა, რომლის შემსრულებელმაც მოწონება დაიმსახურა.<br /><br /><br /><span style="font-weight:bold;">გამეორება ცოდნის დედაა</span>?<br /><br />რაც შეეხება ან’ნას, ის მთავარი გმირია სპექტაკლში, სახელწოდებით ,,ანა კარენინა”, რომელიც რეჟისორმა გიორგი სიხარულიძემ ქუთაისის ლადო მესხიშვილის სახელობის სახელმწიფო დრამატულ თეატრში განახორციელა. ამაზე მოკლედ ვიტყვი, რადგანაც ეს დადგმა რეჟისორმა მიხეილ თუმანიშვილის სახელობის კინომსახიობთა თეატრის სცენაზეც წარმოადგინა და ბევრს ნანახი აქვს. მართალია, შეიცვალნენ მსახიობები, მაგრამ უცვლელი დარჩა რეჟისურა და ხერხი, რომელიც სიხარულიძემ ნაწარმოების მხატვრული გადაწყვეტისას გამოიყენა.<br /><br />სიუჟეტი ფილმის გადასაღებ მოედანზე ვითარდება. თუმცა, რეჟისორის როლის შემსრულებელი დავით გაჩეჩილაძე მოქმედებას წამოძახილით ,,გადაღებულია” მაშინ წყვეტს, როდესაც რაღაც უნდა მოხდეს, ან განვითარდეს. გვექმნება შთაბეჭდილება, რომ ეს ხერხი გამოიყენეს იმისათვის, რომ საქმე არ გაირთულონ და ცალკეულ სცენებად შემოგვთავაზონ ის, რისი განხორციელებაც ძალისხმევასა და ოსტატობას მოითხოვს, როგორც შემსრულებლებისგან, ასევე რეჟისორისგან. ამ უკნასკნელის არჩევანი გამართლებულია მაშინ, როდესაც სათქმელი არ ეწირება ფორმას, ხერხს, რომელიც შემსრულებლებს უხერხულობას უქმნის. აქ ყველაზე საინტერესო მომენტები წყდება, ან ,,ვითარდება” იქ, სადაც მაყურებლის თვალი ვერ აღწევს, კერძოდ: რკინის მასიური დეკორაციის მიღმა, სცენაზე დარჩენილი მსახიობები კი ემოციებს ,,იზოგავენ” წამოძახილამდე ,,გადაღებულია”.<br /><br />რომანიდან აღებული 33 სცენა სამ მოქმედებაშია გადანაწილებული და 4 საათი გრძელდება. დროის დიდი ნაწილი მიაქვს შემსრულებელთა კიბეებზე სიარულს და მუსიკალურ გაფორმებას, რომელიც რეჟისორს ეკუთვნის. დინამიურს პაუზებით სავსე სცენები ენაცვლება. მათ მსახიობთა ნაწილი თვალს პარტერიდან ადევნებს. პირველი რიგის გარდა, მოქმედება, სცენის პარალელურად, ლოჟებშიც ვითარდება და მონაწილეები დარბაზიდანაც შემოდიან.<br /><br />კარგია, რომ თეატრი სავსეა ახალგაზრდა მსახიობებით. თუმცა, მათი შესაძლებლობების წარმოჩენა აქ ვერ მოხერხდა. გამონაკლისია კიტის როლის შემსრულებელი ნინო ჭოლაძე, რომელმაც დამაჯერებლად გაითამაშა სცენა, სადაც ვრონსკის (გიორგი ზანგური) მიერ გამოვლენილი გულგრილობით იტანჯება და დოლის (დალი ბასილაძე) მკლავებში მოთქვამს.<br /><br />რატომ დადგა რეჟისორმა ერთი და იგივე? რატომ მიუბრუნდა იმას, რაც უკვე განახორციელა? ეს საკითხი ქართულ თეატრში აქტუალურია და ამაზე გაზეთ ,,24 საათში” არაერთხელ დაიწერა. ასეთი გადაწყვეტა ყველაზე დიდ სირთულეს უქმნის მთავარ პერსონაჟს, რომლის სახელსაც სპექტაკლში ხშირად გაიგონებთ. ან’ნა _ აი, ასე ეძახიან გმირს, რომელსაც ენდი ძიძავა განასახიერებს. მას მოძრაობაში ხელს უშლის კოსტუმი (კოსტუმების მხატვარი _ თეო კუხიანიძე), აფერხებს რიტმი, რომელსაც ხან ანა კარენინას ემოციები უნდა შეუსაბამოს, ხანაც გადასაღებ მოედანზე დარჩენილი მსახიობის. მისი სიყვარულის ამბავი ნაკლებად დამაჯერებელი და ხელოვნურია, ისევე როგორც ვრონსკის მიერ წარმოთქმული ,,ან’ნა” და ანას პასუხი ,,გამატარეთ”...<br /><br />რატომ მიუბრუნდა რეჟისორი ტოლტოის ,,ანა კარენინას”? რატომ აღმოჩნდა ის მისთვის აქტუალური მას შემდეგ, რაც ერთხელ უკვე განახორციელა? ამ კითხვებს რეჟისორი ასე პასუხობს: ,,ეს არ არის მხოლოდ XIX საუკუნის რუსეთის პრობლემა. ტოლსტოიმ კონკრეტული დრო და სივრცე აიღო, მასალა კი იმდენად გენიალურია, რომ ის აბსოლუტურად საყოველთაოა და მას ეროვნება არა აქვს. მიმაჩნია, რომ დღეს, როგორც არასდროს, ხელოვანი უნდა დაინტერესდეს ადამიანით, მისი ბედით, შინაგანი სამყაროს ამოცნობით, რადგან სწორედ ადამიანია სამყაროს ყველა პრობლემის საწყისი და ამ პრობლემის გადაჭრის ერთადერთი გამოსავალი. ჩემი თვალით ამოკითხული და დანახული ამბავი პოეტური სიყვარულის ნიმუშია, რომელმაც საუბედუროდ, ვერ გაუძლო საზოგადოების ზეწოლას და თავისი სიწმინდისა და მგზნებარების მიუხედავად, ამ საზოგადოების განსჯის მსხვერპლი გახდა. აი, ეს არის ჩემთვის მთავარი”.<br /><br /><span style="font-weight:bold;">ქართველების SHOWCASE </span><br /><br />აღსანიშნავია, რომ ორივე ზემოთნახსენები სპექტაკლი წარმოდგენილი იყო თბილისის საერთაშორისო თეატრალური ფესტივალის ფარგლებში ორგანიზებულ Gეორგიან შჰოწცასე –ში. როგორც წესი, მსგავსი ჩვენებები ეწყობა იმისათვის, რომ სათანადოდ წარმოჩინდეს ეროვნული პროდუქცია, რომელმაც უცხოელები უნდა დააინტერესოს. ამ თვალსაზრისით, ვფიქრობ, ქართული სპექტაკლები არასწორად იყო შერჩეული. ასეთ ფესტივალებზეც კი უცხოელებს ჩააქვთ ის, რაც მათი ქვეყნის, ან შემოქმედებითი გაერთიანების ,,სავიზიტო ბარათია” და მაყურებელს სთავაზობენ წარმოდგენებს, რომლებიც რამდენიმე წლის წინათ წარმატებით განახორციელეს. ქართველებმა კი დავახვედრეთ პრემიერები, რომლებიც პირველად ჩვენც მათთან ერთად ვნახეთ. რობერტ სტურუას სპექტაკლის გარდა, ასეთი თბილისის მუსიკისა და დრამის თეატრში რეჟისორ დავით დოიაშვილის მიერ დადგმული ,,მაკბეტიც” აღმოჩნდა... ამ საკითხზე თუ ფესტივალის ორგანიზატორებმა იფიქრეს, მაგრამ უკეთესი, თუნდაც წინა წლებში განხორციელებული, მაგრამ რეპერტუარში შემორჩენილი, ვერაფერი ნახეს, ეს უკვე იმის მანიშნებელია, რომ არ გვაქვს პროდუქცია, რომელსაც ყველგან ვაჩვენებთ. საფესტივალო სამზადისი კი უპირველესად იმას გულისხმობს, რომ შევქმნათ ისეთი, როგორიც ქართული თეატრისადმი ინტერესს გამოიწვევს.Tamhttp://www.blogger.com/profile/18161208108257060855noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-8767963627158985087.post-78296684521923846532009-10-28T15:05:00.000-07:002009-10-28T15:10:55.572-07:00სანამ იანს ეძინა…სასტუმროში გათამაშებული ,,SO...SO...”<br /><br />ბ-ნ იანს ახსოვს რა მიზნით მივიდა სასტუმრო ,,მარიოტში", როგორ მოკალათდა სავარძელში, სხვების ზურგს უკან, ღიმილით შეავლო თვალი ნაცნობ სახეებს და როგორც კი განეწყო, გაითიშა...<br />აი, ასე, ბ-ნი იანივით ჩვენც ხშირად ვეთიშებით რეალობას, იშვიათად კი ისეთი სიძლიერით, რომ ნამდვილის გარჩევა გვიჭირს. დავიჯერო, არასოდეს გქონიათ განცდა, რომ ირეალურიც ცხადია? მე კი, ბევრჯერ და ეს ,,მეორე რეალობა" მავსებს კიდეც... როდის? მაშინ, როდესაც თეატრში მივდივარ… თუმცა, იმ დღეს, უფრო ზუსტად კი 6 ოქტომბერს, მე და ბ-ნი იანი განსხვავებული დოზით გავითიშეთ - ის ძალიან, მე - ოდნავ, ამიტომაც რაღაცეების დანახვა მოვასწარი და თუ მკითხავთ, რა გაარჩიეო, გიპასუხებთ, რომ ის, რისი აღქმაც შეიძლებოდა. <br /><br />თავდაპირველად მახსოვს განცდა, რომელიც ერთი, ტრადიციული და დათქმული ადგილის მეორეთი ჩანაცვლებამ გამოიწვია, ანუ თეატრი სასტუმრო ,,მარიოტმა” შეცვალა, სცენა და პარტერი კი – სასტუმრო ოთახმა, სადაც ბ-ნ იანთან ერთად მოვხვდი. საუკეთესო ადგილი შემხვდა, მაგრამ ყველაზე მეტად იმან გამახარა, რომ ბ-ნი იანის მსგავსად ჩემს გვერდით მსხდომნიც არ გაითიშნენ და მარტო არ დამტოვეს ,,რეალობასთან”, რომელიც ცხადზე ბანალური აღმოჩნდა.<br /><br />კატერინ დუფლოტის სასცენო პროექტი (ავტორი – კატერინ დუფლოტი), როგორც წესი, ძვირადღირებულ სასტუმროებში ხორციელდება. ფრანგულ-ხორვატიული პროდუქტი სოფი კალეს ტექსტზე დაყრდნობით რეჟისორმა ბრანკო ბრეზოვეჩმა შექმნა. მასში კლაიდ ჩაბოტი, კატერინა დუფლოტი და სინიჩა მილეტიჩი მონაწილეობენ.<br /><br />სად გათამაშდა პროექტი? როგორც ზემოთ აღვნიშნე, სასტუმრო ,,მარიოტის” ნომერში, სადაც ერთ ოთახში ისე მოგვათავსეს, რომ რამდენიმეს თვალთახედვის არეში სამი ოთახი მოექცა, სხვები კი მხოლოდ ორს, ან ერთ აკვირდებოდნენ.<br /><br />როგორი იყო გარემო? დაულაგებელი. ,,მარიოტის” ინტერიერისთვის მონაწილეებს ბევრი ნივთი შეემატებინათ. ერთ ოთახში ნასუფრალი მაგიდა დაგვხვდა, დასვრილი ჭიქებითა და თეფშებით, რომლებზეც საჭმლის ნარჩენებს აღმოაჩენდით, მეორეში ჩვენ მოგვათავსეს და ამით, შეიძლება ითქვას, რომ ჩაგვსვეს გარემოში, სადაც გათვლილი იყო თითოეული ნივთისა და საგნის ადგილი, მესამეში კი რამდენიმემ ტახტზე წამოგორებული მამაკაცი დავინახეთ – ის რეჟისორი აღმოჩნდა.<br /><br />გინახავთ წარმოდგენა, რომელშიც დამდგმელი ტახტზეა წამოწოლილი? არც მე! მისი ფუნქცია იმით შემოიფარგლებოდა, რომ ტელეფონზე პერსონაჟთა ზარებს პასუხობდა. თუმცა, რეჟისორის ყოფნა და ერთი გვერდიდან მეორეზე გადაბრუნება, შესაძლოა, ემსახურებოდა იმას, რაც იქ ყველაზე მნიშვნელოვანი იყო, ანუ განწყობას.<br /><br />რამ შეგვიქმნა განწყობა? ნივთებმა და საგნებმა, რომლებიც მიმოეფანტათ, ასევე, განათებამ, პროექტორის დახმარებით აციმციმებულმა კადრებმა, ტელევიზორმა, სადაც იტალიურ ენაზე დუბლირებული ფილმის კადრებსაც უჩვენებდნენ (სტივ მაქუინის მონაწილეობით), ანუ ერთის მხრივ ბუტაფორიამ, მეორე მხრივ - ტექნიკურმა საშუალებებმა, რომლებიც ინტერიერში ორგანულად მოეთავსებინათ.<br /><br />რაზეა სპექტაკლი? როგორ თამაშობენ მსახიობები? მიუხედავად იმისა, რომ წარმოდგენის დაწყებამდე მისი თავებად დაყოფილი სინოფსისი დაგვირიგეს, სიმართლე გითხრათ, მასში ამოკითხული არ გამომადგა. ამ შემთხვევაში, ვფიქრობ, მთავარი იყო განწყობა, რომლის შესაქმნელადაც რეჟისორთან ერთად სცენოგრაფმა – ტიჰომირ მილოვაჩმა და განათება-გახნმოვანების ავტორმა – დამირ კრუჰაჩმა იმუშავა.<br />,,მარიოტში” გაცოცხლებულ პროექტში, ფრანგულ და ხორვატიულ ენებზე მოთხრობილს მეორეხარისხოვანი მნიშვნელობა ჰქონდა. ამის მაგალითზე კიდევ ერთხელ დავრწმუნდი, რომ ახალს ვერაფერს ვამბობთ და თანამედროვე ადამიანებსაც ის გვაწუხებს, რაც ოდითგანვე გვტკიოდა და გვაინტერესებდა, მაგალითად: ქალისა და მამაკაცის ურთიერთობა, გაუცხოვებისა და არარეალიზებულობის პრობლემა, გაორება, ბრძოლა საკუთარ თავთან და ა.შ. ამ ჩამონათვალს კი მოგვიანებით ქალის როლის გააქტიურება და მამაკაცის ფუნქციების შეზრუდვაც დაემატა, რაზეც მტკივნეულად ვრეაგირებთ.<br /><br />ჩვენს თვალწინ სამი პერსონაჟი დგას. მათი მოძრაობა, ძირითადად, შენელებულია, იშვიათად კი – ზედმეტად აჩქარებული. ისინი ერთმანეთს იშვიათად ეხებიან და დისტანციას ინარჩუნებენ. მათ შორის ცენტრალური ფიგურაა უკვე ასაკოვანი, სუსტი აღნაგობის ქალბატონი. ის არის მამაკაცის საყვარელიც და ცოლიც. ამ მამაკაცის შემსრულებელი კი მეორე კაცსაც ანსახიერებს. ეს უკანასკნელი მაშინ ჩნდება, როდესაც ცოლ-ქმარი განქორწინდება და ქალი მასთან გააბამს რომანს, მაგრამ მათი ურთიერთობაც განშორებით მთავრდება. ვინ არის მეორე ქალი? ორივე ქალი ერთ პერსონაჟს განასახიერებს. ამაში მაშინ დავრწმუნდით, როდესაც ერთი გმირის გაორების, საკუთარ თავთან ბრძოლისა და ჭიდილის სცენა წარმოგვიდგინეს. თუმცა, პირველზე შედარებით ახალგაზრდა შემსრულებელი ერთგან მამაკაცსაც თამაშობს. აქ ყველაფერი ერთმანეთშია არეული და მსახიობთა ამოცანას პერსონაჟთა ემოციების გამოხატვა წარმოადგენს, რასაც თავს ართმევენ. ამასთან, უნდა აღინიშნოს მათი ოსტატობა მაყურებელთან ახლო მანძილზე მუშაობის თვალსაზრისით...<br /><br />,,მე მომეწონა ეს კაცი, როდესაც პირველად სექსით დავკავდით, იმ ღამეს შემეშინდა მისთვის სახეში შემეედა. მეგონა, რომ გრეგი კვლავინდებურად მიყვარდა და იმ აზრთან შეგუების შემეშინდა, რომ შემთხვევით სხვა მამაკაცთან ვიწექი. გადავწყვიტე თვალები დამეხუჭა. მაგრამ სიბნელეშიც კი გაურკვევლობა არ მტოვებდა. ერთხელ დიდად მივქარე და გავუმხილე, რატომაც არ ვახელდი თვალებს. არავითარი რეაქცია არ ქონია. რამოდენიმე თვის შემდეგ, როდესაც საბოლოოდ გავთავისუფლდი გრეგის აჩრდილისგან, საკუტასრ თავში დარწმუნებულმა თვალები გავახილე იმ იმედით, რომ ეს ის კაცი იყო, ვისთანაც ყოფნა მსურდა. არ ვიცოდი, თუ ეს ჩვენი უკანასკნელი ღამე იქნებოდა: ჩემს მიტოვებას აპირებდა. ,მოვლენები ჩვენ წინ გვისწრებს, მათ ვერასოდეს მოვაგვარებთ და მათ ნამდვილ სახელს ვერასოდეს გავიგებთ”. სააბაზანოში, ნიჟარაზე ორი სავსე ჰიგიენური ჩანთაა, ერთ აწერია ,,პმ”; აბაზანაში ბინძური ტრუსები და ნახმარი ტამპონი გდია. დილის 10:08 საათი. ვხედავ, როგორ ჩამოდის მატარებლიდან. ქალი მოყვება. ორივეს ვეებერთელა ბარგი მოაქვს. ნელ-ნელა დაღლილები მიემართებიან გასასვლელისკენ. ბოლო სურათს ვიღებ, როგორ გამოდის სადგურიდან. მასთან გატარებული ამ ცამეტი დღის შემდეგ, ჩვენი ამბავი დასასრულს მიუახლოვდა. დილის 10:10 საათი. ვწყვეტ ჰენრი ბ-ს თვალთვალს”, - აი, ესეც ამონარიდი ტექსტიდან, ერთგავრი შტრიხი განწყობის შესაქმნელად.<br /><br />და მიუხედავად იმისა, რომ ბ-ნ იან ჰერბერტს (კრიტიკოსთა ასოციაციის საპატიო პრეზიდენტი), რომელიც საქართველოში თბილისის საერთაშორისო თეატრალური ფესტივალის ფარგლებში ჩამოვიდა, ამ წარმოდგენის მსვლელობისას ეძინა, მაინც არ გაუჭირდებოდა ეპასუხა კითხვაზე - ,,როგორი იყო წარმოდგენა?”, ის აუცილებლად გეტყოდათ: ,,SO...SO...” და მართალიც იქნებოდა...Tamhttp://www.blogger.com/profile/18161208108257060855noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8767963627158985087.post-50787619363552703862009-10-28T14:59:00.000-07:002009-10-28T15:04:57.470-07:00ფქვილი, როგორც სიკვდილი24 საათი 30.09.09<br /><br /><p><img style="display:block; margin:0px auto 10px; text-align:center;cursor:pointer; cursor:hand;width: 320px; height: 240px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgp98E_PFUT2pfSnRbxeGZvkYoldAtVSFzEEIrqQklRMZdap18VdWFkLLKN6ggy2gkRKGqiEqquDJHffR7xqplD12uzA3txbfOns3yfqkz8JgksvfTeJgNXql3xUT6ZV86LnJoPIkrcHgc/s320/336_4ac36ba4d4401.jpg" border="0" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5397774942593379938" /><br /></p><br /><br />კითხვაზე, ვინ დგამს შექსპირს საუკეთესოდ, ვუპასუხებდი, რომ ის, ვინც მისი პიესების თანამედროვეობას წარმოაჩენს.<br /><br />აი, ასეთი აღმოჩნდა ოსკარას კორშუნოვასი, რომელმაც თბილისის საერთაშორისო ფესტივალზე “რომეო და ჯულიეტა" შემოგვთავაზა.<br /><br />კორშუნოვასის დასის წლევანდელმა გასტროლმა საქართველოში მათი პირველი ჩამოსვლა გამახსენა - 2008 წელს ლიტველმა რეჟისორმა, ისევე როგორც ახლა, მარჯანიშვილის თეატრში შექსპირის სანახავად მიგვიწვია. თუმცა, თბილისის საერთაშორისო თეატრალური ფესტივალის ფარგლებში წარმოდგენილი “რომეო და ჯულიეტა" ქართველი მაყურებლისთვის გაცილებით შთამბეჭდავი აღმოჩნდა, ვიდრე გასულ წელს ნანახი “ზაფხულის ღამის სიზმარი".<br /><br />პირადად მე, სიმართლე რომ გითხრათ, მერჩივნა ამ რეჟისორის მიერ თანამედროვე დრამატურგების, მაგალითად: სარა კეინის, მარიუს ფონ მაიენბერგისა და მარკ რავენჰილის, პიესებზე შექმნილი სპექტაკლებიდან რომელიმე მაინც მენახა... თუმცა, ოსკარას კორშუნოვასი რეჟისორთა იმ კატეგორიას განეკუთვნება, რომელთა ნამუშევრებიც მოწონებას თუ არა, ინტერესს აუცილებლად იწვევს. XXI საუკუნის ადამიანის თეატრალური ხელოვნებით დაინტერესება კი იმდენად რთულია, რომ ერთეულებს გამოსდით. 40 წლის რეჟისორი თეატრალურად აზროვნებს.<br /><br />როდის და სად დაიდგა “რომეო და ჯულიეტა"? ავინიონის თეატრალური ფესტივალის წარმომადგენლებმა კორშუნოვასს ახალი სპექტაკლის დაფინანსება მას შემდეგ შესთავაზეს, რაც ის ევროპული თეატრალური პრემიის, “ახალი რეალობა", მფლობელი გახდა. ნოვატორი შემოთავაზებას დათანხმდა და “რომეო და ჯულიეტაზე" მუშაობა დათქმულ დროს დაამთავრა - მისი პრემიერა 2003 წელს, ავინიონის ფესტივალზე უნდა შემდგარიყო. ამ დროს მოხდა ის, რაც არასოდეს მომხდარა და რამაც რეჟისორზე ძალიან იმოქმედა, კერძოდ: საპროტესტო აქციების მიზეზით, 2003 წელს ფესტივალი არ ჩატარდა. საფესტივალო წესდების თანახმად კი, მიმდინარე წლის პროგრამაში ჩასმულ წარმოდგენას, რაც არ უნდა მომხდარიყო, მომავალ წელს გამართულ ფესტივალში მონაწილეობა ეკრძალებოდა. მისი პრემიერა შედგა ბერლინში, შემდეგ ნიუ იორკსა და საფრანგეთში.<br /><br />კორშუნოვასის სპექტაკლები პროვოკაციულია. თუმცა, მის მიერ დადგმული “რომეო და ჯულიეტა" ჰიტია, რომლითაც მსოფლიო მოიარა და კიდევ ერთხელ დაგვარწმუნა, რომ რეჟისორი თუ პროფესიონალია, კარგ დრამატურგიას არც “გააფუჭებს" და ახლებურადაც წარმოაჩენს.<br /><br />სპექტაკლის დაწყებამდე საშუალება მოგვეცა თვალი სცენაზე განთავსებული დეკორაციისთვის შეგვევლო. მაშინ ვერც კი წარმოვიდგინე თუ როგორ შეიძლებოდა განვითარებულიყო ყველასათვის ნაცნობი სიუჟეტი სივრცეში, რომელიც იურატ პოლეკაიტემ გააფორმა.<br /><br />სცენა, შეიძლება ითქვას, რომ მთლიანად უჭირავს რკინის ორ ბუფეტს, რომლებიც თაროებისგან შედგება. რკინისვეა ჭურჭელი, დანები, ჩანგლები, კოვზები... იქ ათასი უსარგებლო ნივთი აწყვია: დამტვრეული მანქანა თუ საბავშვო ეტლი, თაროებსა და ჭურჭელს შორის კი დაინახავთ, ერთ მხარეს - თეთრ საქორწილო კაბას, მეორე მხარეს - კუბოს, ასევე, ორ ჩონჩხს. ამ, ერთი შეხედვით, მექანიკურ მოწყობილობებში, მოგვიანებით, აღმოაჩენთ ფანჯარას, ღუმელს, კარს და კიბეს, რომელიც ზემოთ, ბუფეტის თავზე ადის, ანუ იქ, სადაც მოგვიანებით აივნის ცნობილი სცენა თამაშდება. აი, აქ ეფიცებიან შეყვარებულები ერთმანეთს სიყვარულს და ეალერსებიან მაშინ, როდესაც ქვემოთ ღრეობენ, სცენა ეროტიული ენერგიით ივსება, ან სძინავთ...<br /><br />დეკორაცია მრავალფუნქციურია და მსახიობები მას დანიშნულებისამებრ იყენებენ. ბუფეტების წინ დგას რკინის გრძელი მაგიდები, ასეთივე გრძელი სკამებით, შუაში კი მონიშნულია ერთგვარი ნეიტრალური ზონა, სადაც რკინის გობს შემოაგორებენ ხოლმე. გობი სპექტაკლის მსვლელობისას სიმბოლურ დატვირთვას იძენს.<br /><br />რომეო და ჯულიეტას ისტორია რომ უჩვეულო სივრცეში განვითარდებოდა, მაყურებელს სპექტაკლის დაწყებამდე, დეკორაციის ნახვისას ენიშნა. თუმცა, ეს მინიშნება არავის გაკვირვებია. დარბაზში იმყოფებოდნენ: ქართული თეატრალური ხელოვნების სხვადასხვა თაობის წარმომადგენლები, მოყვარულები, რომლებმაც ბილეთები დროულად შეიძინეს, თეატრალური ინსტიტუტის სტუდენტებიდან ისინი, რომლებსაც გოგი მარგველაშვილისგან (თეატრალური უნივერსიტეტის რექტორი) ჩამორიგებული საშვები შეხვდათ და კიდევ, ჟურნალისტები, რომლებიც სპექტაკლის II მოქმედებამდე ფეხზე ვიდექით და ადგილები რომ არ გამონთავისუფლებულიყო, ბოლომდე გაჩერება ძალიან გაგვიჭირდებოდა.<br /><br />წარმოდგენის დაწყებისას სცენაზე ორ ჯგუფად გაყოფილი მსახიობები გამოვიდნენ და უხმოდ მანამდე გვიყურეს, სანამ დარბაზში სიჩუმე არ ჩამოვარდა. ამ დროს უბრალო და სამზარეულოში სამუშაოდ მოსახერხებელ კოსტუმებში (მხატვარი იოლანტა რამკუტე) გამოწყობილი არტისტებიც შევათვალიერეთ... კორშუნოვასმა “რომეო და ჯულიეტას" მოქმედება სამზარეულოში გადაიტანა და სპექტაკლის პირველ ნაწილში განსაკუთრებული დრო დაუთმო პიცის მწარმოებელი ორი ოჯახის, მონტეგებისა და კაპულეტების კულინარიული შესაძლებლობების წარმოჩენასა და ერთმანეთთან შეჯიბრს. ვინ მოზელს და ააგუნდავებს ცომს ოსტატურად? აი, ამაში პაექრობენ ისინი. აქ ცომს ხან გემოს უსინჯავენ, ერთმანეთს ესვრიან ან ფალოსის ფორმას აძლევენ... და მიუხედავად იმისა, რომ რეჟისორი საშუალებას არ გვაძლევს რომეოსა და ჯულიეტას ტრაგიკული სიყვარული სენტიმენტალურად აღვიქვათ, მეორე მოქმედება ტრაგედიის განცდას მაინც ბადებს.<br /><br />რა შეიძლება ითქვას მსახიობებზე, რომლებსაც პერსონაჟთა ხასიათები ოსტატურად აქვთ დამუშავებული, გათავისებული და წარმოჩენილი? მხოლოდ კარგი. ისინი კომიკურ პერსონაჟებს ისე თამაშობენ, რომ ზომიერების განცდას არ კარგავენ. მათ შორის განსაკუთრებულია ეგლე მიკულიონიტე, რომელმაც ძიძა განასახიერა. ჯულიეტას უცნაური გარეგნობის გამზრდელი მუდამ მზად არის მისი მისამართით წარმოთქმული საყვედურის შემთხვევაში რკინის ჩემოდანს დაავლოს ხელი და წავიდეს... ქართველ მაყურებელს, ალბათ, არასოდეს დაავიწყდება თუ როგორ ეძახდა ის ჯულიეტას, რომელიც მის თვალწინ გაიზარდა, როგორ მალავდა რომეოს, როგორ გარბოდა მასთან წერილით და ა.შ. ამ პერსონაჟის გარდა, ყურადღების ცენტრში ექცევიან რომეოსა და ჯულიეტას როლის შემსრულებლები (გიედრიუს სავიჩკასი და რასა სამოულიტე). სად ხვდებიან ისინი ერთმანეთს? რკინის მბრუნავ გობთან, რომელზე შემომჯდარ ჯულიეტასაც რომეო ახლოდან პირველად შეხედავს. ამავე გობზე შემომსხდრები ამთავრებენ სიცოცხლეს. გობში ჩაყრილია ფქვილი, ერთგვარი გამომსახველობითი ეფექტი, რომელიც სპექტაკლში სიკვდილის სიმბოლოა - ვინც კვდება სახეს ფქვილით იფარავს.<br /><br />რეჟისორის მიერ სცენები ოსტატურად არის აკინძული. II მოქმედებაში სპექტაკლის ტონალობა ოდნავ იცვლება და აქცენტი რომეოსა და ჯულიეტაზე კეთდება. თუმცა, აქ არანაკლებ მნიშვნელოვანია და ჩემთვის განსაკუთებით საინტერესო ტიბალტისა (დარიუს გამაუსკასი) და მერკუციოს (დაინიუს კაზლაუსკასი) შერკინება, რომლითაც, როგორც წესი, პირველ მოქმედებას ამთავრებენ ხოლმე… ეს სცენა ნეკროშიუსმა მეორე მოქმედებაში გადაიტანა.<br /><br />ამ დროს ვხედავთ, თუ როგორ ხდება პერსონაჟთა ტრანსფორმირება ფქვილით, რომელიც იმავე რკინის გობშია ჩაყრილი. მასში ხელების ამოვლებით, პერსონაჟები, თითქოს, სიკვდილს ითავისებენ. მათ ბრძოლას მეტალის დარტყმის ხმაზე აწყობილი მუსიკა (კომპოზიტორი ანტანას იასენკა) ამძაფრებს... მერკუციო კვდება, ტიბალტს კი რომეო უსწორდება. ყველაფერი ისეა, როგორც შექსპირთან. თუმცა, სიუჟეტის მხატვრული გადაწყვეტაა განსხვავებული. გარდა იმისა, რომ რეჟისორს მოქმედება სამზარეულოში გადააქვს, პიესას უცვლის ჟანრს, ანუ ტრაგედია თამაშდება, როგორც ფარსი, სიუჟეტის განვითარების ხაზი მეორე მოქმედებაში იმდენად ლოგიკურად ვითარდება, რომ შეკითხვები, რომლებიც თავიდან გიჩნდება, მოგვიანებით აღარ გაწუხებს. ავიღოთ, თუნდაც, ფქვილი - რადგან პიცის მწარმოებლებთან გვაქვს საქმე, ამ ინგრედიენტის სცენაზე გამოჩენა ლოგიკურია, მაგრამ უჩვეულო, რადგანაც არ იცი, რა დატვირთვას შეიძენს მოგვიანებით. მას, როგორც ზემოთ აღვნიშნე, გარდა იმისა, რომ იყენებენ, როგორც გამომსახველობით ხერხს, სიმბოლურ დანიშნულებას აძლევენ. ეს კი იმდენად კარგად არის ახსნილი, რომ ყველაფერი ნათელი და ცხადი ხდება. როცა ყველაფერი თეთრად იფარება, გარდაცვლილთა სახეებიც მატულობს. თუმცა, ისინი სცენიდან არ ქრებიან, პირიქით, სცენაზე რჩებიან და ორი სამყაროს თანაარსებობას წარმოაჩენენ.<br /><br />რომეოსა და ჯულიეტას ბოლო სცენას რაც შეეხება, ამ დროს კიდევ უფრო თვალშისაცემი გახდა ის, რაზეც ამ სპექტაკლზე დაწერილ სტატიებსა და რეცენზიებშიც არის აღნიშნული. კერძოდ, თანამედროვე რეჟისორის თხრობის რიტმი თითქოს წინ უსწრებს შექსპირის ტექსტს, რომელსაც კორშუნოვასი ფეხდაფეხ მისდევს და არ ტოვებს. თუმცა, ოფელია იმდენად ნაადრევად “ირგებს” გარდაცვლილის პოზას, რომ წარმოდგენას დასასრულისკენ უბიძგებს.<br /><br />სპექტაკლის ბოლოს ერთადერთი პერსონაჟია ლორენცო, რომელიც კომიკურობის ნიღაბს ცვლის და საკუთარი მოთქმით მომხდარის ტრაგიკულობას მსუბუქად გვაგრძნობინებს. ამ დროს, სცენის შუაგულში განთავსებულ რკინის გობზე ფქვილით სახეგათეთრებული, ანუ გარდაცვლილი წყვილი ტრიალებს.<br /><br />წარმოდგენამ ოვაციები გამოიწვია. თუმცა, ქართველი მაყურებლის აპლოდისმენტებზე ცალკე უნდა ითქვას: ძალიან ხშირად ტაში, მით უფრო მაშინ, როდესაც წარმოდგენა დასრულებული არ არის, მსახიობებს ხელს უშლის და სიმართლე რომ ითქვას, ქართველებისთვის სპექტაკლის მსვლელობისას ჩვეული წამოძახილები, ან ბრავო, უცხოელებისთვის უჩვეულოა. ისინი აპლოდისმენტებს მხოლოდ სპექტაკლის დასრულების შემდეგ ელიან.<br /><br />კორშუნოვასს რაც შეეხება, 1969 წელს დაბადებული ლიტველი რეჟისორი ლიტვის კონსერვატორიაში სწავლობდა. 1990 წელს მან სპექტაკლი ნაციონალურ დრამატულ თეატრში დადგა, 1999 წელს კი “ოსკარას კორშუნოვასის თეატრი" ჩამოაყალიბა. მისმა სპექტაკლებმა მოიარა ესტონეთი, რუსეთი, პოლონეთი, იტალია, ავსტრია, გერმანია, ავსტრალია, ინგლისი, საფრანგეთი, შვედეთი, ფინეთი, ბულგარეთი, უნგრეთი, სლოვაკეთი, არგენტინა, ირლანდია, შვეიცარია, სამხრეთ კორეა, ნიდერლანდები, ვენესუელა და ა.შ.<br /><br />კორშუნოვასი ფესტივალების გარეშე ვერ ძლებს და ამიტომაც ლიტვაში ყოფნით გამოწვეული კულტურული კლაუსტროფია არ აწუხებს. მისთვის ნამდვილი თეატრი მაშინ იწყება, როდესაც შემოქმედებით ჯგუფს უჩვეულოს გაკეთების სურვილი იპყრობს და ამ განზრახვაში მაყურებელსაც იტყუებს.<br /><br /><br />“იმას, რასაც დღეს ვაკეთებ, ლიტვაში ამას ტრადიციის ნგრევად აღიქვამენ. თუმცა, ლიტვური თეატრისთვის ტრადიციის ნგრევაც ერთგვარი ტრადიციაა, რადგან ყოველი ლიტველი რეჟისორი ცდილობს დაანგრიოს ის, რაც თეატრში მის მისვლამდე იყო”, - წერს ოსკარას კორშუნოვასი ერთ-ერთ ინტერვიუში. ვინ არის ის, ვინც კორშუნოვასს ამ “ტრადიციების” ნგრევისკენ უბიძგა? ეიმუნტას ნეკროშიუსი, რომლის ,ფაუსტის” ნახვის საშუალებაც მაყურებელს 3 ოქტომბერს, მარჯანიშვილის თეატრში მიეცემა. მანამდე კი, 30 სექტემბერს, ამავე თეატრში ისევ შექსპირს, ამჯერად კი “ქარიშხალს” (რეჟისორი იანუს ვიშნიევსკი) წარმოგვიდგენენ.Tamhttp://www.blogger.com/profile/18161208108257060855noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8767963627158985087.post-91549996895043156922009-10-28T14:53:00.000-07:002009-10-28T14:59:32.638-07:00რუსი ბაშმაჩკინი თუ იტალიელი აკაკი?GESCO COMPANY-ს ,,შინელი” მარჯანიშვილის თეატრში<br /><br /> თბილისის საერთაშორისო თეატრალური ფესტივალი დასასრულს უახლოვდება. მის ფარგლებში შემოთავაზებული დადგმებიდან ქართველი მაყურებლისთვის საინტერესო ბევრი აღმოჩნდა. მათ შორის, ერთმოქმედებიანი წარმოდგენა, სახელწოდებით ,,შინელი”, რომელიც მარჯანიშვილის თეატრის სცენაზე დიდი ბრიტანეთის შემოქმედებითმა გაერთიანებამ წარმოადგინა.<br /><br />საფესტივალოდ გამოცემულ ბუკლეტში ვკითხულობთ, რომ კომპანია GESCO ამიტ ლაჰავმა და ალ ნეჯარმა 2001 წელს ჩამოაყალიბეს. მათი თანამშრომლობის მიზანი იყო თეატრალურ ხელოვნებაში ახალი გზების ძიება და აუდიტორიის წარმოსახვის გამოცოცხლება. ისინი ძალისხმევას არ იშურებდნენ იმისათვის, რომ შეესწავლათ მსახიობის სხეულის შესაძლებლობები, მისი მოძრაობის კანონი და სცენაზე მოქმედების პრინციპები. მათი ჩანაფიქრის განხორციელება კი მსახიობებისგან დიდი ფიზიკურ მომზადებას მოითხოვდა...<br /><br />ფიზიკური მომზადება – აი, ეს არის კომპონენტი, რომლითაც GESCO COMPANY-ს წარმომადგენლები ნამდვილად გამოირჩევიან. მათი პლასტიკა ისეა დამუშავებული, რომ სხეულის ფლობის ოსტატობას წარმოაჩენს. შემსრულებელთა ჟესტი, მიმიკა და მოძრაობა გამომსახველია, მაგრამ ნაკლებად მრავალფეროვანი – ერთხელ მიგნებულს ხშირად იმეორებენ. თუმცა, ეს, შესაძლოა, იმითაც იყოს განპირობებული, რომ ამიტ ლაჰავმა (რეჟისორი) აქცენტი გააკეთა განწყობაზე, რომელიც დეპარტამენტებშია გამეფებული და მოხელეთა მუშაობის მექანიკურ რიტმს გამოხატავს.<br /><br />ამის გარდა, სპექტაკლში ხაზგასმით არის ნაჩვენები ის, რაც გოგოლის ნაწარმოებში არ იკითხება, კერძოდ: სხვადასხვა ენაზე მოლაპარაკე მოხელეთა დამოკიდებულება და მათი სტატუსი საზოგადოებაში. როგორც ჩანს, ეს პრობლემა უცხოეთში აქტუალურია და ამა თუ იმ ეროვნების წარმომადგენელთა კომპლექსადაც აღიქმება. მაგალითად, აკაკი, რომელსაც თავად ამიტ ლაჰავი განასახიერებს, იტალიელია და დეპარტამენტში ყველაზე დაბალი თანამდებობა უჭირავს. მასზე წარჩინებულთაგან ერთ-ერთი იაპონურად საუბრობს, უფროსი კი დირექტივებს ფრანგულ ენაზე იძლევა. მათი თანამდებობრივი უპირატესობა სცენაზე პერსონაჟთა ადგილების სიმაღლითაც განისაზღვრება. ყველაზე მაღლა უფროსი ზის, ყველაზე დაბლა კი – აკაკი, პერსონაჟი, რომელსაც გოგოლის ბაშმაჩკინთან საერთო ცოტა აქვს. აი, ამიტომაც დავარქმევდი ამ წარმოდგენას ,,რამდენიმე ეპიზოდი იტალიელი ჩინოვნიკის ცხოვრებიდან”.<br /><br />GESCO COMPANY-ს წარმომადგენლები თავს იწონებენ, როგორც ზემოთ აღვნიშნე, შემსრულებელთა პლასტიკით, ასევე, დეკორაციათა ოსტატურად გამოცვლითა და გამოყენებით (მხატვარი – ტი გრინი), სპეციფიური განათებით (მხატვარ-გამნათებელი – ჯეიმს ფარნკომბი), რომელიც წარმოდგენის კინემატოგრაფიულ ნიმუშად აღქმას უწყობს ხელს და ფარავს იმ ტექნიკურ ნიუანსებს, რომელთა წყალობით აკაკი ჰაერში იწევა და წარმოსახვით სამყაროში ინაცვლებს, სცენების დამუშავებით... თუმცა, რაც შეეხება სიუჟეტს და 2008 წლის 5 მარტს თჰე ჩონტაცტ თჰეატრე-ში გაცოცხლებული დადგმის კავშირს ნაწარმოებთან, რომელიც ნიკოლოზ გოგოლმა დაწერა, რეჟისორმა მოთხრობიდან ფაბულა გამოიყენა და სცენები ისე ააგო, რომ მათი განხილვა ერთმანეთისგან დამოუკიდებლად შეიძლება. <br /><br />,,ხელში ჩაიგდე შინელი, მოიპოვე გოგონა და შეცვალე სამყარო...” – ასეთი მინაწერი ახლავს დადგმას, სადაც რეჟისორს გოგოლისეული აქცენტები სათავისოდ აქვს შეცვლილი. მას დაკარგული აქვს სიუჟეთური ხაზი, გმირის ხასიათი, რომელიც მოთხრობაში ძველი შინელის ტარებისა და ახალის შეძენის აუცილებლობაში იკითხება. საკონცერტო ნომერს წააგავს სცენა, რომელშიც ამიტ ლაჰარი მიკროფონით ხელში მღერის (კომპოზიტორი – დეივ პრაისი). თუმცა, მთლიანობაში, წარმოდგენა საინტერესო აღმოჩნდა და მაყურებელმა ოვაციით დააჯილდოვა: ნატალია აიტონი, ამიტ ლაჰავი, რობერტ ლატეკი, დეიოვ პრაისი, დაი ტაბუჩი, ფრანკოის ტესტორი, სირენა ტოკო.<br /><br />,,კომპანია GESCO გვთავაზობს გოგოლის შედევრის თავისებურ მომაჯადოებელ ვერსიას. წაგებული მოთამაშის სურვილები კონცენტრირებულია ახალი შინელის შეძენაზე და საოცნებო ქალის გულის მოგებაზე. ეს სურვილები გადაიქცევა მისი ყოველდღიური ცხოვრების იდეაფიქსად. რეალობა და მიუწვდომელ სიყვარულზე გროტესკული ფანტაზია ერთმანეთზეა გადაჯაჭვული. სპექტაკლი არის მწვავე კრიტიკა თანამედროვე მომხმარებლობის პნინციპებზე”-, - წერს Guardian-ი.Tamhttp://www.blogger.com/profile/18161208108257060855noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8767963627158985087.post-85830593837656702512009-10-28T14:50:00.000-07:002009-10-28T14:52:37.787-07:00თელაველების კვარტეტი24 საათი 22.10.09<br /><br />თბილისის საერთაშორისო თეატრალური ფესტივალი დასრულდა, მაგრამ მის ფარგლებში წარმოდგენილ სპექტაკლებზე წერას ვაგრძელებთ.<br /><br />ამ სამი კვირის განმავლობაში მაყურებელი განსაკუთრებული ინტერესით ადევნებდა თვალს წარმოდგენებს, რომლებიც უცხოელებმა საქართველოში ჩამოიტანეს. რომელი იყო საუკეთესო? ეს გაზეთ "24 საათის" ფურცლებზე გამოქვეყნებულ სტატიებში დაიწერა და კვლავაც გამოიკვეთება მასალებში, რომლებიც უახლოეს მომავალში დაიბეჭდება და ორგანიზებულს შეაფასებს.<br /><br />ეს წერილი კი ეხება დადგმას, რომელიც ფესტივალის ფარგლებში ორგანიზებული ქართული სპექტაკლების ჩვენებისას (GEOღGIAN შHOჭჩAშE) წარმოადგინეს. როგორც გაზეთ "24 საათის" 20 ოქტომბრის ნომერში აღვნიშნე, ჩვენი წარმოდგენების ჩამონათვალი არასწორად იყო შერჩეული და ვფიქრობ, რომ შეიძლებოდა უკეთესი შეგვეთავაზებინა უცხოელებისთვის, რომლებიც ქართულ სპექტაკლებს ესწრებოდნენ. მათ განსაკუთრებით აინტერესებდათ რობერტ სტურუას ახალი წარმოდგენის ნახვა და იმის გაგება, როგორ შემოქმედებით ფორმაშია, რას აკეთებს რეჟისორი, რომელმაც თავი უცხოეთშიც გაითქვა. მე არ ვიცი უმრავლესობის შთაბეჭდილება, მაგრამ ერთადერთი კითხვა, რომელიც სპექტაკლის, სახელწოდებით "ბიდერმანი და ცეცხლისწამკიდებელნი", დასრულების შემდეგ დიდი ბრიტანეთიდან ჩამოსულმა იან ჰერბერტმა (კრიტიკოსთა ასოციაციის საპატიო წევრი) დამისვა იყო: "დავიჯერო, ასეთია ქართული იუმორი?"...<br /><br />ზემოთ უცხოელები ვახსენე და აქვე, მათ "პუნქტუალობაზეც" უნდა ვთქვა: ფესტივალის ორგანიზატორებისთვის იმდენად მნიშვნელოვანი აღმოჩნდა ქართულ სპექტაკლებზე სხვადასხვა ქვეყნიდან მოწვეული სტუმრების დასწრება, რომ წარმოდგენებს ნახევარი საათის დაგვიანებითაც კი იწყებდნენ... რატომ იგვიანებდნენ? იქნებ, ქართული ღირშესანიშნაობების ან სამზარეულოს გამო? ასეც რომ იყოს, ეს ნაკლებად მნიშვნელოვანია და მათ საქციელს ვერ გაამართლებს.<br /><br />უცხოელების მიზეზით დააგვიანეს დაწყება სპექტაკლის, რომელიც თელავის ვაჟა-ფშაველას სახელობის სახელმწიფო დრამატულმა თეატრმა რუსთაველის თეატრის მცირე სცენაზე წარმოადგინა. რა ხდება თეატრში, რომლის შემოქმედებით პროცესს თვალს ვერ ვადევნებთ და იქ მომხდარი ცვლილებების შესახებ არაფერი ვიცით? თეატრის ხელმძღვანელობასთან დაკავშირება შეუძლებელი აღმოჩნდა და თელაველთა შემოქმედებითი გაერთიანების შესახებ ერთი სპექტაკლის მაგალითზე ვიმსჯელებ.<br /><br />"სამოთხის კვარტეტი" ჰქვია წარმოდგენას, რომელიც რეჟისორმა გოგა ჩაკვეტაძემ თამაზ ჭილაძის ნაწარმოების მიხედვით განახორციელა. ერთმოქმედებიანი დადგმის შესახებ საფესტივალოდ გამოცემულ კატალოგში ვკითხულობთ: "დაუსახლებელი ქალაქის პატარა მონაკვეთზე დასახლდებიან ქალები; ისინი ელოდებიან ხომალდის შევსებას, საუბრობენ, წარსულს იხსენებენ და მოულოდნელად მათ ცხოვრებაში უცნაური მოვლენები ხდება. მათი ცხოვრებით გარშემო მყოფი ადამიანები დაინტერესდებიან, რომლებთანაც მათ ცხოვრების მანძილზე ურთიერთობა ჰქონიათ. ქალბატონების საუბარი და თხრობა იმდენად დაძაბული და სადავოა, რომ შთაბეჭდილება რჩება, თითქოს ყველა ის საკითხი, რაც მათ მიერ არის წამოჭრილი და კაცობრიობისათვის სასიცოცხლო დანიშნულების მატარებელია, ამ გაზაფხულზე უნდა გადაწყდეს. ნათელი ხდება, რომ ამ ქალბატონების ბედი მჭიდროდაა დაკავშირებული იმ გერმანელებთან, რომლებიც მეორე მსოფლიო ომის დროს გადმოასახლეს. შთაბეჭდილება რჩება, რომ ამ სამყაროში მხოლოდ ეს ოთხი ქალი არსებობს. ჩვენი გმირები არ კარგავენ იმედს: "შეხედე, ცაზე ვარსკვლავები გამოჩნდა...". ეს ციტატა მოვიყვანე იმისათვის, რომ გითხრათ ის, რაც სპექტაკლში რეალურად ხდება. იქ არ იქმნება შთაბეჭდილება იმისა, რომ ეს ქალაქი დაუსახლებელია, მაყურებელი ვერც პერსონაჟთა ცხოვრებაში მომხდარ უცნაურ მოვლენებს ხედავს და აღიქვამს, ხომალდის შევსების მოლოდინზე რომ აღარაფერი ვთქვათ... ციტატა, რომელიც კატალოგშია მოცემული, რათა მაყურებელს სპექტაკლის შინაარსი გააცნოს, ნაკლებად შეესაბამება იმას, რასაც გვთავაზობენ. სოფლის წყაროსთან შეკრებილი ოთხი ქალი, რომელთაგან სამი ხანშიშესულია, ერთი კი ახალგაზრდა, ფსიქიკურად ავადმყოფი, ერთმანეთში საუბრობს. ისინი მართლაც იხსენებენ წარსულს და გვიყვებიან: მათ ქმრებზე, სიყვარულზე და სოფელზე, სადაც არც წყალი აქვთ და არც შუქი. იმისათვის, რომ გათბენ - მიტინგობანას თამაშობენ, ამბობენ, სანამ ერთმანეთს ვჭამთ, არაფერი გვეშველებაო და მაინც იმედიანად არიან. მათ მონათხრობს აცოცხლებენ პერსონაჟები, რომლებიც სცენაზე პერიოდულად ჩნდებიან, მაგალითად: მთხრობელი, ლოთი ქმარი (ზურაბ ლომიძე), რკინიგზელი (მალხაზ ჩიდრაშვილი), იზოს დედა, დედაბერი (მაკა გრემელაშვილი), ქ-ნი ოლიმპიადა (ეთერ ბაბილაშვილი), სტეფანე, სანიტარი (ავთო გულიაშვილი), რაული, იზოს მამა (გიორგი გელაშვილი). მთავარი როლებს ასრულებენ: მაია ბესტავაშვილი (სარა), ვენერა ფეიქრიშვილი (ბაბო), ნინო კურტანიძე (ელო), ნონა ხუმარაშვილი (იზო). მათ შორის ყველაზე დამაჯერებელია სარას როლის შემსრულებელი, რომელიც სულით ავადმყოფს განასახიერებს.<br /><br />ეს წარმოდგენა შთაბეჭდილებას გვიქმნის თეატრზე, სადაც შემოქმედებითი თვალსაზრისით ბევრი პრობლემაა. დარბაზში არ ისმოდა მსახიობების მეტყველება, გაუმართავი იყო რეჟისურა, რომელიც სურათების ცვლას უფრო ემსახურებოდა, ვიდრე სიუჟეტის გამოკვეთას, სათქმელის წარმოჩენას, ან მოქმედების განვითარებას. მინიშნებითია გარემო, რომელიც მხატვარმა მაია სიხარულიძემ შექმნა, ქორეოგრაფია ეკუთვნის მანანა ჯიმშიტაშვილს, მუსიკალური გაფორმება კი - ნოდარ ბერუაშვილს. პრემიერა 2008 წლის 4-5 დეკემბერს შედგა.<br /><br />ამ სპექტაკლის მაგალითზე კიდევ ერთხელ დავრწმუნდი, რომ რეგიონალური თეატრების შემოქმედებით პროცესზე წერა იქ არსებული პრობლემებისგან დამოუკიდებლად შეუძლებელია. მათი მწირი ბიუჯეტი არ იძლევა იმის შესაძლებლობას, რომ ბევრი რამე გამოსწორდეს და შეიქმნას ისეთი ატმოსფერო, რომელიც შემოქმედებით ჯგუფს უკეთესის განხორციელების საშუალებას მისცემს. დღეს მათ მიერ შექმნილი პროდუქცია პროფესიული განხილვის საგანი იშვიათად ხდება და თუ მაყურებლის დაინტერესების საკითხსაც შევეხებით, ეს პრობლემა, ვფიქრობ, მას შემდეგ მოგვარდება, რაც რეგიონებში თეატრების სახით შემორჩენილ კულტურულ კერებს მეტი ყურადღება მიექცევა და მათ მხოლოდ უცხოელების წინაშე წარსადგენად არ გაიხსენებენ.Tamhttp://www.blogger.com/profile/18161208108257060855noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8767963627158985087.post-34813460776139700992009-10-28T14:41:00.000-07:002009-10-28T14:50:17.050-07:00ფოთის თეატრი ტექნოლოგიების განვითარების ეპოქაში<a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhAh_bvEVor3z0JbX071kC63pkTbk5Q8ycsw2otlj0zvT0usxnIHrxv0lW3HORmAm8AakHCpuGyp6SIYyzI2yD7s5tLVI2W_N7SELnX6lkN_Mz3dn0UxSLjmu95SLRof9UfTbmM4wImT5w/s1600-h/FOTIs+TEATRI+-+451gradusi+056.jpg"><img style="float:left; margin:0 10px 10px 0;cursor:pointer; cursor:hand;width: 320px; height: 240px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhAh_bvEVor3z0JbX071kC63pkTbk5Q8ycsw2otlj0zvT0usxnIHrxv0lW3HORmAm8AakHCpuGyp6SIYyzI2yD7s5tLVI2W_N7SELnX6lkN_Mz3dn0UxSLjmu95SLRof9UfTbmM4wImT5w/s320/FOTIs+TEATRI+-+451gradusi+056.jpg" border="0" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5397770754462633474" /></a><br /><br /> <br /><p> <span style="font-weight:bold;">პრობლემები, ტენდენციები, შედეგები</span></p><br /><br />დღეს, 17 სექტემბერს, ფოთის ვალერიან გუნიას სახელობის თეატრი სეზონს პრემიერით გახსნის. რეჟისორ ზურაბ ბეგლარიშვილის მიერ რეი ბრედბერის რომანის _ ,,451º F ” (ოთხასორმოცდათერთმეტი გრადუსი ფარენჰაიტით _ ტენპერატურა, რომელზეც იწვის ქაღალდი) მიხედვით განხორციელებული სპექტაკლი სეზონის დახურვისას ვნახეთ და შეიძლება ითქვას, რომ ამ დადგმამ განსაზღვრა სათქმელი, რომელსაც ქვემოთ ვიტყვი.<br /><br />წარმოდგენის ნახვისას გამახსენდა სიახლე, რომლის დაბადების აუცილებლობაც ტექნოლოგიების განვითარებამ განაპირობა, კერძოდ: ინგლისურენოვან მოსახლეობაში სულ უფრო პოპულარულია მიკრობლოგებით გამდიდრებული სერვისი _ თწიტტერ, რომელიც ფართო მასებზეა ორიენტირებული და მომხმარებელთა ინტერესების დაკმაყოფილებას ისახავს მიზნად. ახლახანს მან საზოგადოებას შესთავაზა ლიტერატურული ნაწარმოებების უკიდურესად შეკვეცილი ვარიანტები, რომელთა სიდიდეც 140 ნიშანს არ აღემატება. ამის შესახებ ინფორმაცია არაერთმა სააგენტომ, ჟურნალ-გაზეთმა თუ ელექტონულმა გამოცემამ გაავრცელა... და ვიდრე გეტყოდეთ თუ რა კავშირშია ეს ყოველივე ფოთის თეატრში დადგმულ სპექტაკლთან, ,,მიკროკონსპექტის” რამდენიმე მაგალითსაც დაგისახელებთ: სემუელ ბეკეტის პიესა ,,გოდოს მოლოდინში” ასეა შეკვეცილი: ,,ვლადიმირი და ესტრაგონი დგანან ხესთან და ელოდებიან გოდოს. მათი სტატუსი არ იცვლება”, ხოლო დევიდ ჰერბერტ ლოურენსის რომანის, ,,ლედი ჩატერლეის საყვარელის” შინაარსი უკიდურესად არის შემოკლებული: ,,არისტოკრატი ქალი მეტყევეს გაჰყვა”. ამით იმის თქმა მინდა, რომ საკითხი, რომელიც ზემოთ აღნიშნულ სპექტაკლში პრობლემატურია და ტექნიკური პროგრესის ტყვეობაში მოქცეული საზოგადოების მდგომარეობას ეხება, თანამედროვეობაშიც აქტუალურია. ამ თვალსაზრისით რეჟისორ ზურა ბეგლარიშვილის არჩევანი გასაგებია.<br /><br />რეჟისორის მიერ ინსცენირებული რომანი სულიერებას მოკლებულ ადამიანებზე მოგვითხრობს. უფრო კონკრეტულად კი მოქმედება ვითარდება 2035 წელს, როდესაც წიგნის კითხვა და მისი შენახვა აკრძალულია. მეხანძრეები, რომლებიც ადრე ცეცხლს აქრობდნენ, ახლა წიგნებს წვავენ. მათ შორის გამონაკლისია გაი მონტეგი, რომლის ცხოვრებაც მას შემდეგ იცვლება, რაც ის წიგნებით ინტერესდება. აი, ასეთია ამ რომანის და ფოთის თეატრის სცენაზე გათამაშებული წარმოდგენის მოკლე შინაარსი. თუმცა, თემის აქტუალობის პარალელურად, სპექტაკლში წარმოჩინდა პრობლემათა ჩამონათვალი, რომელსაც გვერდს ვერ აუვლით.<br /><br />როგორც აღვნიშნე, საქმე ეხება ტექნიკური პროგრესის ეპოქას, სადაც წიგნი აკრძალულია და შესაბამისად, არსებობს ენის სიწმინდის შენარჩუნების პრობლემაც. ეს უკანასკნელი სპექტაკლში ყოველგვარი ძალდატანებისა და გათამაშების გარეშე გამოიკვეთა. როგორი ქართულით მეტყველებენ სცენიდან _ აი, ეს არის უპირველესი საკითხი, რომელმაც წარმოდგენის დაწყებისთანავე მომჭრა ყური.<br />თუ სცენოგრაფიის თვალსაზრისით, რომელიც რეჟისორს ეკუთვნის, სასაყვედურო არ გვაქვს, რადგან კოსტუმები კარგია, ხოლო დეკორაცია შეძლებისდაგვარად მორგებულია ფოთის თეატრის პატარა სცენას, იგივეს ვერ ვიტყვით ტექსტზე, რომელიც სცენიდან ისმის. სასიხარულოა, როდესაც რეჟისორი არჩევანს აკეთებს ლიტერატურულ მასალაზე, რომლის თემატიკაც მის სათქმელს ეხმიანება და ამისათვის რომანის გასცენიურებასაც არ უშინდება, მაგრამ მეორე საკითხია რამდენად გამართულია ტექსტი, რომელსაც მსახიობები წარმოთქვამენ. ამ მიმართულებით, შეუძლებელია არ აღინიშნოს, რომ არსებობს შეცდომები, რომელთა ნაწილიც გამოსწორებადია (მაგალითად, არსებითი და რიცხვითი სახელების შეუთავსებლობა), ნაწილს კი, ალბათ, აღარაფერი ეშველება, რადგანაც საქმე გვაქვს გაუმართავ წინადადებებთან, რომელთა გადაკეთებაც მსახიობებისთვის ტექსტის თავიდან დაზეპირების ტოლფასია.<br /><br />კიდევ ერთი პრობლემა, რომელიც ამ თეატრისთვისაც გადაუჭრელია და მაყურებლის მხრიდან სპექტაკლის აღქმაზეც ცუდად მოქმედებს, ტექნიკური აღჭურვილობაა. აი, ასეთ პირობებში რატომ გადაწყვიტა ზურა ბეგლარიშვილმა ეჩვენებინა ,,ტექნიკური პროგრესის ხანა”, გაუგებარია. ამის წარმოჩენა მოძველებული ტექნიკით შეუძლებელია. შესაბამისად, სცენები, სადაც რეჟისორს მცდელობა აქვს მომავალში ,,გადაგვისროლოს” და ამას მხოლოდ მარტივი განათებითა და შავებში გამოწყობილი მეხანძრეების ერთფეროვანი მოძრაობებით ცდილობს, ნაკლებად დამაჯერებელია. როდესაც არ არსებობს გამართული ტექნიკური ბაზა, ვფიქრობ, რეჟისორმა აქცენტი მსახიობთა საშემსრულებლო ხელოვნებაზე უნდა გააკეთოს. სპექტაკლის ნახვისას კი შემექმნა შთაბეჭდილება, რომ მან ყველაზე ნაკლებად სწორედ მსახიობებზე იმუშავა.<br /><br />შემოქმედებით ჯგუფს რაც შეეხება, სპექტაკლში დასის უმრავლესობაა დაკავებული. მასში მონაწილეობენ: გიორგი სურმავა, მარიკა ბუკია, რამინ კილასონია, ნანა ვასაძე, ნაირა ჭიჭინაძე, ჯანსუღ იზორია, ელგუჯა ქარაია, ფატიმა აბრახამია, ნათია კუპრავა, გიორგი ჭანტურია, ალექსანდრე გუჯაბიძე, დავით დიასამიძე, გიორგი ლიპარტელიანი, გიორგი ჯანყარაშვილი, კობა დარახველიძე, მირიან ჯეჯელავა (ეკრანული პერსონაჟი). დადგმის ქორეოგრაფია ირინა კუპრავა, ხოლო მხატვარ-შემსრულებელი _ მერაბ კვანტალიანი.<br /><br />სამსახიობო ოსტატობის მხრივ, ამ შემთხვევაშიც იგივე პრობლემებთან გვაქვს საქმე, რომლებსაც მხოლოდ რეგიონალურ თეატრებში არ ვაწყდებით. ფოთის თეატრის მაგალითზე, ძალიან გამიჭირდება ისეთი მსახიობის დასახელება, რომელიც ამ საქმეში ბოლომდე დაოსტატებულია. ეს დასი პროფესიული ზრდის აუცილებლობის წინაშე დგას _ მეტყველების, პლასტიკის, როლის გათავისების თუ პერსონაჟთა ხასიათების გახსნის თვალსაზრისით.<br /><br />და მიუხედავად ყველაფრისა, წარმოდგენის მიმდინარეობისას მაყურებელს თვალზე ცრემლი მოადგა, განსაკუთრებით იმ სცენის დროს, როდესაც გაი მონტეგი (გიორგი სურმავა) პროფესორ ფაბერს (ნაირა ჭიჭინაძე) დაწვას გადარჩენილ ძველ აღთქმას გადასცემს. კულმინაციურმა ეპიზოდმა კიდევ ერთხელ დაგვარწმუნა, რომ მსახიობის მიერ აქტუალური ტექსტის სწორ ემოციურ აღქმას მაყურებელზე ზემოქმედების მოხდენა შეუძლია. ალბათ, ამ ფაქტორმა განსაზღვრა ის, რომ წარმოდგენამ ადგილობრივი მაყურებელი დააინტერესა.<br /><br />ზემოთ აქცენტი გავაკეთე პრობლემებზე, რომლებიც ამ წარმოდგენის მხატვრულ ხარისხს უკავშირდება. თუმცა, არანაკლებ მნიშვნელოვანია საკითხების მთელი რიგი, რომელთა განხილვა-გაანალიზებაც საშუალებას გვაძლევს დავინახოთ ის ,,მაგრამ”, რომელიც ამ თეატრის პროდუქციის ხარისხზე საუბრისას სპექტაკლების ერთი ხელის მოსმით გაკრიტიკების უფლებას გვართმევს.<br /><br />ჩვენ თუ დავინტერესდებით რა პირობებში ფუნქციონირებს ფოთის თეატრი და იქმნება მისი პროდუქცია, მაშინ მივხვდებით, რომ სპექტაკლების მხატვრულ ხარისხზე მსჯელობა იქ არსებული პრობლემებისგან მოწყვეტით შეუძლებელია. პირადად მე ცალკეულ ფაქტორთა გათვალისწინების აუცილებლობაში მაშინ დავრწმუნდი, როდესაც ამ თეატრში მივედი და ვნახე, რომ იქ მსახიობებისთვის სამუშაოდ საჭირო პირობები არ არსებობს. აქედან გამომდინარე მიმაჩნია, რომ ფოთის თეატრის წარმომადგენლების მხრიდან ბოლო პერიოდში გამხორციელებული სპექტაკლები ერთგვარი დადასტურებაა მათი მცდელობისა გადაარჩინონ თეატრი და პრობლემების მიუხედავად ძალისხმევა არ დაიშურონ იმისათვის, რომ იქ შემოქმედებითი პროცესი წარიმართოს.<br /><br />ამ კუთხით, ვფიქრობ, საგულისხმოა თეატრის განსხვავებული მდგომარეობა. მას საკუთარი შენობაც კი არ გააჩნია და დროებით, ახალი შენობის მშენებლობის დასრულებამდე, რომელიც 2010 წლისთვის იგეგმება, ძველი კულტურის სახლშია შეხიზნული.<br /><br />იქ არსებული სირთულეების შესახებ შემოქმედებითი ჯგუფის წარმომადგენლებისგან შევიტყვე. აქ უმნიშვნელოვანესია კიდევ ერთი ფაქტორი: მათ აქვთ სურვილი მოისმინონ თეატრმცოდნეებისა თუ რიგითი მაყურებლის აზრი და პირიქით, დიალოგი გამართონ ამ დარგის განვითარების გულშემატკივრებთან, ესაუბრონ მათ საკუთარ შემოქმედებით პრობლემებსა და სირთულეებზე, რომელთა დაძლევაც ყოველდღიურად უწევთ (მაგალითად, საპრემიერო დღეს შუქი თეატრში სპექტაკლი დაწყებამდე 10 წუთით ადრე მოვიდა, რამაც მსახიობები ორმაგად ანერვიულა).<br /><br />როცა მაყურებელს ეპატიჟები უნდა შეეცადო, რომ საკუთარი შესაძლებლობების მაქსიმუმი გამოავლინო და არ აკადრო მას თუნდაც ისეთი ტექსტი, როგორიც ქართული ენის დამახინჯებაში დაეხმარება. და რახან მაყურებელი ვახსენე, აქვე იმასაც ვიტყვი, რომ თეატრს, რომელსაც შენობის გამო სასულიერო წრესთან დიდი ხნის დავა ჰქონდა, ახლა მაყურებლის რანგში სასულიერო პირებიც აკითხავენ.<br /><br />აი, ამ ურთულესი პრობლემის მოგვარებით დაიწყო ჩემი დიალოგი აღნიშნული თეატრის მმართველთან, თენგიზ ხუხიასთან (პროფესიით იურისტ-ეკონომისტი). ,,თეატრის ძველ შენობასთან დაკავშირებული დავა ხელოვანებსა და სასულიერო წრის წარმომადგენლებს შორის, დაახლოებით, 15 წელი გაგრძელდა, რამაც შემოქმედებითი პროცესის განვითარებას ხელი შეუშალა. იმ დროს ქალაქში ადამიანთა გარკვეული ჯგუფი ვალერიან გუნიას სახელობის თეატრის გაუქმებასაც კი ითხოვდა”, _ გვითხრა თენგიზ ხუხიამ, რომელიც თეატრის დირექტორად 2005 წელს დაინიშნა (მმართველია _ 2007 წლიდან), ანუ მას შემდეგ რაც თეატრის ძველი შენობა ოფოციალურად გადაეცა საპატრიარქოს (ხუხიას დანიშვნამდე ამ თეატრის დირექტორი და სამხატვრო ხელმძღვანელი იყო ალექსანდრე ჯანელიძე). ამის შემდეგ, ფოთის თეატრის წარმომადგენლები რუსთაველის ქუჩაზე მდებარე ძველი კულტურის სახლში შეასახლეს. 2006 წლამდე იქ სარემონტო სამუშაოები მიმდინარეობდა. ამ პერიოდში დასი წარმოდგენების გასამართად სხვადასხვა სივრცეს იყენებდა, მაგალითად: ,,მეზღვაურთა კლუბს” და ქუჩას... ,,ეს იყო მცდელობა იმისა, რომ თეატრის შემოქმედებით ჯგუფს პროფესიაზე ხელი არ ჩაექნია”, _ აღნიშნა მმართველმა. ამავე პერიოდში შედგა ,,ვაკის თეატრალური სარდაფის” გასტროლები ფოთში სპექტაკლით ,,ქრონიკები” (რეჟისორი ო. ეგაძე) და დაიდგა მოწვეული რეჟისორის, ხათუნა ბედელაძის მიერ გ. ნახუცრიშვილის პიესის მიხედვით განხორციელებული სპექტაკლი ,,როგორ გვიყვარდა ჩვენ ერთმანეთი”. აღსანიშნავია, რომ ამ მაგალითის შემდეგ ფოთის თეატრს რეჟისორების მოწვევის პრინციპისთვის არ უღალატია. ბოლო 5 წლის განმავლობაში აქ რეჟისორად იმუშავა ირაკლი გოგიამ (,,ბუა”, ,,მორფი”, ,,ძალაუფლება”, ,,პილონი”), გაგა გოშაძემ (,,ზვავი”, ,,თეატრი”, ,,ვინ არის ვინ”), რალფ ზიბელტმა (პ. ტურინის ,,ვირთხებზე ნადირობა”).<br /><br />,,ჩვენი თეატრის პოლიტიკის შემუშავებისას აქცენტი ახალგაზრდა მაყურებლის დაინტერესებაზეც გავაკეთეთ და საბავშვო სპექტაკლი ,,ბუა” დავდგით. მოგვიანებით, ფოთის თეატრმა სპექტაკლები თბილისშიც ჩაიტანა და მაყურებელი ჯერ ,,ვაკის თეატრალური სარდაფის” სცენაზე მიიწვია ლ. ბუღაძის ,,თეატრის” (რეჟისორი ი. გოგია) სანახავად, შემდეგ კი _ თუმანიშვილის თეატრში, სადაც გაგა გოშაძის მიერ დადგმული ,,ზვავი” წარმოადგინა. სპექტაკლის სანახავდ მოსულ მაყურებელს შესაძლებლობა მიეცა შემოწირულობა ფოთის ღვთისმშობლის სახელობის ტაძრის სახელზე გაეღო. ამ ფაქტმა სკეპტიკურად განწყობილი საზოგადეობის ნაწილი საბოლოოდ დაარწმუნა იმაში, რომ აქამდე დაპირისპირებულ მხარეებს შორის ურთიერთობა ახალ, ერთმანეთისადმი კეთილგანწყობილ ფაზაში გადაიზარდა”, _ გვითხრა თენგიზ ხუხიამ.<br /><br />ფოთის თეატრმა მონაწილეობა მიიღო ფესტივალში ,,კავკასია 2007”, სადაც ირაკლი გოგიას მიერ რეზო კლდიაშვილის ნაწარმოების მიხედვით დადგმული ,,პილონი” წარმოადგინა. ამასთან, აღსანიშნავია, რომ შეთანხმებული მუშაობა არ გაჩერებულა შენობაში, სადაც თეატრთან ერთად დღემდე ფუნქციონირებს ფოლკლორის სახლი, ქორეოგრაფიული სტუდია და თოჯინების თეატრი.<br /><br />თეატრისთვის განსაკუთრებული აღმოჩნდა 2008 წელი, როდესაც განხორციელდა ლევან ხეთაგურის იდეა და ოფიციალურად დაარსდა ,,საქართველოს რეგიონალური თეატრების ქსელი” (თავმჯდომარე თენგიზ ხუხია), რომელშიც გაერთიანებულია საქართველოს ყველა რეგიონალური თეატრი, ასევე, თავისუფალი თეატრი, სამეფო უბნის თეატრი, მიხეილ თუმანიშვილის სახელობის თეატრი და თეატრისა და კინოს უნივერსიტეტი, რომელიც წევრის სტატუსით სარგებლობს. ამავე წელს ის ევროპის თეატრების ქსელის (IPM) წევრიც გახდა. ფოთის თეატრის ბოლო პერიოდის შემოქმედებით ბიოგრაფიაში განსაკუთრებული მოვლენაა გერმანელ რეჟისორთან _ რალფ ზიბელტთან და მხატვართან _ მაქს ჯულიან ოტოსთან თანამშრომლობა (სპექტაკლზე, სახელწოდებით ,,ვირთხებზე ნადირობა”, გაზეთი ,,24 საათიც” წერდა).<br /><br /><p>კითხვაზე, რატომ იწვევთ რეჟისორებს, თენგიზ ხუხიამ გვიპასუხა: _ ,,ეს მეთოდი აპრობირებულია ევროპაში და ამ სისტენაზე ნელ-ნელა, ალბათ, ჩვენც გადავალთ... სხვადასხვა რეჟოსორთან მუშაობის პროცესი მრავალმხრივ საინტერესოა _ თითოეულ მათგანს აქვს საკუთარი ხელწერა, მუშაობის თავისებური სტილი და მანერა, რაც დასს საშუალებას აძლევს არ იყოს დამოკიდებული ერთ კონკრეტულ სკოლასა თუ ხელწერაზე...”.<br /><br /></p><p></p><p><img style="display:block; margin:0px auto 10px; text-align:center;cursor:pointer; cursor:hand;width: 320px; height: 225px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh31RmGN602FXuSso-lJu1FILbJzqIX_9ch5ewM3BwynUDAJLOCVoWXtBIw4gEpPaRbQtpcuoSVlGbevmxw0j9X8hkA7Tpy_4FZ77RD7Zn6tKTXZvdSodWx0UX7rY_80qZ6rdBN-xMZ2X4/s320/FOTIS+TETRIS+AXALI+SHENOBIS+MAKETI.jpg" border="0" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5397771140197740226" /><br /></p><br />როგორც მმართველისგან შევიტყვეთ, თეტრი, რომლის დარბაზიც 110 მაყურებელს იტევს, ადგილობრივი ბიუჯეტიდან მხოლოდ 230 000 ლარით ფინანსდება. 60-მდე თანამშრომლის საშუალო ხელფასი კი 200-დან 350 ლარამდე მერყეობს, რაც მიზერია ადამიანებისთვის, რომლებიც მთელ დროსა და ენერგიას თეატრს უთმობენ. თუმცა, ამ დაწესებულების ერთ_ერთ ყველაზე მტკივნეულ პრობლემად რჩება ტექნიკური აღჭურვილობა. ,,ახალ შენობაში გადასვლის შემდეგ, იმედი გვაქვს, რომ ტექნიკური აღჭურვილობის პრობლემა მოგვარდება. ამასთან, ვიტყვი იმასაც, რომ ბევრს აქვს თეატრის მხარდაჭერის სურვილი, რასაც საგადასახადო პოლიტიკამაც უნდა შეუწყოს ხელი... ამ მიმართულებით კანონში ცვლილებების შეტანა აუცილებელია”, _ აღნიშნა თენგიზ ხუხიამ.<br /><br />იმედი გვაქვს, რომ ფოთის თეატრის ახალი შენობის მშენებლობა 2010 წლისთვის დასრულდება და 450 კაციან დარბაზში მოხვედრილ მაყურებელს საშუალება მიეცემა აქცენტი სპექტაკლის მხოლოს მხატვრულ ხარისხზე გააკეთოს და არა თვალშისაცემ პრობლემებზე.Tamhttp://www.blogger.com/profile/18161208108257060855noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8767963627158985087.post-52473541404336995992009-10-28T14:33:00.000-07:002009-10-28T14:40:04.538-07:00ოქსფორდელები და ბრიტანელი<span style="font-weight:bold;">,,ჩვენ უნდა ვიბრძოლოთ იმისათვის, რომ მომავლის თეატრი გადარჩეს”, - ალან რიკმანი </span><br /><br /><br />რუსთაველის თეატრის ქვედა ფოიე, სადაც XX საუკუნის დასაწყისში არტისტული კაფე ,,ქიმერიონი" იყო, უფრო ადრე კი რესტორანი ,,ანონა" ფუნქციონირებდა, ხელოვანებთან შეხვედრის ტრადიცია აღდგა. პირველი სტუმარი ინგლისელი მსახიობი, სცენარისტი, პროდიუსერი და რეჟისორი ალან რიკმანი აღმოჩნდა.<br /><br />ამ შეხვედრის შესახებ მოგვაინებით გეტყვით. მანამდე კი, ორიოდე სიტყვით, ოქსფორდის უნივერსიტეტის დრამატული საზოგადოების მიერ რუსთაველის თეატრის მცირე სცენაზე გათამაშებულ სპექტაკლზე აღვნიშნავ.<br /><br /><br /><span style="font-weight:bold;">გაუთვალისწინებელი ფაქტორი</span><br /><br /><br />ოქსფორდის უნივერსიტეტის დრამატული საზოგადოების საერთაშორისო ტურნეში, სტრადფორდისა და ლონდონის გარდა, თბილისიც ჩაეწერა. ამის შესახებ ინფორმაცია გაზეთ ,,24 საათის" 9 სექტემბრის ნომერშიც გავრცელდა. თუმცა, მაშინ სტუდენტებისგან დაკომპლექტებული დასის წარმოდგენა ნანახი არ გვქონდა და აღნიშნულის შეფასებისგან თავი შევიკავეთ. მას შემდეგ, რაც დავესწარი სპექტაკლს, რომლის მიტოვებაც მაყურებელმა ნელ-ნელა, წარმოდგენის დაწყებიდან, დაახლოებით, 10 წუთის შემდეგ დაიწყო, მივხვდი, რომ ამის შესახებ უნდა მეთქვა.<br /><br />ამ საქმეში უცხოელ სდუნტებს ბრალი არ მიუძღვით. ისინი ბრიტანეთში სხვადასხვა ფაკულტეტებზე სწავლობენ და გარკვეულ დროს სცენაზე დგომასაც უთმობენ. მათთვის ეს დამატებითი გამოცდილებაა, აქტივობაშიც ეთვლებათ და რატომაც არა?! ამ შემთხვევაში საკითხავია, რა დააშავა ქართველმა მაყურებელმა, რომელმაც ,,გაპიარებულ" სპექტაკლზე დასასწრებ ბილეთში 15-20 ლარი გადაიხადა... შუა წარმოდგენიდან გამოსულთაგან აღმოჩნდნენ ისეთები (ძირითადად, რუსთაველის თეატრის მსახიობები), რომლებსაც გაუჩნდათ კითხვა: ,,რა საჭირო იყო ამ სპექტაკლის ჩვენება სცენაზე, სადაც ერთ დროს, თუნდაც, ,,ჭინჭრაქა" და ,,ანტიგონე" იდგმებოდა?" და ეს მით უფრო მაშინ, როდესაც ამავე თეატრში ექსპერიმენტალური სცენაც ფუნქციონირებს.<br /><br />რა პასუხი უნდა გავცეთ მაყურებელს, რომელიც ფიქრობს, რომ საქართველოს წამყვანი თეატრის ისტორიულ და არა ექსპერიმენტალურ სცენაზე ისეთი წარმოდგენები უნდა თამაშდებოდეს, რომლებიც რაღაც დონეს მაინც აკმაყოფილებს? ბრიტანელების აქ ჩამოსვლის ფაქტს ისეთი რეკლამა გაუკეთდა, რომ საზოგადოების ინტერესი გამოიწვია. თუმცა, ,,ჰენრი V"-ეს ნახვის შემდეგ იმედი იმათაც გაუცრუვდათ, რომლებიც იქ შექსპირის ორიგინალში მოსასმენად შეიკრიბნენ. მართალია, ამ უკნასკნელთა რაოდენობა მცირე იყო, მაგრამ ფაქტია, რომ დარბაზში მყოფთაგან ვისაც კი ინგლისური ესმოდა აღნიშნავდა, რომ სცენიდან ,,ცუდი ინგლისური" ისმოდა.<br /><br />სტუდენტების ,,ჰენრი V" (რეჟისორი ტიმ ჰოარი) სტატიკური სცენებით გამოირჩეოდა. არაპროფესიონალმა მსახიობებმა სამსახიობო ოსტატობის ელემენტარული ცოდნაც ვერ გამოავლინეს (არ ჰქონდათ შეფასებები, ვერ გრძნობდნენ პარტნიორს, პერსონაჟთა ხასიათს...). ერთადერთი, რასაც გულმოდგინედ ცდილობდნენ, ეს ინგლისური ტექსტის გამოკვეთილად წარმოთქმა იყო... და რადგან ტექსტი ვახსენე, იმასაც ვიტყვი, რომ კარგი აქ მხოლოდ პიესის ქართულ სასცენო ადაპტაციაზე შეიძლება ითქვას - რობერტს სტურუას მიერ დამუშავებული სუბტიტრები ძალიან ლაკონური და გამართული აღმოჩნდა. თუმცა, ის ბევრად უსწრებდა მოქმედებას...<br /><br />ამ ფაქტს ასეთი გამოხმაურება არ მოჰყვებოდა, რომ არა ერთი, მაგრამ უმნიშვნელოვანესი დეტალი - საქართველოს კულტურის, ძეგლთა დაცვისა და სპორტის სამინისტროს მიერ ამ პროექტში ჩადებული თანხები. ოქსფორდის უნივერსიტეტის დრამატული საზოგადოებას მხარს სერ ქამერონ მაკინტოშისა და ბრიტანეთის გაერთიანებული სამეფოს კომანდორი, ტელმა ჰოლტი უჭერს. თუმცა, ჩემთვის ცნობილია, რომ აღნიშნული პროექტის განხორციელებაში დიდი წვლილი კულტურის სამინისტრომაც გაიღო. მიზანი? - გაუგებარია. დღეს საქართველოს არა აქვს იმის ფუფუნება, რომ მსაგვასი პროექტები დაფინანსოს, მით უფრო მაშინ, როდესაც მათი განხორციელება უსარგებლოა. საქმე სხვაგვარად იქნებოდა ეს წარმოდგენა რომ ეჩვენებინათ ექსპერიმენტალურ სცენაზე, სადაც მას ინგლისურენოვანი სასწავლებლების ქართველი სტუდენტები დაესწრებოდნენ და შექსპირს ორიგინალში მოისმენდნენ. თუმცა, მსგავსი რა არ მომხდარა. ამ სპექტაკლზე უფასოდ არც ერთი ქართველი სტუდენტი არ დაუშვეს, მათ შორის, არც თეატრალური უნივერსიტეტის... ეს ინიციატივა უფრო გამართლებული იქნებოდა, თუ აღნიშნულ წარმოდგენას, ვთქვათ, რომელიმე ქართული უმაღლესი სასწავლებლის სცენაზე წარმოადგენდნენ, იქ დადგმულ ქართულ სპექტაკლს კი ოქსფორდის უნივერსიტეტში აჩვენებდნენ. ასეთ შემთხვევაში უკვე გამართლებული იქნებოდა ქართველების მიერ ამ პროექტისთვის თანხების გამოყოფის ინიციატივა.<br />ამ გასტროლის მაგალითზე კიდევ ერთხელ გამოვლინდა, თუ რამდენად გა<br /><br />უაზრებულად იხარჯება სახსრები, რომლებიც შესაძლებელია ადგილობრივი შემოქმედებითი გაერთიანებებისთვის სასიცოცხლო მნიშვნელობის აღმოჩნდეს.<br /><br /><span style="font-weight:bold;">ჰამლეტთაგან ერთ-ერთი საუკეთესო<br /></span><br /><br />ალან რიკმანი საქართველოში ოქსფორდის უნივერსიტეტის დრამატული საზოგადოების თბილისური ტურის პარალელურად, ტელმა ჰოლტისა (შექსპირის სამეფო დასის პროდიუსერი, სამეფო დრამატული აკადემიის დირექტორთა საბჭოს წევრი და საპატიო ლექტორი, რობერტ სტურუას ბრიტანელი პროდიუსერი და საქართველოში ,,ჰენრი V"-ის ჩამოტანის ინიციატორი) და რუსთაველის თეატრისადმი მეგობრობის ნიშნად ჩამოვიდა. მას თან ახლავს მეუღლე რიმა ჰორტონი და ბრიტანელი მსახიობი ჟერალდინა მაკევონი. ალან რიკმანთან შეხვედრის შესაძლებლობა ქართველებს ,,ქიმერიონში" ორგანიზებული შეხვედრისას მიეცათ.<br />მას სახელი საერთაშორისო მასშტაბით აქვს განთქმული. ალან რიკმანის კი საქართველოსთან მაშინ გადაიკვეთა, როდესაც მან ქართველ რეჟისორთან, რობერტ სტურუასთან იმუშავა სპექტაკლზე ,,ჰამლეტი" (1992 წელი, ,,რივერ საიდ სტუდიო”). ამ სპექტაკლში განსახიერებული მთავარი როლისათვის ის 2003 წელს შექსპირის საერთაშორისო საზოგადოებამ XX საუკუნის II ნახევრის ჰამლეტების საუკეთესო ათეულში შეიტანა. რობერტ სტურუასთან თანამშრომლობით მიღებულ გამოცდილებასა თუ თეატრალური ხელოვნების აქტუალობაზე მსახიობი დარბაზში შეკრებილთ გულახდილად ესაუბრა.<br /><br />როგორია ალან რიკმანის მოკლე შემოქმქდებითი პორტრეტი? ის 8 წლის იყო, როდესაც მამა გარდაეცვალა და დედა ოთხ ბავშვთან ერთად აღმოჩნდა. საკუთარი თავის იმედად დარჩენილი ალანი იმდენად კარგად სწავლობდა, რომ ლონდონის პრესტიჟული სკოლის Lატიმერ სტიპენდიანტი გახდა. პირველად სცენაზე სწორედ ამ სკოლაში სწავლისას ავიდა და მონაწილეობა მიიღო მოყვარულთა წარმოდგენაში. სკოლის დამთავრების შემდეგ, ალან რიკმანმა ჩააბარა ხელოვნების სამეფო კოლეჯის (ღოყალ ჩოლლეგე ოფ Aღთ) გრაფიკული დიზაინის ფაკულტეტზე, რომლის დამთავრებისთანავე საკუთარი ფირმაც გახსნა. 26 წლისა იყო, როდესაც მიხვდა, რომ თეატრი მას უფრო მეტად იზიდავდა. ამიტომაც მიატოვა ყველაფერი და სწავლა განაგრძო დრამატული ხელოვნების სამეფო აკადემიაში. პრესტიჟული პრემიები თეატრალურ დადგმებში მონაწილეობისათვის ჯერ კიდევ სტუდენტობისას მიიღო. მოგვიანებით, თავს იმით ირჩენდა, რომ რალფ რიჩარდსონისა და ნაიჯელ ჰოტორნის კოსტიუმერი იყო. ლონდონის სცენის წამყვანი მსახიობი ის აკადემიის დამთავრებისთანავე გახდა. მის მიერ განსახიერებული ვალმონის როლი სპექტაკლში ,,სახიფათო კავშირები" ნამდვილ სენსაციად იქცა. 1986 წელს ეს დადგმა მიიწვიეს ბროდვეიზე, სადაც რიკმანი ცნობილმა პროდიუსერმა ჯოელ სილვერმა შეამჩნია და მას მთავარი ბოროტმოქმედის როლის თამაში შესთავაზა ფილმში ,,კერკეტი კაკალი". სწორედ ამ ფილმიდან დაიწყო რიკმანის აღიარება და მოგზაურობა მსოფლიოს მასშტაბით. მას შემდეგ მან მონაწილეობა არაერთ კინოფილმსა თუ სპექტაკლში მიიღო. მათ შორისაა ქართველი მაყურებლისთვის განსაკუთრებით ცნობილი ,,რობინ ჰუდი" თუ ,,ჰარი პოტერის" სხვადასხვა სერია; კინოკარიერის პარალელურად, რიკმანი აქტიურ თეატრალურ ცხოვრებას ეწევა. 2003 წლიდან ის დრამატული ხელოვნების სამეფო აკადემიის ვიცე-პრეზიდენტია. მიღებულია აქვს შემდეგი პრემიები: ,,ემი", ,,ოქროს გლობუსი", ,,ოქროს სატელიტი", კინომსახიობთა გილდია. ჟურნალმა Eმპირე ის 1997 წელს ყველა დროის 100 საუკეთესო კინომსახიობთა შორის დაასახელა.<br /><br />ალან რიკმანს პირად ცხოვრებაზე საუბარი არ უყვარს. ცნობილია, რომ უკვე რამდენიმე ათწლეულია, რაც ცხოვრობს რიმა ჰორტონთან, რომელთანაც დაქორქინებული არ არის. სამსახიობო კარიერა მათ, შეიძლება ითქვას, რომ ერთად დაიწყეს, მაგრამ რიმა ამ პროფესიას არ გაჰყვა და ცხოვრება ეკონომიკას მიუძღვნა. აღსანიშნავია, რომ ამ წყვილს ერთმანეთთან პოლიტიკური მოსაზრებებიც აერთიანებთ – ორივე მათგანი ლეიბორისტულ პარტიას უჭერს მხარს.<br /><br />მართალია, ალან რიკმანი ჟურნალისტებისთვის ნამდვილი პრობლემაა, რადგანაც ინტერვიუების მიცემა და საკუთარ ნამუშევრებზე საუბარი არ უყვარს, ქართველ აუდიტორიას ის ინტერესითა და გულახდილად გაესაუბრა. მასთან შეხვედრას უძღვებოდა რუსთაველის თეატრის მმართველი ზაალ ჩიქობავა, რომელმაც მას თავდაპირველად შემდეგი კითხვით მიმართა:<br /><br />- <span style="font-weight:bold;">ბატონო ალან, რას იტყვით საკუთარ თავზე</span>?<br /><br />- მე არ მაქვს მობილური ტელეფონი, არ ვიცი როგორ ვიხმარო კომპიუტერი და ის ჩემთვის ძალიან უცნობი რამ არის...<br /><br />- <span style="font-weight:bold;">ჩვენთვის განსაკუთრებით საინტერესოა, როგორ გაჩნდა თქვენს ცხოვრებაში საქართველო</span>?<br /><br />- ეს ადგილი ჩემთვის განსაკუთრებულია. სხვაგან თუ თეატრი გართობაა, აქ - რელიგიაა. მაშინ, როდესაც რობერტ სტურუას ,,რიჩარდ III" ვნახე, გავოცდი. ამან ასე ძლიერად მხოლოდ ჩემზე კი არ იმოქმედა, არამედ ყველაზე, ვისაც კი მისი ნახვის შესაძლებლობა მიეცა. ამ სპექტაკლმა ძალიან ბევრი რამ შეცვალა ჩემში, ჩემს სამყაროშო... რობერტ სტურუა ისეთივე არაჩვეულებრივი და ექსტრაორდინალური პიროვნებაა, როგორიც რეჟისორი... დღეს ვიყავი სამებაში, სადაც მგალობელთა გუნდის სიმღერას შევესწარით. ეს გუნდი რომ ინგლისში მღეროდეს, მათი გალობისას არავინ ისაუბრებდა და ირგვლივ ყველა გაქვავდებოდა.... აქ კი, ამ დროს ადგილზე არ ჩერდებიან, გადი-გამოდიან, საუბრობენ და მობილურზეც კი ლაპარაკობენ... ამ ყოველივეს შემსწრეებმა დავასკვენით, რომ საქართველოში ხელოვნება, ცხოვრება და სიყვარული ერთდროულად ხდება, რაც მე ძალიან დიდ შთაგონებას მაძლევს... საქართველოსგან ბევრს ვსწავლობ...<br /><br />- <span style="font-weight:bold;">რამდენადაც უცნაურად არ უნდა მოგვეჩვენოს, თქვენ ხართ ერთ-ერთი წარმატებული ,,ბოროტი პერსონაჟი”</span>...<br /><br />- ბოროტი პერსონაჟების განსახიერება ჩემი დიდი შემოქმქდების მხოლოდ მცირე ნაწილია, მაგრამ პოპულარობა სწორედ მან მოიპოვა...<br /><br />- <span style="font-weight:bold;">თქვენ ხშირად მოგიხსენიებენ, როგორც ,,ადამიანი ხმა"… რას იტყვით ამაზე</span>?<br /><br />- ხმა, ალბათ, გენეტიკური მოვლენაა... მსახიობი საკუთარი თავის ინსტრუმენტია და თუ, ვთქვათ, მუსიკოსს შეუძლია ვიოლინო ცალკე გადადოს, ჩვენ ასე ვერ მოვიქცევით – ის სულ თან უნდა ვატარო, სადაც არ უნდა ვიყო...<br /><br />- <span style="font-weight:bold;">როგორ გადაერთეთ სამსახიობო ხელოვნებიდან რეჟისურაზე</span>?<br /><br />- სანამ მსახიობი გავხდებოდი მხატვარი ვიყავი და 25 წლამდე მსახიობობის სურვილი არ გამჩენია, მაგრამ მოგვიანებით მივხვდი, რომ ეს გადასვლა ლოგიკური იყო... ჩემი თვალები სწორედ სამხატვრო აკადემიაში სწავლისას გაიწვრთნა, რაც სამსახიობო კარიერაშიც გამომადგა და მოგვიანებით რეჟისორობაშიც... ახლა, როდესაც სარეპეტიციო დარბაზში შევდივარ, იმედის თვალით შემყურე მსახიობებს ვხედავ, რომლებსაც ძალიან არ მინდა რომ მორიგი იდიოტი ვეგონო, ამიტომაც მათთან ყოველთვის გულწრფელი ვარ. რეჟისორმა უნდა შეძლოს თქვას - არ ვიცი, როდესაც მას მსახიობის მიერ დასმულ შეკითხვაზე პასუხი არ აქვს. მსახიობს ყოველთვის ამხნევებს, როდესაც ეუბნები ,,არ ვიცი”, რაც იმას ნიშნავს, რომ არ ცდილობ იყო შთამბეჭდავი... ეს საქმე არის გამუდმებული მგზავრობა აღმოჩენებისათვის...<br /><br />- <span style="font-weight:bold;">უმუშევრობას შეუწუხებიხართ</span>?<br /><br />- ძალიან ბევრი შემთხვევა მახსოვს ასეთი, როდესაც უმუშევარი ვიყავი, ხან 8 თვე, ხანაც ორი... ჩემს ქვეყანაში ეს გარდაუვალია, ამიტომაც ვცდილობ მოვიკრიფო ძალა და საკუთარი თავი ხელში ავიყვანო იმისათვის, რომ ვიმუშაო...<br /><br />- <span style="font-weight:bold;">რომელია თქვენი წარმატებული და წარუმატებელი როლი</span>?<br /><br />- მე არ მაქვს განცდა იმისა, რომ რომელიმე როლში კარგი ვიყავი... კარგი პერიოდი, როგორც ჩანს, არ გამახსოვრდება და ამ კუთხით თუ შევხედავთ, რაც კი გამიკეთებია არ გამოსულა... ჩემს ფილმებს ვერასოდეს ვუყურებ, მაგრამ ზოგჯერ მათი ყურება მაინც მიწევს. ასეთ დროს ჯოჯოხეთში მგონია თავი, რადგან ვხედავ იდიოტს, რომელიც ვერ თამაშობს... ეს საშინელი განცდაა... კიდევ კარგი იგივეს კეთება თეატრში არ მიწევს. თუმცა, იქ მაყურებლის ემოცია და განწყობა საშუალებას მაძლევს საკუთარი ძალაუფლება ვიგრძნო და თუ ეს წარმატების მანიშნებელია, მაშინ ვიტყვი, რომ ასეთი განცდა ნამდვილად მქონია...<br /><br />- <span style="font-weight:bold;">როგორ წარმოგიდგენიათ მომავლის თეატრი? ტექნოლოგიების განვითარების პერიოდში, მან სახე უნდა შეიცვალოს თუ შეინარჩუნოს</span>?<br /><br />- ვფიქრობ, რომ მომავლის თეატრის მთავარი პრობლემა იქნება მაყურებლის მოზიდვა და ის, თუ როგორ გააღვივებს ის ახალგაზრდებში ინტერესს... ახლა ძალიან ძნელია დააჯერო მაყურებელი იმაში, რომ თეატრი უფრო საინტერესოა. არაფერი არ გამოვა, თუ ამ პროცესში მაყურებელიც არ ჩაერთო... მე ეს საკითხი ძალიან მაწუხებს, მაგრამ იქნებ სწორედ თეატრმა შეასრულოს მნიშვნელოვანი როლი მომავალში?! მაგალითად ინგლისში, ეკონომიკური კრიზისის ფონზე, შევნიშნე, რომ ხალხი თეატრისკენ დაიძრა, მათ ერთად ყოფნა მოინდომეს, რადგანაც ერთმანეთისათვის ამბების მოყოლა მოუნდათ... ამიტომაც უნდა ვიბრძოლოთ იმისათვის, რომ მომავლის თეატრი გადარჩეს!<br /><br />ამ შეხვედრაზე ისიც გაცხადდა, რომ ალან რიკმანმა ქველმოქმედება გაიღო რობერტ სტურუას ახალი სპექტაკლისთვის, მაქს ფრიშის ნაწარმოების მიხედვით გაცოცხლებული წარმოდგენისთვის – “ბიდერმანი და ცეცხლის წამკიდებლები", რომლის პრემიერაც რუსთაველის თეატრის სეზონის გახსნის დღეს, 1 ოქტომბერს იგეგმება.Tamhttp://www.blogger.com/profile/18161208108257060855noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8767963627158985087.post-58693846414189683202009-10-28T14:12:00.000-07:002009-10-28T14:33:06.407-07:00მუზეუმი, როგორც მულტიმედიური ორგანიზაცია<a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjRuNomlXhjF-14tC-OT-nByPEDhBJ9mBZ_fV7IdiNkH7rgFk-3k-R89QLnN9Th3ftD76nv2MkfFl4Vg6PJY4KVCK4b1cwPI6Tg80zTS-COv8kbGmTbApvvRJ48I7UVku8SHBB0O5GXwjg/s1600-h/londonis+museum.jpg"><img style="float:left; margin:0 10px 10px 0;cursor:pointer; cursor:hand;width: 320px; height: 190px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjRuNomlXhjF-14tC-OT-nByPEDhBJ9mBZ_fV7IdiNkH7rgFk-3k-R89QLnN9Th3ftD76nv2MkfFl4Vg6PJY4KVCK4b1cwPI6Tg80zTS-COv8kbGmTbApvvRJ48I7UVku8SHBB0O5GXwjg/s320/londonis+museum.jpg" border="0" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5397765987783729874" /></a><br /><br /><p> <span style="font-weight:bold;">ლონდონის მუზეუმების დირექტორთა ახალი ინიციატივა</span><p><span style="font-weight:bold;"><br /></span><br /><br /><br /><br /></p><p></p><p>საქართველოში სამუზეუმო საქმე თანამედროვე სტანდარტებზე გადასვლას ახლა იწყებს. მსოფლიოში კი ამ მიმართულებით ფიქრი დიდი ხნის წინათ დაიწყეს და საბოლოოდ, ეს საქმიანობა ისე განავითარეს, რომ ყველასათვის ცნობილი მუზეუმების ხელმძღვანელები უკვე ამ დარგის მომავალსაც წინასწარმეტყველებენ.<br /><br />მსოფლიოს კულტურული მემკვიდრეობის უკეთ წარმოსაჩენად წინგადადგმულ ნაბიჯებს ჩვენ რამდენადმე ჩამოვრჩით. აქ ცალკეული პროექტები, ძირითადად, საქართველოს ეროვნული მუზეუმის ინიციატივით ხორციელდება, რაც ერთგვარი მცდელობაა იმისა, რომ ამ დარგის საკეთილდღეოდ გადადგმულ ნაბიჯებს ეტაპობრივად მაინც დავეწიოთ და ერთი ისეთი ლაბორატოარია მაინც შევქმნათ, რომელიც ევროპულ სტანდარტებს გაუტოლდება და სარესტავრაციო ნამუშევართა გადარჩენის საკითხს სათანადოდ მოგვიგვარებს. და ეს მაშინ, როდესაც ლონდონის ორი ცნობილი მუზეუმის დირექტორი – ნილ მაკგრეგორი (ბრიტანეთის მუზეუმი) და ნიკოლას სეროტა (გალერეა ,,ტეიტი”) – აცხადებს, რომ მომავალში მუზეუმები ,,მულტიმედიურ ორგანიზაციებად” გადაიქცევიან, რამდენადაც ინტერნეტი ტრანსფორმირებას ახდენს კოლექციასა და დამთვალიერებელს შორის არსებული ურთიერთობის. ასეთი პროგნოზი მათ ლონდონის ეკონომიკის სკოლაში გამართული ხელოვნების წიგნების გამოცემაზე ორიენტირებული Thames & Hudson-ის 60 წლისთავისადმი მიძღვნილ საღამოზე გამოთქვეს. მაკგრეგორისა და სეროტის შეხედულებებზე The Guardian-მაც დაწერა.<br /><br />ორივე დირექტორის მოსაზრებით, მომავალი აიძულებს მუზეუმებს გახდნენ გამომცემლები. მათ მიაჩნიათ, რომ კურატორებსა და დამთვალიერებელს შორის არსებული უერთიერთზემოქმედების ხარისხი საკმარისი არ არის და ის მასალების ინტერნეტში განთავსებას მოითხოვს. ,,მოსალოდნელია დიდი ბიძგი იმისათვის, რომ წარმოიქმნას, ერთგვარი, წყალგამყოფი იმ ორგანიზაციებს შორის, რომლებიც იყენებენ ახალ შესაძლებლობებს და რომლებიც ამის გაკეთებას ვერ ახერხებენ”, - განაცხადა ნიკოლას სეროტამ.<br /><br />აღნიშნულ შეხვედრაზე ნილ მაგრეგორს კითხვა ბრიტანეთის მუზეუმში დაცული პართენონის ქანდაკებების ათენში დაბრუნებაზეც დაუსვეს. ბერძნების მიერ ბრიტანელების მისამართით გამოთქმული კატეგორიული მოთხოვნების საკითხი დღეს განსაკუთრებით აქტუალურია. თუმცა, ისიც ფაქტია, რომ დათმობა არც ერთ მხარეს არ უნდა და საერთოდ შედგება თუ არა რაიმე სახის გარიგება, ჯერ-ჯერობით უცნობია. მუზეუმის დირექტორმა შეკითხვაზე პასუხს თავი ვერ აარიდა და აღნიშნა, რომ ახლა საჭიროა ფიქრი და განსჯა იმაზე თუ როგორ მიაღწიონ დიდი ბრიტანეთისა და საბერძნეთის ხელისუფლების წარმომადგენლებმა იმას, რომ ეს ქანდაკებები აფრიკასა და ჩინეთში დაათვალიერონო... ,,თუმცა, საბერძნეთის ხელისუფლება საკუთარ პოზიციას ნათლად გამოხატავს და ქანდაკებების გატანას არაკანონიერად მიიჩნევს. შესაბამისად, მსგავსი მოლაპარაკებების წარმოება შეუძლებელია, რაც ძალიან სამწუხაროა”, - დასძინა მაგრეგორმა.<br /><br />ისევ ქართულ რეალობას რომ დავუბრუნდეთ, თუ დღეისათვის მსოფლიო მასშტაბის მუზეუმების ,,თავსატეხი” კოლექციათა გამდიდრება, მათი დაცვა და პოპულარიზაციაა, საქართველოში ინიციატივები, ძირითადად, სამუზეუმო ინფრასტრუქტურის განვითარებაზეა ორიენტირებული. ფონდების გამდიდრებას აქ მნიშვნელოვნად შეუწყო ხელი ბაქო-თბილისი-ჯეიჰანის პროექტის ფარგლებში განხორციელებულმა არქეოლოგიურმა ექსპედიციებმა. ამის მაგალითია ცოტა ხნის წინათ ახალციხეში, ივ. ჯავახიშვილის სახელობის სამცხე-ჯავახეთის ისტორიის მუზეუმში გახნილი ექსპოზიცია, სადაც 800 ექსპონატი პირველად გამოიფინა. თუმცა, ის, რაც საქართველოს საზღვრებს გარეთ ხდება, მიზანია, რომლისკენაც უნდა ვისწრაფვოდეთ. ჩვენსა და მათ შორის განსხვავება ამ სფეროსადმი დამოკიდებულებაშიც ჩანს. მსოფლიოში ,,გავრცელებული” ეკონომიკური კრიზისის მიუხედავად, ამ დარგის განვითარებაზე ქველმოქმედებიც ფიქრობენ და ზრუნავენ. იქ მუშაობს ,,ახალი შესყიდვების პროგრამა”, რომელსაც ფინანსურად ერთი საქველმოქმედო ფონდი, Art Fund -ი უზრუნველყოფს. ამ პროექტის ფარგლებში ხორციელდება ისეთი ინიციატივები, რომლებიც კოლექციების ახალი ექსპონატებით შევსებას ითვალისწინებს. ამ სფეროს სპექციალისტებს ემახსოვრებათ მოვლენა, როდესაც ზემოთ აღნიშნულმა ფონდმა თანამედროვე ხელოვნების ნიმუშების შესაძენად 5 ბრიტანულ მუზეუმს მილიონი ფუნტი სტერლინგი გადასცა. ამ ნაბიჯის გადადგმის სურვილი კი ამ საქველმოქმედო ორგანიზაციის წარმომადგენლებს მაშინ გაუჩნდათ, როდესაც მათ ,,შენიშნეს”, რომ ბრიტანული მუზეუმები დაუმსახურებელ იგნორირებას უკეთებენ უცხოელ აქტუალურ მხატვრებსა და სკულპტორებს. აღნისნული ფაქტი კიდევ ერთი მაგალითია იმისა, რომ ევროპაში ფული მარტო კლანების ხელში არ არის და მას მოქალაქეობრივი პოზიციით გამორჩეული, საკუთარი ქვეყნის ერთი რომელიმე დარგის განვითარებაზე დაფიქრებული ადამინებიც განკარგავენ.</p>Tamhttp://www.blogger.com/profile/18161208108257060855noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8767963627158985087.post-81940686791502874802009-10-28T13:50:00.001-07:002009-10-28T14:12:32.956-07:00ვირთხებზე ნადირობა – ფოთის თეატრის არჩევანირა ხდება რეგიონალურ თეატრებში? ეს საკითხი შესასწავლია. მით უფრო მაშინ, როდესაც იშვიათად გვეძლევა რეგიონალურ თეატრებში დადგმული სპექტაკლების ნახვის საშუალება და მათი შემოქმედებითი პროცესებისადმი თვალის მიდევნება.<br /><br />ქვეყანაში არ არსებობს კულტურის პოლიტიკა და დღემდე გადაუჭრელი პრობლემის სიმწვავე რეგიონალურ თეატრებში თვალშისაცემია. ისინი ადგილობრივი მუნიციპალიტეტებიდან ფინანსდებიან. შესაბამისად, მათი სადადგმო ხარჯები განსხვავებულია და უმეტესად - მწირი. ასეთ პირობებში, რაზე კეთდება არჩევანი და რას გვთავაზობენ ისინი?<br /><br />ფოთის ვალერიან გუნიას სახელობის სახელმწიფო დრამატული თეატრის მაგალითზე შეიძლება ითქვას, რომ არჩევანი გაკეთდა პროექტზე, რომელშიც უცხოელები მონაწილეობენ. ამ შემთხვევაში საქმე ეხება ავსტრიელი დრამატურგის - პიტერ ტურინის პიესას - ,,ვირთხებზე ნადირობა” (ქართული ადაპტაციის ავტორია ლევან ხეთაგური), რომლის რეჟისორია რალფ ზიბელტი (გერმანია), ხოლო სცენოგრაფი - მაქს ჯულიან ოტო (გერმანია). სპექტაკლის პრემიერა 2009 წლის 28-29 იანვარს შედგა. სულ რამდენიმე დღის წინათ, თბილისელმა მაყურებელმა ის თავისუფალი თეატრის სცენაზე ნახა.<br /><br />აღნიშნული პროექტი გოეთეს ინსტიტუტისა და 2008 წელს ჩამოყალიბებული საქართველოს რეგიონალური თეატრების ქსელის (გრტნ) მხარდაჭერით განხორციელდა. როგორც შევიტყვეთ, უცხოელი რეჟისორის ჰონორარი გოეთეს ინსტიტუტმა გადაიხადა, სადადგმო ხარჯები კი ადგილობრივი ბიუჯეტიდან, რომელიც სულ 220 000 ლარს შეადგენს, გამოიყო.<br /><br />რალფ ზიბერტი, როგორც შემოქმედი, ჩვენთვის უცნობია. მის შესახებ მხოლოდ ის ვიცით, რომ 1945 წელს, ქალაქ ესენში დაიბადა. არის ტუმინინის თეატრის (გერმანია) სამხატვრო ხელმძღვანელი, მუშაობდა ბოხუმისა და ჰამბურგის თეატრებში. თუმცა, მისი შემოქმედებითი შესაძლებლობების შესახებ მხოლოდ საქართველოში, კერძოდ ფოთში, განხორციელებული სპექტაკლის მაგალითზე შეგვიძლია ვიმსჯელოთ.<br /><br />რეჟისორმა არჩევანი გააკეთა პიესაზე, რომელშიც სულ ორი პერსონაჟი მონაწილეობს. მოქმედება ვითარდება ნაგავსაყრელზე, სადაც მამაკაცი ქალს ერთგვარ თამაშში ითრევს. რეჟისორის ამოცანაა აჩვენოს თუ როგორ კარგავენ ისინი ადამანის სახეს და ვირთხებს ემსგავსებიან. ბოლოს მათ ხოცავენ, როგორც ჩასუქებულ მღრნელებს.<br /><br />აქ რთულია ისაუბრო რეჟისორულ მიგნებებზე. რალფ ზიბერტი პრობლემას არ უღრმავდება და არც ამძაფრებს. ის სათქმელს მარტივად აგებულ სცენებში ატევს და მთავარი ამოცანის გადაჭრას მსახიობებსა და სცენოგრაფს ანდობს. ამ სპექტაკლის მხატვრული გაფორმება, როგორც უკვე აღვნიშნე, მაქს ჯულიან ოტოს ეკუთვნის. ვიცით, რომ ის 1972 წელს, მიუნხენში დაიბადა. არის კინოს მხატვარი, ილუსტრატორი, მუშაობს ანიმაციაში. მისი ნამუშევრები გამოფენილია ბერლინის, პოსტდამისა და მიუნხენის გალერეებში. მისი შემოქმედებითი ცხოვრება თეატრს 2004 წლიდან დაუკავშირდა. ამ კონკრეტულ შემთხვევაში მხატვრის ამოცანაა შექმნას ისეთი გარემო, რომელიც თავს ნაგავსაყრელზე ამოგაყოფინებს. სცენაზე მუქი ცისფერი პოლიეთილენი აფენია, იქვე მიმობნეულია უსარგებლო ნივთები თუ ძველმანები, ცენტრალურ ნაწილში კი დგას ხის სადგარი, რომელზეც გადაჭიმულია ნახატი მანქანის გამოსახულებითა და წარწერით _ თჰე პოწერ ოფ დრეამს. აქ ერთადერთი მოძრავი დეტალია კიბე, რომელიც ნახატის შუაგულიდან იხსნება. აი, სულ ეს არის. ასეთი მწირი გამომსახველობითი საშუალებებით იქმნება განწყობა, რომელიც მაყურებელში უსიამოვნო განცდას ბადებს. იხატება გარემო, რომელშიც სუნთქვა ჭირს, რადგანაც ირგვლივ ყველაფერი ლპება და იხრწნება. და თუ მხოლოდ ეს იყო რეჟისორის ამოცანა, მაშინ ის გადაჭრილია.<br /><br />ფოთის თეატრის დასი სულ 20 მსახიობისგან შედგება. მათ შორის გერმანელმა რეჟისორმა არჩევანი ორზე - ჯანო იზორიასა და მარიკა ბუკიაზე გააკეთა. რა შეიძლება ითქვას მათზე? თუ დღეს თანამედროვე ქართული თეატრის ერთ-ერთი მთავარი პრობლემა კარგი მეტყველებაა და ამით თითზე ჩამოსათვლელი მსახიობები გამოირჩევიან, ამ შემთხვევაში ორის (განსაკუთრებით კი მარიკა ბუკიას) მეტყველება მაყურებელს ყურს არ ჭრიდა და მათი სიტყვები დარბაზში ისმოდა. ამ სპექტაკლის პერსონაჟები ერთმანეთს მხოლოდ ნაკლოვანებებზე მიუთითებენ. თუმცა, გაუცხოების პრობლემა, რომელიც დიალოგებში იკითხება, მსახიობების მიერ წარმოჩენილი არ არის და არც ტრაგიკულობის განცდა გეუფლება. ,,ფოთის თეატრში თუ ასეთი სპექტაკლები იდგმებოდა, არ ვიცოდითო”, _ აღნიშნავდნენ თავისუფალ თაეტრში შეკრებილნი სპექტაკლის დასასრულს. მათი ასეთი შეფასება, სავარაუდოდ, იმან გამოიწვია, რომ მსახიობები წარმოდგენის ბოლოს სცენაზე საცვლების ამარა იდგნენ.<br /><br />აღნიშნული სპექტაკლი, მხატვრული თავლსაზრისით, მოვლენა არ გახლავთ, მაგრამ რამდენადმე გამოირჩევა, კერძოდ: ფოთის თეატრის მსახიობებს გერმანელ რეჟისორთან თანამშრომლობის საშუალება მიეცათ. მან არტისტებს თანამედროვე დრამატურგის ნაწარმოები გააცნო და მათ გადასაჭრელად ახალი ამოცანები წაუყენა. ეს ინიციატივა საინტერესო აღმოჩნდა.</p><p>,,ვირთხებზე ნადირობა” შესაძლებელია გერმანიაშიც წარმოადგინონ. ამასთან დაკავშირებით მოლაპარაკებები უკვე მიმდინარეობს და როგორც ფოთის თეატრის მმართველმა _ თენგიზ ხუხიამ გვითხრა, რალფ ზიბერტთან თანამშრომლობა მომავალშიც გაგრძერლდება და კიდევ უფრო გაღრმავდება.<br /><br />სიახლეებს რაც შეეხება, აღსანიშნავაი, რომ საქართველოს რეგიონალური თეატრების ქსელში, დაახლოებით, უვნისის თვეში, ზუგდიდისა და ქუთაისის თეატრებიც გაწევრიანდებიან. ამ გაერთიანების მიზანია: რეგიონალური თეატრები ერთმანეთს გვერდში ამოუდგნენ და დაეხმარონ, მოხდეს შემოქმედებითი ძალების ერთი თეატრიოდან მეორეში გადანაწილება და ერთობლივი პროექტების განხორციელება. შევიტყვეთ, რომ ქსელის ინიციატივით, მომზადდება საერთო ვებ გვერდი, სადაც განთავსდება ინფორმაცია მასში გაწევრიანებული თეატრების შესახებ. მასალის მოძიება უკვე დაწყებულია.<br />ფოთის თეატრი კულტურის სახლში მას შემდეგ ფუნქციონირებს, რაც პრეზიდენტისა და საქართველოს კათალიკოს პატრიარქის, ილია მეორის გადაწყვეტილებით ფოთის თეატრის ძველი შენობა ეკლესიას დაუბრუნდა და თეატრისთვის ახალის მშენებლობა დაიწყო. ამ თაეტრის მმართველი იმედოვნებს, რომ ნაგებობა, სადაც ფოთის თეატრი დაიდებს ბინას, კულტურის ცენტრად გადაიქცევა და სხვა თეატრებს ხშირად უმასპინძლებს.Tamhttp://www.blogger.com/profile/18161208108257060855noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8767963627158985087.post-59982853048581305012009-08-18T12:25:00.000-07:002009-10-28T13:20:02.561-07:00ხელოვნება პრივილეგიებისთვის, თუ...<a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjBcf-wMJjm1oTHsKPDmC_Fnar3hMrczrNl0koGomKN_FA1hlYSy8ma6gcZdnjEq435245Tz2o5atlW8k6emGSHo3aP82vfAfKUZu1nrdeHnA5x24PGYrHFH1AOB0sV2K1GMo3WZu8bzFU/s1600-h/British_Queen_Elizabeth_II.jpg"><img style="float:left; margin:0 10px 10px 0;cursor:pointer; cursor:hand;width: 320px; height: 239px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjBcf-wMJjm1oTHsKPDmC_Fnar3hMrczrNl0koGomKN_FA1hlYSy8ma6gcZdnjEq435245Tz2o5atlW8k6emGSHo3aP82vfAfKUZu1nrdeHnA5x24PGYrHFH1AOB0sV2K1GMo3WZu8bzFU/s320/British_Queen_Elizabeth_II.jpg" border="0" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5371391115118726898" /></a><br /><br /><br /><p> <span style="color:#660000;"><strong><em>ბრიტანეთში პოეტ-ლაურეატის თანამდებობის გაუქმებას ითხოვენ</em></strong></span></p><p><span style="color:#660000;"><strong><em></em></strong></span></p><p><span style="color:#660000;"><strong><em></em></strong></span></p><p><br /><br />ბრიტანეთშიც კი მივიდნენ იმ დასკვნამდე, რომ სამეფო კარის მეხოტბეთა დრო წარსულს უნდა ჩაბარდეს. ამასთან, 1668 წელს დაწესებული პოეტ-ლაურეატის თანამდებობის გაუქმების წინადადება სწორედ იმ ქალბატონმა გამოთქვა, რომელიც ამ თანამდებობის დაკავების ერთ-ერთი რეალური კანდიდატია.<br /><br />რატომ მოითხოვს ბრიტანელი პოეტი ქალი, ვენდი კოუპი პოეტ-ლაურეატის ოფიციალური თანამდებობის გაუქმებას? ამ შეკითხვას ის ჟურნალისთვის ,,<span style="font-family:times new roman;">Royal Society of Literature Review” </span><br /><br />მიცემულ ინტერვიუში პასუხობს და აღნიშნავს, რომ პოეტ-ლაურეატისგან ზედმეტად ბევრს ელოდებიან და რომ კარგ მელექსეს ღირშესანიშნავ მოვლენებზე წერა თანამდებობისგან დამოუკიდებლადაც შეუძლიაო.</p><p></p><p>ამჟამად ეს თანამდებობა იქ ენდრიუ მოუშენს უკავია. ის ათი წელია, რაც პოეტ-ლაურეატის ვალდებულებებს პირნათლად ასრულებს. თუმცა, ამა წლის მარტში პენსიაზე გადის და ვინ დაიკავებს აღნიშნულ პოსტს ან იარსებებს თუ არა იგი კვლავაც, ჯერ-ჯერობით უცნობია. ერთი კი მნიშვნელოვანია, ბრიტანეთის საზოგადოების ცნობილი წარმომადგენელი კარის მეხოტბეობის წინააღმდეგ ილაშქრებს.<br /><br />საქართველოსგან განსხვავებით, ბრიტანეთში ეს თანამდებობა ოფიციალურად არსებობს და ამის შესახებ ცნობილია. საზოგადოებამ კარგად იცის რას უნდა ელოდოს პოეტისგან, რომელსაც ამ საქმიანობისთვის ყოველწლიურად ხუთი ათას ფუნტს უხდიან და ზედ ერთ კასრ ღვინოსაც აყოლებენ.<br /><br />მართალია, საქართველოში ეს თანამდებობა ოფიციალურად აღარ არსებობს - მონარქიული წყობის გაუქმებას ხომ ,,სამეფო კარის მეხოტბეთა” ინსტიტუტის დაშლაც მოჰყვა. თუმცა, ეს სულაც არ ნიშნავს, რომ დღეს ,,კარის მეხოტბეთა” ნაკლებობას განვიცდით. ამ სახელის მატარებელია ყველა, ვინც ,,სამეფო კართან” დაახლოების მიზნით, ჩვენს თვალწინ იცვლის პოზიციებს და საკუთარ პრინციპებსაც (ხშირად შემოქმედებითს) ღალატობს.<br /><br />რა მოეთხოვება პოეტ-ლაურეატს? უპირველესად ის, რომ არ გამოხატოს უკმაყოფილება, ღვარძლი და სიბრაძე იმის მიმართ, რაც ქვეყანაში ხდება და ეს ყველაფერი ნაწარმოებებში არ ასახოს. ბრიტანეთის სამეფო კარის ,,მოთხოვნას”, მას-მედიის წარმომადგენლები არაფრად აგდებენ და საკუთარ თავს და საზოგადოებას ჯანსაღი კრიტიკისკენ მოუწოდებენ.<br /><br />ჯანსაღი კრიტიკის ხსენებაზე მახსენდება საქართველო, სადაც ჩვენი ,,სამეფო კარი” კულტურის სფეროში მიმდინარე პროცესებსა და სიახლეებზე, ან პრესის ფურცლებზე გამოქვეყნებულ წერილებზე წარმოდგენას ზედაპირულად, საკუთარი თვალით კი არა, მათთან დაახლოებული პირების ნაამბობით იქმნის. მთავარი ხელისუფალის სიტყვებს თუ დავუჯერებთ, ისეთი შთაბეჭდილება იქმნება, რომ თბილისის თეატრების სხვადასხვა ტიპის სცენებზე სპექტაკლები ანშლაგით მიდის და მათი რეგიონებში წარმოდგენის გარდა სხვა პრობლემა აღარ გვაქვს... ერთი შეხედვით ყველაფერი რიგზეა მაშინ, როდესაც მართლაც დასაფიქრებელია წარმოდგენების მხატვრულ ხარისხთან თუ მომავალი თაობის ხეირიან აღზრდასთან დაკავშირებული საკითხები. იქნებ დადგეს დრო და საქართველოს ,,სამეფო კარის” დრამატურგ-ლაურეატის თანამდებობა დასჭირდეს, ვინ უნდა დაიკავოს ის, თეატრისა და კინოს უნივერსიტეტში ხომ დრამატურგიის ფაკულტეტი გაუქმებულია?<br /><br />ბრიტანეთში ამ თანამდებობის გაუქმების მოთხოვნით ე.წ. ინტელიგენციის წარმომადგენელი გამოდის. ჩვენთან კი, ქართული ინტელიგენციის ხსენებაზე უმალ იმაზე იწყებენ საუბარს, რამდენი ინდაური ჩამოურიგეს მათ საახალწლოდ. ამით ბევრმა ისიც კი გამოთვალა თუ რა ,,ღირს” დღეს ქართული ინტელიგენცია... მაგრამ საქმის არსი ამაში არ არის - იქ ერთი ყავთ დამ ის თანამდებობას აუქმებენ, აქ კი - ოფიციალურად არ არსებობს, მაგრამ რამე რომ იყოს, იქნებ დაეკანონებინათ კიდეც და რომელ ჯანსაღ კრიტიკაზეა ლაპარაკი...<br /><br />ვენდი კოუპს თუ მივუბრუნდებით, ის, ძირითადად, ყოველდღიურობის ამსახველ თხზულებებს ქმნის. მიიჩნევს, რომ კარგი პოეზიის შეკვეთით დაწერა შეუძლებელია. ამის მაგალითად მას ყოფილი პოეტ-ლაურეატის ჯონ ბეტჯემანის პოემა მოჰყავს, რომელიც ბრიტანეთის დედოფლის ელისაბედ მეორის ქალიშვილს, პრინცესა ანას ქორწინებას ეძღვნება. ,,მე მახსოვს, როგორ დავნაღვლიანდი; მე ვფიქრობდი: ,,მას ეს არ უნდა გაეკეთებინა”. ჩემი აზრი არ შეცვლილა”, - წერდა ჯონ ბეტჯემანი.</p><p></p><p>ვენდი კოუპის აზრით, პოეტი, ისევე როგორც ნებისმიერი შემოქმედი, თავისუფალლი უნდა იყოს და მხოლოდ ის წეროს, რაც მოესურვება. ენდრიუ მოუშენზე კი აღნიშნავს, ის ბევრს მუშაობდა და არც სულელურად გამოიყურებოდაო...<br /><br />თავად მოუშენი კი ხშირად ჩივის, სამეფო კარის ოჯახისთვისწ ერა უმადური საქმეაო... თანამდებობის ,,ხათრით” მან ისეთი ნაწარმოები შექმნა, როგორებიცაა: დედოფალ ელისაბედ მეორისა და პრინც ფილიპის ქორწინებიდან 60 წლისთავისადმი მიძღვნილი პოემა, ასევე, პრინც ჩარლზისა და აწ გარდაცვლილი პრინცესა დიანას უფროსი ვაჟის - პრინც უილიამის 21 წელთან დაკავშირებით შექმნილი ლექსი...<br /><br />აღსანიშნავია, რომ 1668 წლიდან დაწესებული ეს თანამდებობა პოეტ-ლაურეატებს მთელი სიცოცხლის განმავლობაში ეკავათ, ისინი სამეფო კარის თანამშრომლებად ითვლებოდნენ და ამისათვის ყოველწლიურად ათას ფუნტსა და ღვინით სავსე კასრსაც იღებდნენ. ენდრიუ მოუშენის შემთხვევაში კი, გამონაკლისი დაუშვეს და როგორც ზემოთ აღვნიშნე, გასამრჯელო მას ხუთი ათას ფუნტამდე გაუზარდეს.<br /><br />ცნობისათვის, ენდრიუ მოუშენამდე პოეტ-ლაურეატის თანამდებობა ტედ ჰიუზენს ეჭირა. ბრიტანეთის ისტორიას სულ 19 პოეტ-ლაურეატი ახსოვს. ყველაზე დიდხანს ეს თანამდებობა ალფრედ ტენისონს - 42 წელი - ეკავა.<br /><br />როგორ მინდა, რომ საქართველოშივ არსებობდეს ,,კარის მეხოტბის” პოსტი და მის გაუქმებას ვითხოვდეთ, ვიდრე არ არსებობდეს და ერთ ადამიaნს მაინც ჰქონდეს, თუნდაც არაოფიციალურად, მისი დაკავების სურვილი.Tamhttp://www.blogger.com/profile/18161208108257060855noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8767963627158985087.post-28879425528927261982009-08-18T08:16:00.000-07:002009-08-18T08:41:02.618-07:00ორი რეჟისორის ერთი სპექტაკლი<a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhagaNI6fMQQBAgkqJD8loFkA460dHF6aiyisO_vpkIcvwJeOXQVWkx-2Le94Uss913n87asecBtM6eAhwSpKEZG1pY1Sx8b09Ac7KbJvsc9_ZaD9gno5z23qKXQ4HSz2kMk_0yg_qssC8/s1600-h/Rustaveli_Theatre_Facade,_Tbilisi.JPG"><img style="float:left; margin:0 10px 10px 0;cursor:pointer; cursor:hand;width: 320px; height: 214px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhagaNI6fMQQBAgkqJD8loFkA460dHF6aiyisO_vpkIcvwJeOXQVWkx-2Le94Uss913n87asecBtM6eAhwSpKEZG1pY1Sx8b09Ac7KbJvsc9_ZaD9gno5z23qKXQ4HSz2kMk_0yg_qssC8/s320/Rustaveli_Theatre_Facade,_Tbilisi.JPG" border="0" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5371328336368455330" /></a><br /><br /><p>რუსთაველის თეატრმა 130-ე სეზონში პირველი პრემიერა გამართა. საპრემიერო წარმოდგენას მაყურებელი დაესწრება, ჟურნალისტებმა ის დახურულ ჩვენებაზე, ე.წ. ,,პრაგონზე” ვნახეთ და სიმართლე გითხრათ, არ ვიცი, რამდენად შეიძლება ვისაუბრო სპექტაკლზე, რომელშიც შესწორებებს, სავარაუდოდ, კიდევ შეიტანენ.<br /></p><br />წარმოდგენა, სახელწოდებით - ,,Play, ანუ სიკვდილის როკვა”, რობერტ სტურუამ გამოუშვა. ყოფილა შემთხვევები, როდესაც მას ტექსტი და მიზანსცენებიც კი, საპრემიერო ჩვენების დღეს შეუცვლია... არადა, აფიშაზე სპექტაკლის რეჟისორად ანდრო ენუქიძე სახელდება. რა მოხდა? – ეს კითხვა ბევრმა დასვა.<br /><br />ერთი რეჟისორის დაწყებულ საქმეში მეორეს ,,ჩარევის” შემთხვევებს, თეატრალები სხვადასხვაგვარად აფასებენ. ამასთან, ისიც ფაქტია, რომ ლოგიკურად დასმული შეკითხვა რიტორიკული არ გახლავთ და შესაბამისად, პასუხიც მოეძებნება.<br /><br />სავარაუდო პასუხების შესახებ ქვემოთ ავღნიშნავ, ახლა კი ორიოდე სიტყვას სპექტაკლზე გეტყვით: რეჟისორმა ანდრო ენუქიძემ, რომელსაც რუსთაველის თეატრში დადგმული აქვს სპექტაკლები: ,,ირინეს ბედნიერება” (1994 წ.), ,,ქალები ნისლში” (1998 წ.) და ,,კაცია-ადამიანი” (2006 წ., რობერტ სტურუასთან ერთად), ფრიდრიხ დიურენმატის პიესაზე - ,,ვთამაშობთ სტრინდბერგს” მუშაობა ივნისის თვეში დაიწყო. აქვე იმასაც გეტყვით, რომ თავად დიურენმატმა ეს პიესა ავგუსტ სტრინდბერგის ,,სიკვდილის როკვის” მიხედვით შექმნა (ის რეჟისორ ავთო ვარსიმაშვილს ,,თეატრალურ სარდაფში” (რუსთაველზე) აქვს განახორციელებული, სადაც მსახიობები: ნანა ფაჩუაშვილი, გურამ საღარაძე, კახი კავსაძე მონაწილეობდნენ, წარმოდგენა იტალიაშიც უჩვენეს). რატომ დააბნია ანდრო ენუქიძემ მაყურებელი, რთული სათქმელია. როგორც ჩანს, რეჟისორისთვის ეს პიესა განსაკუთრებულია, რადგანაც სამჯერ მიუბრუნდა - ერთხელ პოლონეთში დადგა, მეორედ სურდა რომ საქართველოში განეხორციელებინა, მესამედ კი მასზე ახლა უკვე რუმინეთში მუშაობს, რეჟისორი იქ 19 ოქტომბერს გაემგზავრა.<br /><br />როდის აღმოჩნდა სპექტაკლი რობერტ სტურუას ხელში? მას შემდეგ, რაც სტურუამ ჩაბარებაზე ნახა და შესწორებების შეტანა დაიწყო. ამასობაში, ანდრო ენუქიძის რუმინეთში წასვლის დროც მოახლოვდა და საბოლოოდ, სპექტაკლი სტურუამ გამოუშვა.<br /><br />თეატრში ამბობენ, რომ ენუქიძის სპექტაკლიდან უცვლელი მხოლოდ სათაური დარჩა. პიესის ტექსტიც კი, რომელიც ენუქიძემ ისედაც შეამცირა, სტურუამ 15 გვერდამდე დაიყვანა, სპექტაკლს ფორმა მისცა და მისი სიუჟეტი აღქმადი გახადა. არადა, სიუჟეტს რაც შეეხება, ძალიან მარტივად არის საქმე. მოქმედება, რომელიც მცირე სცენის შუაგულში, მაყურებლის თვალწინ თამაშდება და სასიყვარულო სამკუთხედად ქცეული პერსონაჟების ისტორიაზე მოგვითხრობს, ალისას თათული დოლიძე ანსახიერებს, ედგარს - ზუკა პაპუაშვილი, ხოლო კურტს - ლევან ხურციაა.<br /><br />მაყურებელი დარბაზში ისეა განლაგებული, რომ თითქმის მოქმედებაშია ჩართული, აქ სცენაზეც კი სხედან, მათ პერსონაჟები სპექტაკლის დაწყებისთანავე ეცნობიან.<br /><br />მირიან შველიძის მიერ გაფორმებული სივრცე ძველი ყაიდის შთაბეჭდილებას ტოვებს. აქ ყველაფერი მოძველებულია, ურთიერთობები და შეხედულებებიც კი... სპექტაკლი ერთმანეთთან გაუცხოებული პერსონაჟების იმედგაცრუებასა და არშემდგარ ურთიერთობებზე გვიყვება. ალისა არშემდგარი მსახიობია, რომელიც არტილერიის რიგით მსაწავლებელს, სახელად ედგარს, შეაბერდა. ედგარი კი თვლის, რომ რიგითი მასწავლებელი კი არა, სამხედრო საქმის ცნობილი თეორეტიკოსია და ბალისტიკის სახელმზღვანელოს ავტორობაც ძალიან ეამაყება. მათი უსიცოცხლო ცხოვრების სიმბოლოდ იქვე მდგარი, მოქმედი ტელეგრაფი იკითხება... ,,ოცდახუთი წელი, ვერცხლის ქორწილი... ჩემო ძვირფასო, უსაყვარლესო მეუღლევ... თუ მეხსიერება ჯერ კიდევ შეგრჩა, ალბათ გახსოვს, სულ რაღაც ხუთი წლის წინათ, ჩემი დაჟინებული მოთხოვნით, როგორც იქნა, გაყრაზე დაგითანხმე. დიახ, დიახ, სიხარულისაგან ღრუბლებში დავფრინავდი – ღმერთო ჩემო, თავისუფალი ვარ, თავისუფალი. მეგონა ჯოჯოხეთს თავი დავაღწიე, მაგრამ ვინ მაღირსა ბედნიერება... სულ კუდში დამდევდი, არ მეშვებოდი, აცრემლებული მევედრებოდი... სულელი ვარ, სულელი. როგორც ყოველთვის გულჩვილობამ დამღუპა. ყველაფერი მაპატიე და რა? სამუდამოდ დამასამარე. უარესად შემზიზღდი. თუმცა არა, რას ვამბობ, კი არ შემზიზღდი, შე შაცოდავო, საერთოდ აღარ არსებობ ჩემთვის. არარაობა ხარ, არარაობა...”, - აცხადებს ალისა. ამ მონოლოგში კი, ცოლ-ქმრის დამოკიდებულება კარგად იკითხება. მათი ქორწინების ოცდახუთიწლისთავზე გამოჩნდება ნიუ-იორკიდან ახლადდაბრუნებული კურტი – ალისას ძველი სიყვარული, რომელიც დარბაზში მოტოციკლეტით შემოდის. მისი გამოჩენა ქალს ცხოვრების შეცვლის იმედს გაუჩენს... ყველაფერი მაშინ მთავრდება, როდესაც ედგარი, კაცი, რომლისთვისაც მოწევა ერთადერთი სიამოვნებაა, გამოაცხადებს: ,,სარწმუნო წყაროებიდან შევიტყვეთ, რომ ვიღაც ჩვენს ზნედაცემულ თანამემამულეს, დიდძალი თანხა ჩაუჯიბავს... რა სირცხვილია, რას არ ჩადიან საზღვარგარეთ ჩვენი ერის შვილები... და როგორ ფიქრობთ, ვინ არის ის კაცი ვინც ჩვენს სამშობლოს სახელი გაუტეხა? ბანკის უბრალო მოხელე, ბ-ნი კურტი, ნიუ-იორკელი ქურდი... ალისა, გილოცავ, შენი რჩეული თაღლითია, უფრო მეტიც, ქურდბაცაცა...” ედგარი ვერ ხვდება, რომ იმ კაცის წინაშე, რომელიც ფულს აღმერთებს, კანონი უძლურია.<br /><br />ეს პიესა XX საუკუნის ავტორს ეკუთვნის, რომელიც გარდა იმისა, რომ ცნობილი პუბლიცისტი და დრამატურგი გახლდათ, მას ოთხმოცამდე დასახელების ჯილდო აქვს მიღებული, ძალიან ნიჭიერი ექსპრესიონისტი მხატვარი იყო. მოგვიანებით მან რამდენიმე საკუთარი ნაწარმოებიც კი გააფორმა, იშვიათად კი, დიურენმატი დეკორაციებისა და კოსტუმების ესკიზებსაც ასრულებდა. მისი ნამუშევრები 1976 და 1985 წლებში – ნიონბერგში, ხოლო 1978 წელს – ციურიხში იყო გამოფენილი. 1941 წელს მან ფილოსოფიისა და გერმანისტიკის შესწავლა დაიწყო, 1943 წლიდან კი დარწმუნდა, რომ მისი მთავარი საქმე მწერლობა იყო. მის მიერ შექმნილი პერსონაჟები სცენაზე ყველაზე ოსტატურად მსახიობმა თათული დოლიძემ განასახიერა. პიესა თარგმნა მანანა ჭელიძემ, სპექტაკლის მუსიკალური გამფორმებელია ია საკანდელიძე, ქორეოგრაფი – კოტე ფურცელაძე, რეჟისორის თანაშემწე კი - გრიგოლ თათეიშვილი.<br /><br />ამ ბოლო დროს განსაკუთრებით ხშირად ვსაუბრობთ იმაზე, რომ რობერტ სტურუაზე ძლიერი, სამწუხაროდ, არ გვყავს. ამასთან, იმაზეც გვწყდება გული, რომ ის მომავალ თაობებს არ ზრდის… იშვიათად იმასაც გაიგონებთ, რომ ,,სხვას” გასაქანს არ აძლევენ, ან ხელს არ უწყობენ, მაგრამ აქვე ჩნდება კითხვა, იქნებ შედარებით ახალგაზრდებს ეს უბრალოდ არ შეუძლიათ და ამიტომ სამხატვრო ხელმძღვანელიც იძულებულია, რომ ჩაერიოს დადგმაში მხოლოდ იმიტომ, რომ სპექტაკლი სოცოცხლისუნარიანი გახდეს და რამდენიმე თვე მაინც იცოცხლოს და მისთვის გაღებული სადადგმო ხარჯები გაფლანგული არ აღმოჩნდეს… ამ შემთხვევაში სტურუას ,,ჩარევა” გასაგებია... თუმცა, იქვე ჩნდება მეორე მომენტიც: იქნებ, სჯობს გავიგოთ ვინ ვინ არის და დავრწმუნდეთ, რომ მათ ხელს კი არ უშლიან, მათ ეს უბრალოდ არ შეუძლიათ და მორჩა!Tamhttp://www.blogger.com/profile/18161208108257060855noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8767963627158985087.post-30107568719692978262009-08-18T08:02:00.000-07:002009-10-28T13:16:06.632-07:00OLE კორტეს, OLE !<a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh31u1r1nuaBPZAx3Azi5lNMkEzlJBV1og9WqNS8BtwsTP-bP3dxbZNeH-0CpL_CegOr2XKcSbbD5YU1HjIuqlBZsqTca_SV1oBPfip7O6zGuan3BBvsgw6GjsaWMKzyt4JggB0ZSI9b3g/s1600-h/X.K.+1.jpg"><img style="float:left; margin:0 10px 10px 0;cursor:pointer; cursor:hand;width: 210px; height: 320px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh31u1r1nuaBPZAx3Azi5lNMkEzlJBV1og9WqNS8BtwsTP-bP3dxbZNeH-0CpL_CegOr2XKcSbbD5YU1HjIuqlBZsqTca_SV1oBPfip7O6zGuan3BBvsgw6GjsaWMKzyt4JggB0ZSI9b3g/s320/X.K.+1.jpg" border="0" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5371321219172932210" /></a><br /><br /><br />ხოაკინ კორტესის კონცერტმა "ჩემი მარტოობა" ისეთი აპლოდისმენტები გამოიწვია, რომლის მსგავსიც თბილისის ოპერისა და ბალეტის თეატრს არ ახსოვს. ასეთ ოვაციებს არც შემსრულებელი ელოდა. მსმენელის მუხტმა კორტესი უმალ დაარწმუნა, რომ ქართველები ფლამენკოს სულს ჩასწვდნენ, მათ ესპანელი ბოშების ოსტატობა სათანადოდ შეაფასეს.<br /><br />კორტესი საოცარი აღნაგობით, ტემპერამენტითა და პლასტიკით გამოირჩევა. თვალშისაცემია მისი ენერგიულობა, რომელმაც მსმენელი ემოციებისგან დაცალა. ფოტოებში ისე გამოიყურება, როგორც მაჩო, მაგრამ ეს მისი ვარსკვლავური იმიჯია. ცხოვრებაში ის ძალიან უბრალო და საოცრად გახსნილი ადამიანია, ამბიციებს მოკლებული.<br /><br />შემსრულებელი თბილისში მადრიდიდან მიუნხენის გავლით ჩამოფრინდა. დედის ავადმყოფობამ ხელი შეუშალა საქართველოში კიდევ ერთი დღით დარჩენილიყო. მან ქართულ კულტურასთან ზიარება სამომავლოდ გადადო.<br /><br />პრესკონფერენცია ხოაკინ კორტესის ესპანური სალამით დაიწყო. შეხვედრას კონცერტის ორგანიზატორი გაერთიანების - "თაგისს არტს"-ის აღმასრულებელი დირექტორი ანი ლაღიძე უძღვებოდა. მან კორტესის სახელით მოგვმართა თავი შეგვეკავებინა შემსრულებლის პირად ცხოვრებასთან დაკავშირებული კითხვებისგან...<br /><br />"ჩემთვის აქ ყოფნა დიდი სიამოვნებაა. საქართველოში პირველად ჩამოვედი და ვეცდები ფლამენკოს კულტურით გასიამოვნოთ. ფლამენკო ბოშების მონაპოვარია. ოც წელზე მეტია რაც ვმოგზაურობ და მაყურებელს საკუთარ გამოცდილებას ვუზიარებ. ვფიქრობ, სხვა ქვეყნების მსგავსად, საქართველოშიც შევძლებ მთელი სულითა და სხეულით გადმოვცე ის, რასაც ფლამენკო ჰქვია" - აღნიშნა ხოაკინ კორტესმა და "24 საათის" შეკითხებს უპასუხა:<br /><br />- <span style="font-weight:bold;">თქვენ ევროკავშირში ბოშათა ელჩი ხართ... რა მისია გაკისრიათ</span>?<br /><br />- ძალიან კმაყოფილი ვარ, რომ რომანებმა (ანუ ბოშებმა) ევროკავშირში ელჩად დამასახელეს... პროცესი წინ ნელა მიიწევს, მაგრამ მთავარია, რომ ითვალისწინებს ბოშა ხალხის განათლებასა და აღზრდას... ჩემი მისიაც ეს არის...<br /><br />- <span style="font-weight:bold;">საკუთარ გამოცდილებას ახალგაზრდებსაც უზიარებთ</span>?<br /><br />- ამის დიდი სურვილი მაქვს... მინდა მათ ჩემი სტილის სპეციფიკა გავაცნო, რომელიც საკუთარი გამოცდილებით გამოვიმუშავე და სხვადასხვა ილეთების ერთობლიობას წარმოადგენს. საზოგადოებას ის ძალიან მოსწონს, ამიტომ მსურს სხვასაც გავუზიარო და განსაკუთრებით ახალგაზრდა თაობას, რომელთანაც აუცილებლად ვითანამშრომლებ.<br /><br />- <span style="font-weight:bold;">რას იტყვით დუენდეს ფენომენზე</span>?<br /><br />- არ შემიძლია ვიპოვო სიტყვა, რომელიც დუენდეს არსს ზუსტად გადმოსცემს. ის მართლაც უნიკალური ფენომენია. მისი ძალა მაგიურია, იდუმალებით მოცული... როცა სცენაზე ვდგავად და ვცეკვავ, ვგრძნობ როგორ მივცურავ სადღაც, თითქოს ჰაერში... ამ დროს რაღაც განსაკუთრებული ხდება... დუენდეს სიტყვებით ვერ გადმოსცემ, ის უნდა შეიგრძნო...<br /><br />შემსრულებელმა დადგმაზე, რომელიც მისი მეექვსე დამოუკიდებელი მანუშევარია, ორიოდე სიტყვით ისაუბრა. "მას შემდეგ რაც საკუთარ თავს ჩავუღრმავდი და მასთან განვმარტოვდი, ეს წარმოდგენაც შევქმენი... ამ საღამოს ნახავთ ზუსტად იმას, რასაც ბოშური ფიესტა ჰქვია", - აღნიშნა კორტესმა, რომელიც, როგორც აღმოჩნდა, ამ ბოლო დროს განსაკუთრებით ბევრს ფიქრობს მოცეკვავის "მოკლე ცხოვრებაზე". მისი სურვილია, შეიქმნას ფონდი, რომელიც მოცეკვავეთა ბედზე, მათ მატერიალურ მდგომარეობაზე იზრუნებს. "ცეკვას არა აქვს ისეთი მხარდაჭერა, როგორიც მაგალითად კინოს. სახელმწიფო პენსიასაც კი არ გვინიშნავს... და ეს ჩვენი ბრალი კი არა, ინსტიტუციონალური პრობლემაა", - გვითხრა შემსრულებელმა და იქვე აღნიშნა: - "მადლობა ანის, რომელმაც ამდენი იბრძოლა იმისათვის, რომ აქ ჩამოვეყვანე...", რასაც ანი ლაღიძემ უპასუხა: "თუ ჩემმა უსაყვარლესმა არტისტმა ყველაფერს დაუღალავი შრომის შედეგად მიაღწია, ჩვენც მხოლოდ დაუღალავი შრომის შედეგად შევძელით მისი საქართველოში ჩამოყვანა"... "თაგისს Aრტს"-ის წარმომადგენლებმა კორტესს საჩუქრად ქართველი მინიატურისტის - ლევან მარგიანის ნამუშევარი გადასცეს. პრესკონფერენცია მოცეკვავესთან ფოტოგადაღებით დასრულდა...<br /><br />წარმოდგენას რაც შეეხება, მასში ცამეტი პროფესიონალი მონაწილეობდა. კორტესმა საქართველოში კანტაორებისა (მათ შორის სამი ქალი გახლდათ) და ინსტრუმენტალისტების საუკეთესო ჯგუფი ჩამოიყვანა.<br /><br />თამანედრო ფლამენკოს ვარსკვლავისადმი მიძღვნილ სტატიებში შეიძლება ამოიკითხოთ ავტორთა უკმაყოფილება იმის შესახებ, რომ კორტესმა ფლამენკოს მუსიკა ამ ფენომენისთვის უცხო ინსტრუმენტების - მაგალითად, ვიოლინოს ან ჩელოს ხმოვანებით გაამდიდრა და ამით უპირატესობა ჩამოართვა გიტარას, რომელიც ტრადიციულად წამყვარ როლს ასრულებდა. ამის შესახებ შესაძლოა ყველას ინდივიდუალური მოსაზრება გააჩნდეს. მე კი ვფიქრობ, რომ ვიოლინოსა და ჩელოს ხმა, რიტმი და მელოდიურობა წარმოდგენას ავსებდა და ძალას მატებდა. აღარეფერს ვამბობ კანტაორების, გიტარისტებისა და დასარტყამ-ინსტრუმენტალისტების ოსტატობაზე.<br /><br />კორტესი მართალი აღმოჩნდა - თუ გინდა რომ ფლამენკო "გაიგო", მას თავად უნდა მოუსმინო, რადგან ამ ემოციის გადმოცემა შეუძლებელია. აღფრთოვანების გამოხატვას მაყურებელი ოვაციებითა და შეძახილებით - OLE გამოხატავდა, შემსრულებელს იარუსებიდან ესპანურადაც კი მიმართავდნენ... ჟან-პოლ გოტიეს კოსტუმებში გამოწყობილი ბაილაორი კმაყოფილებას ვერ მალავდა და... ბოლომდე დაიხარჯა.<br /><br />შემოთავაზებულ ნომრებში მოცეკვავის პროფესიონალიზმი და სხეულის ფლობის ოსტატობა შეიმჩნეოდა, მაგრამ თუ იმასაც გავითვალისწინებთ, რომ მახში ესპანელი ბოშის სისხლი ჩქეფს და სცენაზე კლასიკური ბალეტის ბალერონი დგას, გასაკვირი არაფერია... კორტესის დაუღალავი ენეგიაც ხანგრძლივი რეპეტიციების შედეგია. მოკლედ, ამ მოცეკვავემ ზუსტად იცის, როგორ მიაღწიოს წარმატებას და მოიპოვოს მაყურებლის აღფრთოვანება...<br /><br />კონცერტის ბოლოს, იმპროვიზაციით განთქმული ბოშების იმპროვიზირებული სანახაობაც შედგა. იმ დროს კორტესი ყველაზე მეტად კმაყოფილი და ბედნიერი ჩანდა, რადგან თანამოზრეთა რიგში იდგა, დასარტყამზე მთელი მონდომებით უკრავდა და იმასაც ახერხებდა სცენაზე საცეკვაოდ ხან ერთი მონაწილე "გაეგდო", ხან მეორე... ასე ყველა აიძულა ეცეკვა და ქართველი მაყურებლის აპლოდისმენტები დაემსახურებინა.<br /><br />მსმენელის სასარგებლოდ უნდა ითქვას, რომ ხოაკინ კორტესმა კონტრაქტით გათვალისწინებულ დროს გადააჭარბა და ბის-ზე ორჯერ გამოვიდა. როგორც ანი ლაღიძისგან შევიტყვეთ, მსგავსი რამ არსად მომხდარა. ხოაკინ კორტესმა ისეთი შთაბეჭდილებებითა და მადლიერებით დატოვა საქართველო, უკან ის აუცილებლად დაბრუნდება.Tamhttp://www.blogger.com/profile/18161208108257060855noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8767963627158985087.post-75946026890433726422009-08-18T07:19:00.000-07:002009-10-28T13:15:11.998-07:00დესტრუქციული ყოფის იმპულსი<a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjC8HaJ5Q2dtfA1tK45ATLQNQXTFNheFMHnZv1EJBUPgMkrSOAVBXKc1njQra5kpf9bwzCyyMuCLIvDCc65p99zK_siPq1TRreJ-hTNSl9mQvU6OQrKzUxT2tTB1g47PWNIlVFPJMqQhfw/s1600-h/G.B.+2.jpg"><img style="float:left; margin:0 10px 10px 0;cursor:pointer; cursor:hand;width: 214px; height: 320px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjC8HaJ5Q2dtfA1tK45ATLQNQXTFNheFMHnZv1EJBUPgMkrSOAVBXKc1njQra5kpf9bwzCyyMuCLIvDCc65p99zK_siPq1TRreJ-hTNSl9mQvU6OQrKzUxT2tTB1g47PWNIlVFPJMqQhfw/s320/G.B.+2.jpg" border="0" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5371313844951051602" /></a><br /><br />გუშინ წვიმდა. წვიმიანი ამინდი თავზარდამცემი ამბავია თბილისის ძველი უბნების ავარიულ სახლებში მაცხოვრებლებისთვის. როცა თავზე გაწვიმს, რთულია გააიდეალო ყოფა, რომელიც დესტრუქციულია...<br /><br />სამაგიეროდ წვიმის მოსვლა არ აშინებთ იქ, სადაც ახალმშენებლობების ბუმია, მაგალითად: ვაკეში. წვიმის ხმაური სიამოვნებს კიდეც ატენის ქუჩაზე, ერთ-ერთ ახალაშენებულ კორპუსში მცხოვრებ გია ბუღაძეს, რომლის გამოფენაც, სახელწოდებით "თბილისი დღისით და ღამით", სამშაბათს, 19 საათზე, გალერეაში "ბაია" გაიხსნება... მხატვრის ფერწერულ ტილოებში აღმოვაჩინე, რომ ხელოვანს შესაძლებელია თავზე არ აწვიმდეს, მაგრამ "დესტრუქციული ყოფა" აწუხებდეს, თუნდაც მხოლოდ შემოქმედებითად... გია ბუღაძეს საკუთარ სახელოსნოში გავესაუბრე.<br /><br />- <span style="font-weight:bold;">ბატონო გია, პროდუქტიულობით ნამდვილად გამოირჩევით... საინტერესოა, რა გახდა ახალი ნამუშევრების შექმნის იმპულსი?</span><br /><br />- დესტრუქციული ყოფა, რომელიც ჩემში შემოქმედებით იმპულსებს ბადებს. საზღვარგარეთ ყოფნისას, გაოცებული ვრჩები, როცა ვხედავ როგორ უვლიან და უფრთხილდებიან საკუთარ ქალაქს, იქნება ეს პარიზი, რომი, ფლორენცია, ბარსელონა, მადრიდი თუ სხვა. თბილისი კი ძალიან დესტრუქციულია.<br /><br />იქ გარემო ერთგვარი "სურათია", რომლის დახატვა, თითქმის, შეუძლებელია, რადგან ვერ "შეალამაზებ". აქ კი, მიმოიხედავ და "სურათი" არსად ჩანს. თბილისი მაშინაა "ხელოვნდება" (ანუ იქცევა ხელოვნებად), როცა ტილოზე გადადის. ეს პარადოქსია, მაგრამ ასეა. თბილისი ძალიან არტისტული ქალაქია.<br /><br />- <span style="font-weight:bold;">ოცდაექვსივე ნამუშევარი განსხვავებულია, მაგრამ კომპოზიციათა მრავალფეროვნების მიუხედავად, ერთია ნახევარტონების თამაშში დაჭერილი ხელწერა ყოველგვარი მანევრის გარეშე</span>...<br /><br />- მართლაც ასეა, რადგან არაფერს ვიგონებ. მე მეტაფორა დავინახე ჩვეულებრივში... თუნდაც, ბადეში გახვეულ მცენარეებში, ან გადაყრილი სკამების გროვაში სახლის სახურავზე. ამ ქუჩაზე რომ გაიაროთ, ნახავთ სამ კარს, რომელთაგან ერთი ბოქლომით არის ჩაკეტილი, მეორე შეღებულია, ხოლო მესამე - დახურული. ამ ტილოზე დღე და ღამე გაერთიანებულია, სერიასაც ამიტომ დავარქვი "თბილისი დღისით და ღამით".<br /><br />- <span style="font-weight:bold;">ნამუშევრების დათვალიერებისას, თითქოს ნაცნობია ყველა აივანი, ეზო, ქუჩა და ხედი... მაგრამ სინამდვილეში, ალბათ, უმეტესობა არ მინახავს, მათ შორის არც ეს საოცარი ხვეული კიბე... თბილისის რომელი ქუჩები ჩახატეთ</span>?<br /><br />- ეფექტურ ადგილებს არ ვეძებდი. ჩანახატები გავაკეთე სოლოლაკში, მთაწმინდაზე, ვერაზე... აქ მოცემულია ზუბალაშვილების, ბარნოვის, ჭონქაძის, თაბუკაშვილის, დავითაშვილის, არსენას, ინგოროყვას სახელობის ქუჩების და ეზოების ფრაგმენტები. აქცენტი მაინც ძველ თბილისზე გავაკეთე... სიმართლე გითხრათ, ქუჩაში მუშაობა მიჭირდა, რადგან ხატვის საშუალებას გამვლელები არ მაძლევდნენ, ამიტომ ჩანახატებს სწრაფად ვაკეთებდი. ერთხელ ისიც კი მითხრეს: ამ სახლს რატომ იხატავთ, მერე აღარ დაანგრევენო.<br /><br />- <span style="font-weight:bold;">რა არის თქვენთვის თბილისი</span>?<br /><br />- მეტაფორა... ზოგისთვის თბილისი რესტორნების ან სიყვარულის ქალაქია. მაგრამ ჩემთვის ის - как замок<br /><br />- <span style="font-weight:bold;">თქვენი საუბრიდან გამომდინარე, ეს გამოფენა ერთგვარი აქციაა და არა ვერნისაჟი</span>.<br /><br />- შეიძლება ასეც ითქვას.<br /><br />- <span style="font-weight:bold;">მაგრამ გალერეა "ბაია" რომ ოცდაექვსივე ნამუშევარს ვერ დაიტევს</span>?<br /><br />- 26 ტილო იქ ნამდვილად ვერ დაეტევა. არჩევანს, ალბათ, "ბაიას" სივრცის შესაბამისად გავაკეთებ და ვნახოთ, რომელიც მოუხდება იმას გამოვფენ. ამასთან, იმ ჩანახატების ექსპონირებაც მინდა, რომლებზე დაყრდნობითაც ეს ნამუშევრები შევქმენი. მათში უკეთ იგრძნობა მოძრაობა, რომელიც ვფიქრობ საინტერესო უნდა იყოს დამთვალიერებლისთვის.<br /><br />- <span style="font-weight:bold;">ეს გალერეა რატომ აირჩიეთ</span>?<br /><br />- იმიტომ, რომ თბილისში გალერეები ვერ მუშაობენ. ნამუშევრები საგამოფენოდ აპრობირებულ სივრცეში უნდა გამოფინო. ამ მხრივ, ბაია წიქორიძე ერთ-ერთი ყველაზე პროფესიონალი გალერისტია საქართვლოში.<br /><br /><p></p><p><img style="float:left; margin:0 10px 10px 0;cursor:pointer; cursor:hand;width: 249px; height: 320px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg4zWnRN_2xKzs0dBmz1ZC9EWSzhadInDL7y_ZXexqVn8FCr85-HE2OYhf4Vl398Fv3qoFXLmt-u6aSDnE_FEmli_gdhoXenRDPD5WJpVZIvLzdNrzWSs4alqA2NDMPyCu8MMRlYBwYbhg/s320/G.B.+1.jpg" border="0" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5371314371009829202" /></p><p></p><p><br /><br />მხატვრის ოთხი ნამუშევარი სერიიდან "თბილისი დღისით და ღამით" მოჩარჩოებისას უკვე გაიყიდა. გია ბუღაძის მხატვრობით დაინტერესებულ კოლექციონერებს გულგრილს არც ეს გამოფენა დატოვებს. და მიუხედავად იმისა, რომ ახალი ნამუშევრები კარგად წარმოაჩენს უცხოელებისთვის განსაკუთრებით მიმზიდველ თბილისის ძველი უბნების კოლორიტს, მათ ფერადოვნებასა და ეკლექტიზმს, მხატვარი სულ მალე ქალაქ ფრანკფურტში სულ სხვა ნამუშევრებს გამოფენს, სერიიდან "კონცერტი". ფერწერულ ტილოებში ნათლად ჩანს მხატვრის მუსიკით შთაგონებული ფანტაზია, ფერში გაცოცხლებული ბგერა, სივრცული აზროვნება. 40 ნამუშევარი შექმნილია ბეთჰოვენის, ვაგნერის, მალერის, ლისტის, ჰენდელის, ვერდის, შუმანის, ბრამსის, შოპენის და სხვათა მელოდიებზე. მათ შორის, ავტორს განსაკუთრებით მოსწონს რიჰარდ შტრაუსის "ალპური სიმფონია." მათ კი ვისაც გია ბუღაძის "თბილისი დღისით და ღამით" დააინტერესებს, ვურჩევ ნახევარტონებში გაცოცხლებული თბილისის ფრაგმენტები ბეთჰოვენის სავიოლინო კონცერტის თანხლებით დაათვალიეროს.Tamhttp://www.blogger.com/profile/18161208108257060855noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8767963627158985087.post-80255324766959680082009-08-18T07:00:00.000-07:002009-10-28T13:12:45.758-07:00რობერტ სტურუამ პედაგოგობა გადაწყვიტა<a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiPiRbLBBcLvhMammAn7pB_g8Eiwgl95RLMFsuIi6ZZ-vWJIjUFlpaf713BWT1j5ISRaTr1f7qokHxQjMjCQQ_S3x9tNr9l7bQ4SicarMNXRatyKG3ICX1DTRWMAcvSL7WGnDHs6SOZDUU/s1600-h/R.S..jpg"><img style="float:left; margin:0 10px 10px 0;cursor:pointer; cursor:hand;width: 230px; height: 320px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiPiRbLBBcLvhMammAn7pB_g8Eiwgl95RLMFsuIi6ZZ-vWJIjUFlpaf713BWT1j5ISRaTr1f7qokHxQjMjCQQ_S3x9tNr9l7bQ4SicarMNXRatyKG3ICX1DTRWMAcvSL7WGnDHs6SOZDUU/s320/R.S..jpg" border="0" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5371307394551816706" /></a><br /><p></p><p></p><p></p><p><em><span style="color:#993300;"><strong>სიახლე მათთვის, ვისაც სურს მაყურებლამდე ,,ამბის მიტანის ხელოვნებას” დაეუფლოს</strong></span></em></p><p></p><p></p><p><br /></p><br />მოდით, საკუთარ თავს მცირე გამოკითხვა ჩავუტაროთ და გავიხსენოთ უახლოეს წარსულში, გუშინწინ, იმის წინ და ა.შ. ახალგაზრდა რეჟისორის მიერ დადგმული ერთი სპექტაკლი, რომელშიც ის სიუჟეტს ანუ ამბავს ოსტატურად გვიყვება... თქვენი არ ვიცი, მაგრამ პირადად მე ახლახან ნანახ წარმოდგენებზე იგივეს ვერ ვიტყვი. როგორც ჩანს, რეჟისორთაგან მაყურებლამდე ,,ამბის მიტანის ხელოვნებას” ერთეულები ფლობენ, რაც სერიოზულ პრობლემად იქცა, როგორც დრამის რეჟისორთათვის, ასევე მაყურებლისთვის.<br /><br />ამ ბოლო დროს მომრავლდა შემთხვევები, როდესაც რეჟისორები არა თუ ვერ გვიყვებიან პიესაში მოცემულ სიუჟეტს, სამუშაოს ვერ ასრულებენ და მათი დაწყებული საქმის დამთავრებას ან სხვები იღებენ საკუთარ თავზე, ან კიდევ, რეპეტიციები თვეობით იწელება. ამის მაგალითია რუსთაველის თეატრში დადგმული სპექტაკლი ,,Play ანუ სიკვდილის როკვა”, რომელზე მუშაობაც რეჟისორმა ანდრო ენუქიძემ დაიწყო, მაგრამ რობერტ ასტურუამ დაამთავრა. ასევე, მარჯანიშვილის თეატრში განხორციელებული ,,ქალი წარსულიდან”, რომლის დადგმა, კვლავაც ერთმა – პაატა ციკოლიამ დაიწყო, მაგრამ მეორემ – ლევან წულაძემ დაამთავრა... ახლა კი ველოდებით, პრემიერას როდის შემოგვთავაზებს რეჟისორი დათო პაპავა, რომელიც რუსთაველის თეატრის ექსპერიმენტულ სცენაზე უკვე რამდენიმე თვეა დგამს სპექტაკლს, რომელზეც თეატრალები ისევე წინასწარ ალაპარაკდნენ, როგორც თავად ამ რეჟისორზე. თანაც, ამ შემთხვევაში, წარმოდგენის გამოშვების დაგვიანების პრობლემა სადადგმო ხარჯები სულაც არ გახლავთ. დაფინანსება არსებობს, შედეგი კი – არა და არა... თუმცა, მაინც ვერ ვიფიქრებდი, რომ რეჟისურის ანა-ბანას არმცოდნე ახალგაზრდების მომრავლება შეაწუხებდა რობერტ სტურუას, რომელმაც გადაწყვიტა ხელი მოჰკიდოს საქმეს, რომელზეც ერთხელ უკვე თქვა უარი და თანაც, საკუთარი სურვილით.<br /><br />საქმე ახალ წამოწყებას ეხება. კერძოდ იმას, რომ შოთა რუსთაველის თეატრისა და კინოს უნივერსიტეტი აცხადებს მიღებას დრამის რეჟისურის ფაკულტეტზე, სამაგისტრო პროგრამის გავლით. მსურველებმა განაცხადები 30 დეკემბრის ჩათვლით უნდა წარმოადგინონ, 26 დეკემბერს კი, კონსულტაციების მისაღებად, ღია კარის დღე გაიმართება.<br /><br />სპეციალობის დასახელება - დრამის რეჟისურა (თეორიისა და პრაქტიკის ანალიზი), მისანიჭებელი აკადემიური ხარისხი – ხელოვნების მაგისტრი, პროგრამის ხელმძღვანელები - რეჟისორი რობერტ სტურუა და ასოცირებული პროფესორი თამარ ბოკუჩავა, სწავლების ხანგრძლივობა - ორი წელი. აღნიშნული პროგრამის მიზანია, მომზადდეს თეატრის რეჟისურის ისეთი სპეციალისტი, რომელიც იცნობს თანამედროვე სათეატრო პროცესებს, ერკვევა თეატრის თეორიაში, იცის რეჟისურის ისტორია, თეორია და შეუძლია შემოქმედებითი თეატრალური პროცესის დაგეგმვა, ანალიზი და მართვა.<br /><br />სამაგისტრო კურსის ხელმძღვანელები მიიჩნევენ, რომ რეჟისორ-ანალიტიკოსის მომზადება იმიტომაცაა მნიშვნელოვანი, რომ ის თეატრალურ პროცესს ერთიანი კულტურული პროცესის კონტექსტში აღიქვამს, იცნობს და ხედავს სათეატრო რეჟისურის მიერ განვლილ გზას და განჭვრეტს მისი უახლოესი თუ შორეული განვითარების პერსპექტივებს. მისთვის ცნობილია სპექტაკლის მომზადების საწარმოო-ტექნოლოგიური მხარის ძირითადი კომპონენტები და მათი შესაძლებლობები. ასეთი ტიპის სპეციალისტი კი, ქართული თეატრის საუკეთესო ტრადიციის განვითარებასა და მსოფლიო თეატრალურ პროცესში ქართული თეატრის ინტეგრაციას შეუწყობს ხელს. ის აღჭურვილი იქნება მხატვრული სათეატრო პრაქტიკის ანალიზისა და კონცეპტუალური რეჟისურისათვის აუცილებელი პროფესიული მეთოდოლოგიური მიდგომებით.<br /><br />მათი ჩანაფიქრი სერიოზულია. მთავარია გამოჩნდნენ ახალგაზრდები, რომლებიც მათთვის შეთავაზებულ მოთხოვნებს დააკმაყოფილებენ. მაგისტრანტები, ორი წლის განმავლობაში, თეორიული კურსის პარალელურად, პრაქტიკას რუსთაველის თეატრში გაივლიან. მათ მოემსახურება თეატრის ექსპერიმენტული სცენა. კონკურსის მონაწილეს აუცილებლად უნდა ჰქონდეს ბაკალავრის წოდება და მნიშვნელობა არა აქვს რომელ სფეროში აქვს განათლება მიღებული. აქ მთავარია, მისი შემოქმედებითი ალღო, მხატვრული აზროვნება და ინტელექტი. აღნიშნულ საკითხთან დაკავშირებით, გაზეთი ,,გაზეთი 24” საათი რეჟისორ რობერტ სტურუას გაესაუბრა.<br /><br />- <span style="font-weight:bold;">თქვენ პედაგოგობა ერთხელ უკვე სცადეთ და შემდეგ, განაცხადეთ, რომ ეს საქმე არ გეხერხებათ</span>...<br /><br />- ახალგაზრდებთან მუშაობა იმდენ ენერგიას მოითხოვს, რამდენითაც, ერთი სემესტრის განმავლობაში, დაახლოებით, სამ სპექტაკლს დავდგამდი... თუმცა, ისიც უნდა ვთქვა, რომ მაშინ ჩემს სტუდენტებთან ძალიან დავახლოვდი. მათ შორის, ერთი-ორი კარგი რეჟისორი დადგა. ერთ-ერთს, სამწუხაროდ, ბედმა ვერ გაუღიმა და ისეთ ვალებში ჩავარდა, რომ ამდენი ხანი რუსეთში, სადღაც ,,ბენზინკალონკაზე” მუშაობს. მეორეა გოგა თავაძე, რომელიც ახლა ბათუმის თეატრის სამხატვრო ხელმძღვანელია... მართალია, მის ბოლო სპექტაკლთან დაკავშირებით რაღაც შენიშვნები მაქვს, მაგრამ ეს ისეთი პრობლემებია, რომლებიც ისედაც შემიძლია ვუთხრა.<br /><br />- <span style="font-weight:bold;">ახლა რატომ გადაწყვიტეთ პედაგოგობა</span>?<br /><br />- უმთავრესად იმიტომ, რომ ვატყობ, ახალგაზრდა რეჟისორები სცენიდან ამბავს ვერ გვიყვებიან... კი, ინტელექტუალებიც არიან, მაგრამ მოხვალ სპექტაკლზე და სიუჟეტს ვერ გაიგებ, აღარაფერს ვამბობ იმაზე თუ რას ქადაგებენ... როგორც აღმოჩნდა, ამბის მოყოლა რთულია და მეც მინდა მათ სწორედ ეს ვასწავლო. აი, დანარჩენი კი, რაც აზროვნებას, მსოფლმხედველობასა და ესთეტიკას ეხება, მათი ნიჭიერების საქმეა. აი, როგორც, მაგალითად, პიანისტს ასწავლიან დაკვრას... ეტყვიან, დაუკარი ბახის მენუეტი და ისიც დაუკრავს, შენ მოისმენ და რომც არ იყოს გენიალურად შესრულებული, მაინც იტყვი, რომ ბახს ძალიან სასიამოვნო მუსიკა დაუწერია... აი, ეს მინდა ვასწავლო მათ, რასაც, სხვათაშორის, არც რუსეთში ასწავლიან...<br /><br />- <span style="font-weight:bold;">ანუ მასშტაბურად რომ ვიმსჯელოთ, ეს ყველგან პრობლემაა</span>?<br /><br />- დიახ, რადგანაც უცხოეთში ახალგაზრდებს ისე ზრდიან, რომ ამბის მოყოლას მათაც არ ასწავლიან... ისინი თვლიან, რომ ეს მარტივია... არადა, ეს მთავარია ხელოვენბაში, თვით სახვით ხელოვენბაში და მუსიკაშიც კი... რეჟისორმა, მსახიობების საშუალებით, უნდა შეძლოს მომიყვეს სიუჟეტი, რომელსაც მაყურებელს სთავაზობს. სხვათაშორის, მინდა გითხრათ, რომ ამას მსახიობები, ზოგჯერ, რეჟისორის გარეშე უკეთ ახერხებენ... იმიტომაც არის გავრცელებული მოსაზრება იმის შესახებ, რომ რეჟისორი მსახიობებს ხშირად ხელს უშლის... მაგალითად, მოსკოვის მცირე თეატრი საერთოდ უარყობს რეჟისორს, იქ ამბობენ, რომ მსახიობები საქმეს თვითონ შესანიშნავად გაართმევენ თავს...<br /><br />- <span style="font-weight:bold;">მაგისტრანტებს რა კრიტერიუმით შეარჩევთ</span>?<br /><br />- მე ვფიქრობ, რომ რეჟისორი, უპირველესად, ძალიან საღი აზროვნების ადამიანი უნდა იყოს. ის უნდა ხედავდეს და ანალიზს უკეთებდეს იმას, რაც სამყაროში ხდება... ამის შემდეგ კი, შესაძლოა ბანალურადაც კი ჟღერდეს, მაგრამ მას თეატრი ისე უნდა უყვარდეს, რომ სხვაგან არ უნდოდეს... რომანტიზმის პერიოდი დასრულდა. ვფიქრობ, რომ საქართველო ნამდვილად იმსახურებს იმას, რომ თავზე ზვავივით დამტყდარ პრობლემებზე პირდაპირ ვილაპარაკოთ. ყველივე ამას კი, ძალიან საღი აზროვნების ადამიანი სჭირდება.<br /><br />- <span style="font-weight:bold;">რა არის ის განსაკუთრებული, რაც თქვენი პედაგოგებისგან ისწავლეთ და მომავალ თაობას გადასცემთ</span>?<br /><br />- იცით რა, ეს საქმე რწმენასავით არის... აი, მიშა თუმანიშვილი და სხვათაშორის, დოდო ალექსიძეც, როგორც კი რაიმეს ჩავიდენდით, არ შევასრულებდით დავალებას, მკაცრადაც გვსჯიდნენ. ასეთი საქციელი ღალატად ითვლებოდა. წლების განმავლობაში იმ დასკვნამდე მივედი, რომ დავაკვირდი, ვინც თეატრს ღალატობს, მისი ცხოვრება ცუდად შემოტრიალდება ხოლმე... თავდაპირველად, სწორედ ამას უნდა მივაქციოთ ყურადღება, შემდეგ კი, აუცილებელია ფილოსოფიის ისტორიის შესწავლა, რადგანაც მსოფლიოს ისეთი რეჟისორები სჭირდება, რომლებიც ახალ აზრს მოგვაწოდებენ და ჩვენც მათი სპექტაკლებიდან სახლში გაკვირვებულები და გახარებულები წამოვალთ... შესაძლოა, რეჟისორის პოზიციას სულაც არ ვეთანხმებოდეთ, მაგრამ მთავარია მან დაგვაფიქროს...<br /><br />- <span style="font-weight:bold;">ამ სამაგისტრო პროგრამის ამოქმედების მიზანი ისიც ხომ არ არის, რომ გსურთ დატოვოთ მოწაფე, რომელიც თქვენს გზას გააგრძელებს</span>?<br /><br />- გუშინ მიყვებოდნენ, რომ ერთ რეჟისორს უთქვამს, თურმე, რობიკო ძალიან ცუდად გამხდარა, დამიძახა და მითხრა, ქართული თეატრის ბედი შენ გააგრძელეო... მე, რა თქმა უნდა, გამეცინა... ასე არ ვფიქრობ, რადგანაც ეს ჩემს გარეშე მოხდება... ასე ადვილი რომ იყოს პედაგოგისთვის რაიმეს მოსწავლისთვის გადაცემა, მაშინ ყველაფერი ძალიან ლოგიკური იქნებოდა...Tamhttp://www.blogger.com/profile/18161208108257060855noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8767963627158985087.post-63268948773708827702009-08-17T14:10:00.000-07:002009-10-28T13:11:21.992-07:00ამერიკული თეატრალური ოსკარი ქართველებს!<p>ირაკლი კავსაძე და "SYNETIC THEATRE”</p><p><img style="display:block; margin:0px auto 10px; text-align:center;cursor:pointer; cursor:hand;width: 320px; height: 198px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhS4rlDrTbQUeEAkRPplKGKg-H9HenxJrmZTuyN0loptKivODphcuBIHBifCAP9nB7_EZ1-e5oD4SvDXZeFJMA3ACpjgXZyoIlrz0QzzZc7b3T4D8nGK1eA8kKYgm4IqeJN2GSuKugq78U/s320/Synetic.jpg" border="0" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5371044310101090562" /><br /></p>ვაშინგტონი თეატრალური ხელოვნების მოყვარულთა ადგილია. ამ სფეროში განსაკუთრებით პრესტიჟულია ამერიკელი მსახიობის - ჰელენ ჰეიზის (1900-1993 წწ.) სახელობის ყოველწლიური პრემია, რომელსაც თეატრალურ "ოსკარსაც” უწოდებენ.<br /><br /><p>Helen Hayes Awards 1984 წელს დაარსდა და საყოველთაო ინტერესი გამოიწვია. 24 კატეგორიაში გამოვლენილი გამარჯვებულები წამყვანი რეჟისორები, მსახიობები, სცენოგრაფები, სპექტაკლის მუსიკალური გამფორმებლები, ქორეოგრაფები და გამნათებლები არიან. მათ შორის არაერთგზის აღიარეს 2002 წელს პაატა (მსახიობი და რეჟისორი) და ირინა (ქორეოგრაფი) ციქურიშვილების მიერ დაარსებული "SYNETIC THEATRE”.<br /><br />"სინეტიკ თეატრს" აქვს გამორჩეული ხელწერა, რომელიც ამერიკელ მაყურებელს ძალიან მოსწონს. შემოქმედებითი ჯგუფი წარმატების მიზეზად ქართულ ფუძესა და ქართული თეატრალური ხელოვნების ტრადიციას ასახელებს. თეატრის ჩამოყალიბებაში დიდი წვლილი მიუძღვის მსახიობ ირაკლი კავსაძეს, რომელიც 1969 წლის 31 აგვისტოს ცნობილი ქართველი მსახიობების - კახი კავსაძისა და ბელა მირიანაშვილის ოჯახში დაიბადა. 7 წლისა მონაწილეობდა რობერტ სტურუას გახმაურებულ სპექტაკლში "კავკასიური ცარცის წრე", 1986-1990 წლებში სწავლობდა თბილისის შოთა რუსთაველის სახელობის თეატრისა და კინოს ინსტიტუტში, 1991 წლიდან ჩაირიცხა რუსთაველის თეატრში.<br /><br />ირაკლი კავსაძე ამერიკაში 2001 წლიდან მოღვაწობს. არის "სინეტიკ თეატრის" ერთ-ერთი წამყვანი მსახიობი. მის მიერ განსახიერებული როლებიდან აღსანიშნავია: ექიმი ვან ჰელსინგი ("დრაკულა"), მეფე აიეტი ("არგონავტები"), ზვიადაური ("სტუმარ-მასპინძელი"), კლავდიუსი ("ჰამლეტი"), პილატე პონტოელი ("ოსტატი და მარგარიტა"), მოხუცი ("ოქროს თევზი"), კარაბას ბარაბასი ("ბურატინო") და სხვა. ამასთან არის სპექტაკლების - "მაკბეტი", "ფრანკეშტეინი", "ოსტატი და მარგარიტა", "სალომეა" - მუსიკალური გამფორმებელი.<br /><br />საქართველოში ირაკლი კავსაძე რამდენიმე კვირით ჩამოვიდა. ამერიკაში დაბრუნებამდე ჩაწერილ ინტერვიუში მან არაერთ კითხვაზე გვიპასუხა.<br /><br />- <span style="font-weight:bold;">ბ-ნო ირაკლი, როგორ დაიწყო თქვენი შემოქმედებითი კავშირი პაატა ციქურიშვილთან</span>?<br /><br />- ამერიკაში ჩასვლამდე ვიცოდი, რომ პაატა გერმანიაში იმყოფებოდა და შემოქმედებით ჯგუფთან ერთად ევროპაში მოგზაურობდა. მისი ამერიკაში გადასვლის ამბავი ვაშინგტონში შევიტყვე და დიდი ხნის უნახავ მეგობარს შევხვდი. პაატა ამერიკული ცხოვრების წესს კარგად იცნობდა. მეც მივხვდი, რომ იქ დამკვიდრება და უცხო სცენაზე გამოსვლა იოლი არ იქნებოდა. თუმცა, ისიც უნდა ითქვას, რომ ამერიკაში მსახიობები პრივილეგიებით სარგებლობენ, რადგან შემოქმედ ადამიანებს ინტერნაციონალებად მიიჩნევენ. მადლობა ღმერთს ყველაფერი კარგად აეწყო და თეატრის დირექტორთა საბჭოს მოწონება დავიმსახურე.<br /><br />- <span style="font-weight:bold;">ვინ მართავს და აფინანსებს ამერიკულ თეატრს</span>?<br /><br />- სახელმწიფო დოტაციაზე არც ერთი თეატრი არ იმყოფება. თეატრს ჰყავს დირექტორთა საბჭო, რომელიც ყველაფერს აკონტროლებს. შემოქმედებით ორგანიზაციებს აფინანსებენ კერძო პირები, კომპანიები და კორპორაციები. მათ ხელოვნების გადარჩენა-განვითარებისთვის გაღებული თანხა სახელმწიფო გადასახადებში ექვითებათ, რაც ორმხრივი სარგებელის მომტანია. ორგანიზაციებს ამიტომაც უჩნდებათ ქველმოქმედების სურვილი, თორემ ბილეთების გაყიდვის ხარჯზე ვერ იარსებებ. სტაბილური ხელფასიც მხოლოდ იმ ადამიანებს აქვთ, რომლებიც კომპიუტერებთან სხედან და გრანტების მოპოვებაზე მუშაობენ, ინფორმაციას უგზავნიან მაყურებელს, სხვადასხვა ორგანიზაციებს... მსახიობები კი ხდებიან დამლაგებლები, მომვლელები, ბარმენები, გამყიდველები და აგროვებენ ფულს იმისათვის, რომ დაბეჭდონ ფოტოსურათები, რომლებსაც მათი ბიოგრაფიული მონაცემებიც ახლავს და დააგზავნონ ტელევიზიებში, კინოსტუდიებში, თეატრებში... იქნებ გაუმართლოთ და როლზე აიყვანონ... ასეთი მონაცემები ჩვენთანაც გამოუგზავნიათ და რამდენიმე მოგვიწვევია კიდეც.<br /><br />- <span style="font-weight:bold;">რატომ გამოეყო "სინეტიკ თეატრი" სტანისლავსკის სახელობის თეატრს-სტუდიას</span>?<br /><br />- სტანისლავსკის თეატრ-სტუდიას 2002 წელს გამოვეყავით. ამის მიზეზი შემოქმედთა განსხვავებული ხედვა იყო და არა კონფლიქტი ან უთანხმოება. პაატა და ირინა ციქურიშვილების გარდა, თეატრ-სტუდიის დამაარსებელი გახლდათ ანდრეი ბაბელი. მათი რეჟისურა და ხელწერა ერთმანეთისგან ისე განსხვავდებოდა, როგორც ქართული და რუსული თეატრი... არადა, იყო პერიოდი, როცა პაატა და ანდრეი სპექტაკლებს ერთად დგამდნენ. ამერიკაში ჩასულმა პირველად ანდრეის სპექტაკლში "მკვდარი სულები" ვითამაშე და მახსოვს რეპეტიციები იმდენად მოსაწყენი იყო, რომ სათითაოდ ყველას გვეძინა. დღეისათვის "სინეტიკ თეატრი" საუკეთესო თეატრია ვირჯინიასა და ვაშინგტონში. ბევრი გვეხმიანება ლოს ანჯელესიდან, ნიუ იორკიდან... გვიგზავნიან მონაცემებს და ჩვენი შემოქმედებით ინტერესდებიან.<br /><br />- <span style="font-weight:bold;">სად დამკვიდრდა "სინეტიკ თეატრი"</span>?<br /><br />- არლინგტონში (ვირჯინია) გვაქვს ოფისი და ძალიან პატარა თეატრი, სადაც საბავშვო სპექტაკლებს წარმოვადგენთ. ძირითადად "როზლინ-სპექტრუმში” ვთამაშობთ. ხშირად გამოვდივართ ბევრისთვის საოცნებო ვაშინგტონის "კენედი ცენტრში". ამ თეატრის სცენაზე თამაში ძვირი სიამოვნებაა, რაც არ უნდა ანშლაგით ითამაშო შესაძლოა ფულის დამატება დაგჭირდეს. თავიდან დავფიქრდი, ნეტავ ეს რაში გვაწყობს-მეთქი? საქმე იმაშია, რომ "კენედი ცენტრში" წარმოდგენილ სპექტაკლებს სერიოზული დონორები ესწრებიან, რომლებსაც თუ მოეწონე ფულს გჩუქნიან და ხშირად სპონსორები დირექტორთა საბჭოს წევრებიც ხდებიან. როდესაც მაიკლ და ჰანა ჰასკეტებმა "სინეტიკ თეატრის" მიერ განხორციელებული "ფრანკეშტეინი" ნახეს, იმ დღიდან არ მოგვშორებიან და დირექტორთა საბჭოშიც გაწევრიანდნენ. როცა თეატრი დადგმისათვის საჭირო თანხას ვერ შოულობს, დირექტორთა საბჭო კანონით ვალდებულია საკუთარი ფული დადოს, რადგან დაგეგმილი სპექტაკლების გადატანა ან მოხსნა დაუშვებელია. არადა, ერთი სპექტაკლი მაქსიმუმ 8-9 კვირა შეიძლება ითამაშო, მერე მას თაროზე შემოდებენ. "სინეტიკ თეატრი" ერთადერთი თეატრია, რომელიც სპექტაკლებს აღადგენს ხოლმე.<br /><br />- <span style="font-weight:bold;">რას გვეტყვით ჰელენ ჰეიზის პრემიაზე, რომელზეც პირადად თქვენ ოთხჯენ იყავით ნომინირებული და სპექტაკლ "მაკბეტის" მუსიკალური გაფორმებისათვის ლაურეატობაც მოიპოვეთ</span>?<br /><br />- ვამაყობთ, რომ ჩვენი თეატრი არაერთხელ დაჯილდოვდა ჰელენ ჰეიზის პრესტიჟული პრემიით, რომელსაც თეატრალურ ოსკარსაც უწოდებენ. ის იგივეა, რაც ნიუ იორკში ტონი ავარდის სახელობის პრემია...<br /><br />- <span style="font-weight:bold;">ამ თეატრის ხიბლი რაში მდგომარეობს</span>?<br /><br />- ქართულ ფუძეში. ქართულ თეატრალურ ტრადიციასა და გამოცდილებაში. ჩვენც ამ ხელოვნების შვილები ვართ... პაატას პედაგოგი იყო ბ-ნი ამირან შალიკაშვილი, ჩემი - ბ-ნი გიზო ჟორდანია, რომელიც გვეუბნებოდა: მსახიობს უნდა ჰქონდეს ჯიბე, სადაც ყველაფერს შეინახავს. შესაძლოა დღეს რაღაც არ გამოგივიდეს, მაგრამ არ გადააგდო, ადექი და ჯიბეში შეინახე, ვინ იცის როდის გამოგადგებაო. ჩვენც ვცდილობთ ჯიბიდან ამოვალაგოთ ყველაფერი რაც ოდესმე გვინახავს და გვისწავლია.<br /><br />- <span style="font-weight:bold;">გოგი მესხიშვილთან და გია ყანჩელთან კვლავაც თანამშრომლობთ</span>?<br /><br />- ახალგაზრდა თეატრს ხელი თუ არ გაუწოდე ფეხზე ვერასოდეს დადგება. ძალიან დიდი მადლობა ბ-ნ გიას ყანჩელს, გოგი მესხიშვილს, ვატო კახიძეს, რომლებმაც ხელი შემოგვაშველეს, რადგან კარგად იციან რამდენად რთულია უცხო ქვეყანაში, მით უფრო ამერიკაში დამკვიდრება. ჩვენს თეატრს ახლა საკთარი კომპოზიტორი ჰყავს, ეს გახლავთ გურამ ლორთქიფანიძის შვილი - გოგი ლორთქიფანიძე, რომელიც არაჩვეულებრივ კომპოზიციებს წერს. აქამდე ძირითადად ვიყენებდით ყანჩელის, კახიძის, შნიტკეს, ბრეგოვიჩისა და სხვათა კომპოზიციებს.<br /><br />- <span style="font-weight:bold;">ბ-ნ კახი კავსაძეს აღარ იწვევთ</span>?<br /><br />- თუ სურვილი და დრო ექნება, აუცილებლად მოვიწვევთ. გვსურდა "არგონავტებში" აიეტი ეთამაშა, მაგრამ კახის მოსკოვში ჰქონდა გადაღებები და ჩვენთან ჩამოსვლა ვეღარ შეძლო. საბოლოოდ აიეტი მე შევასრულე. იცით, კახიც გადაიღალა, მან გულის ორი ოპერაცია გადაიტანა. ყველაფერს რომ თავი დავანებოთ, ინგლისურ ენაზე თამაშის გამო არანორმალურად ნერვიულობს. თუმცა, სპექტაკლში "სტუმარ-მასპინძელი" ისე კარგად ითამაშა, ამერიკელები ვერ დავარწმუნეთ, რომ მან ინგლისური არ იცოდა. კახიმ თავისი საქმე შესანიშნავად გააკეთა.<br /><br />- <span style="font-weight:bold;">რაც აქ ჩამოხვედით რუსთაველის თეატრის სპექტაკლებს ხშირად ესწრებით... ამ სცენაზე თამაში არ გენატრებათ</span>?<br /><br />- რა თქმა უნდა მენატრება. თუმცა, ამერიკაში წასვლას არ ვნანობ, რადგან იქ სხვა საქმესაც ვაკეთებ. ხშირად კითხულობდნენ: ვინ დგამს სპექტაკლს? - ქართველი, ვინ არის მსახიობი? - ქართველი, ვისი მუსიკაა? - ქართველის. ქართველის ხსენებამ ბევრი დაარწმუნა იმაში, რომ საქართველო რუსეთი არ არის (ამაზე ძალიან ვბრაზდებოდი), ქართულ კინოს ასწლიანი ისტორია აქვს... ჩვენ სპექტაკლების შემდეგ ვხდებით მაყურებელს, რომელსაც ვუყვებით საქართველოსა და ქართულ კულტურაზე, შემდეგ ეს ადამიანები საქართველოშიც ჩამოდიან. ერთი აქ მოინათლა კიდეც. ბედნიერებაა, როცა ჩემს ქვეყანას პატივს სცემენ. ეს არის ჩვენი დაუღალავი მუშაობის შედეგი.<br /><br />- <span style="font-weight:bold;">საქართველოში შვიდი წელია არ ყოფილხართ... შეცვლილი მოგეჩვენათ</span>?<br /><br />- დავრწმუნდი, რომ საქართველოში შემოქმედებითი ცხოვრება არასოდეს ჩაქრება. ვნახე რუსთაველის, მარჯანიშვილის, მოზარდმაყურებელთა თეატრების სპექტაკლები და ცრემლები მომადგა, როცა დაძაბული და მძიმე მდგომარეობის მიუხედავად დარბაზში ამდენი მაყურებელი დავინახე. ფაქტია, რომ ხალხი არ ცხრება, მას არ სურს ხელოვნებას ჩამოშორდეს. უკეთესი იქნება, თუ ამას ეკონომიკური აღმავლობაც დაემატება.<br /><br />- <span style="font-weight:bold;">ამერიკაში თქვენს გარეშე როგორ თამაშობენ</span>?<br /><br />- ახლა "კარმენს" წარმოადგენენ, სადაც მე არ ვთამაშობ, რადგან მარცხენა ფეხის ოპერაცია გავიკეთე და ექიმებმა სცენაზე ასვლა კატეგორიულად ამიკრძალეს. ამიტომაც ვიხელთე დრო და აქეთ ჩამოვედი, თორემ უკვე ისეთ მდგომარეობაში ვიყავი რომ ვეღარ ვჩერდებოდი. საქართველოში ისეთი ენერგიით ვივსები, რომელიც ამერიკაში უფრო მეტს შემაძლებინებს.<br /><br />- <span style="font-weight:bold;">როდის იხილავს თქვენს სპექტაკლებს ქართველი მაყურებელი</span>?<br /><br />- ძალიან გვინდა, რომ საქართველოში ჩამოვიდეთ. სიმართლე გითხრათ, ჩემი აქ ყოფნის ერთ-ერთი მიზეზიც ეს არის. მეგობრების დახმარებით, სამშობლოში მალე აუცილებლად ჩამოვალთ!..<br /><br />რუსთაველის თეატრში მოსულ ირაკლი კავსაძეს თან უმცროსი ქალიშვილი - ნატალი-ბელაც ახლდა, რომელსაც მუზეუმს ათვალიერებინებდა და სევდიანად უხსნიდა: - "მამა, მე ამ თეატრში გავიზარდე! ნახე, ეს შენი ბებოს ფოტოა"... ამერიკაში მასთან ერთად მეუღლე – ლიკა გორგილაძე და უფროსი ქალიშვილი ირინა ცხოვრობს, საქართველოში კი საყვარელი მამა, და - ნანუკა ხუსკივაძე, დისშვილი და მეგობრების მთელი არმია.Tamhttp://www.blogger.com/profile/18161208108257060855noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8767963627158985087.post-86142681364792446312009-08-17T13:36:00.000-07:002009-10-28T13:08:02.200-07:00დორის ლესინგი<p><strong><span style="color:#000000;">ფემინისტი თუ პრაგმატიკოსი</span></strong><strong><br /></strong></p><p><strong><span style="color:#000000;"></span></strong></p><p><img style="display:block; margin:0px auto 10px; text-align:center;cursor:pointer; cursor:hand;width: 320px; height: 320px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgd64hB7gCeom9SQkghh0pUCmfiHahzFodBmBx7GDCR0jzFAorvrlM1-Vv8tL8HQVlZReABET_8hML1V20BjSn1hCj09yiMYzuStSHbGfFceq9zZJpbQXvIXkjq86waYbc1Cx9TXjird4k/s320/Doris+Lessing.jpg" border="0" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5371038481603124146" /></p><p><br /><br />მწერლებს არ უყვართ ე.წ. ყვითელი პრესა. სამაგიეროდ ინტერვიუზე სერიოზული გამოცემის ჟურნალისტებს ადვილად თანხმდებიან. ეს საქართველოშიც ასეა და უცხოეთშიც. თუმცა, იქ, ჩვენგან განსხვავებით, ინტერვიუერები მწერლის პირადი ცხოვრებით უფრო ინტერესდებიან და ხელიდან არ უშვებენ შემთხვევას "შემოქმედების მიღმა არსებული" გამოააშკარაონ.<br /><br />ამის ცოცხალი მაგალითია ინგლისელი მწერალი, 2007 წლის ნობელის პრემიის ლაურეატი დორის ლესინგი, რომელიც ხშირად აღნიშნავს, რომ იგი ფემინისტი კი არა, უბრალოდ თავისუფალი ადამიანია, ყოველგვარი ჩაგვრისა და დამცირების წინააღმდეგ მებრძოლი... ნობელის პრემიის მინიჭებამდე ჩაწერილ ამ ინტერვიუში ლესინგი ღიად მოგვითხრობს ცხოვრების იმ რეალიებზე, რომლებმაც მნიშვნელოვნად განსაზღვრა მისი შემოქმედება.<br /><br />- <span style="font-weight:bold;">ქალბატონო ლესინგ, თქვენ მეორე ქმრის გვარს ატარებთ, რომელსაც 50 წელზე მეტია რაც დაშორდით...</span><br /><br />- თქვენ ფიქრობთ, რომ უკეთესი იქნებოდა გვარად " ჭისდომ” (სიბრძნე) ვყოფილიყავი? ეს ჩემი პირველი ქმრის გვარია. ასეთ გვარს არც ერთი სრულ ჭკუაზე მყოფი ადამიანი არ აირჩევს თუ მწერლობა გადაწყვიტა. გარდა ამისა, გოტფრიდთან ბავშვი მყავდა, გვარის კვლავ შეცვლა აღარ მსურდა, თანაც ლესინგი მშვენიერი გვარია, დიდ ტრადიციებთან დაკავშირებული.<br /><br />- <span style="font-weight:bold;">თქვენ მხედველობაში გერმანელი რომანტიკოსი მწერალი გყავთ? თქვენი ქმარი მისი ნათესავი იყო</span>?<br /><br />- არა, გოტფრიდ ლესინგს მასთან არაფერი აკავშირებდა. გოტფრიდი კომუნისტი იყო და ნაცისტებს ემიგრაციაში გაექცა, ინგლისში გადავიდა, შემდეგ - სამხრეთ როდეზიაში. იქ ერთმანეთი ერთ-ერთ მემარცხენე ჯგუფში გავიცანით. გვქონდა რომანი, 1944 წელს კი ვიქორწინეთ, წინააღმდეგ შემთხვევაში შეეძლოთ მისი, როგორც მტრულად განწყობილი უცხოელის, გაძევება. ამ ქორწინებაში არაფერი იყო რომანტიკული.<br /><br />- <span style="font-weight:bold;">რასთანაა დაკავშირებული თქვენი პირველი შთაბეჭდილებები გერმანიაზე</span>?<br /><br />- მამის ნაამბობთან, რომელიც პირველ მსოფლიო ომში გერმანელების წინააღმდეგ იბრძოდა. იყო დაჭრილი, დაკარგა ფეხი და გადაიტანა ნერვული შეტევა, მაგრამ გერმანელების მიმართ მტრულად არ იყო განწყობილი. გერმანელს ცოლად მეორე მსოფლიო ომის დროს გავყევი. მერწმუნეთ, ძალიან მჭიდროდ ვარ გერმანიასთან დაკავშირებული.<br /><br />- <span style="font-weight:bold;">50-იან წლებში აღმოსავლეთ ბერლინში ჩასვლის შემდეგ თქვენ დაწერეთ: "ეს ერთი-ერთი ყველაზე დამთრგუნველი განცდა იყო ჩემს ცხოვრებაში</span>".<br /><br />- აღმოსავლეთ ბერლინი აუტანელი იყო, ირგვლივ ყველაფერი - საშინელი, შიშველი და ნაცრისფერი... და მაინც, მე გოტფრიდთან მინდოდა შეხვედრა.<br /><br />- <span style="font-weight:bold;">რომელიც გდრ-ში გადავიდა</span>...<br /><br />- დიახ, ჩემი სურვილი იყო ურთიერთობა აღმედგინა ჩვენს შვილსა და მასს შორის. მაგრამ გოტფრიდი კომუნისტი ფუნქციონერი გამხდარიყო და "კულტურულ კავშირში" მუშაობდა. მან არ ისურვა ჩემთან შეხვედრა. ჩათვალა, რომ მისთვის ეს სახიფათო იყო.<br /><br />- <span style="font-weight:bold;">თქვენ მას "150 პროცენტიან კომუნისტს" ეძახდით. შემდეგ გავრცელდა ხმები, რომ ის სუკ-ის ჯაშუში იყო</span>.<br /><br />- დიახ, სამხრეთაფრიკული პოლიციის თანამშრომლები ამბობდნენ, მაგრამ ამის გადამოწმება ვერავინ შეძლო.<br /><br />- <span style="font-weight:bold;">აფრიკაში პატარა მიტოვებულ ფერმაში გაიზარდეთ. ვინ ან რამ იმოქმედა თქვენზე და თქვენს ლიტერატურულ შემოქმედებაზე</span>?<br /><br />- დროის უდიდეს ნაწილს მარტოობაში ვატარებდი. საათობით დავხეტიალობდი სანადირო თოფით მიუვალ ადგილებში, არაფრის მეშინოდა, გარდა გველისა. საუცხოო ბავშვობა მქონდა.<br /><br />- <span style="font-weight:bold;">ჰემინგუეისაც უყვარდა ნადირობა, სროლა წერასთან პირდაპირ კავშირშია, თუ პირიქით</span>?<br /><br />- თქვენ ფიქრობთ, რომ ყველა მწერალი რბილი და ტკბილი უნდა იყოს? იქ, სადაც ვცხოვრობდით, თითოეული გლეხი საზრდოს მოსაპოვებლად ნადირობდა, ყველა ბავშვი ისროდა. უნდა ითქვას, რომ მთელ იმ მხარეში ერთადერთი გოგონა ვიყავი, რომელიც ნადირობდა. არა მარტო ვნადირობდი, ყუთები წიგნებით მქონდა სავსე და მთელი ჩემი აღზრდაც ეს იყო.<br /><br />- <span style="font-weight:bold;">როდის გაათვითცნობიერეთ, რომ მწერლობა გსურდათ</span>?<br /><br />- ამას წინათ სკოლის ერთმა მეგობარმა მითხრა, ერთხელ ინტერნატის საერთი საძინებელში, როცა თერთმეტი წლისანი ვიყავით განმიცხადებია, რომ მწერლობა მსურდა... ეს არ მაგონდება, მაგრამ ახალგაზრდობაში რომ სულ ვწერდი, მახსოვს. იცით, ორი რომანი ისეთი ხელით დავწერე, მოგვიანებით ვეღარ გავშიფრე. რა სისულელეა! ყველა შემთხვევაში, უვარგისის იქნებოდა.<br /><br />- <span style="font-weight:bold;">დღესაც გაქვთ ეს ხელნაწერები</span>?<br /><br />- მადლობა ღმერთს არა! სხვაგვარად ვინმე აუცილებლად დაწერდა მათზე სადოქტორო დისერტაციას.<br /><br />- <span style="font-weight:bold;">ამერიკელ მწერალ ტომ ვოლფს უთქვამს: "მწერლები რომანებს და მოთხრობებს განდიდებისთვის თხზავენ. როცა ფული გაქვს კარგია, მაგრამ სახელი - უფრო სასიამოვნო</span>".<br /><br />- მე ფულის გამო ვწერდი და არა სახელისთვის, რადგან ვოლფმა ეს თქვა, ესე იგი მას ფული ჰქონდა.<br /><br />- <span style="font-weight:bold;">მართალია, 1949 წელს, როცა 12 წლის ვაჟთან ერთად ლონდონში ჩახვედით, ისე გიჭირდათ, რომ ერთ ჭერქვეშ მოგიწიათ მეძავებთან ცხოვრება</span>?<br /><br />- მართალია. ამ ქალებიდან ერთ-ერთი სექსს ვერ იტანდა და მეძავი შემთხვევით გახდა. მას ოთხი მამაკაცი არჩენდა, არაჩვეულებრივად იცვამდა და იგივეს მეც მთავაზობდა. "ამას თუ გააკეთებ, შეძლებ აღარ წერო და პრობლემები დაივიწყო", - მარწმუნებდა, მე კი ვცდილობდი მისთვის ამეხსნა, რომ ეს სრულებით არ მინდოდა.<br /><br />- <span style="font-weight:bold;">თქვენთვის "ბრიტანეთის იმპერიის ქალბატონის" წოდება უნდა მოენიჭებინათ, რატომ თქვით უარი</span>?<br /><br />- იმიტომ, რომ მთელი ჩემი ახალგაზრდობა ბრიტანეთის იმპერიის წინააღმდეგ ბრძოლაში გავატარე. თანაც, სიტყვათაშეთანხმება - "ბრიტანეთის იმპერიის ქალბატონი" სასაცილოდ ჟღერს.<br /><br />- <span style="font-weight:bold;">კომუნისტებს სამხრეთ როდეზიაში სრულიად ახალგაზრდა შეუერთდით. ერთხელაც აღნიშნეთ, რომ მხოლოდ "წითლების" წიგნებს კითხულობდით</span>.<br /><br />- იცით, მათაც იგივე წიგნები ჰქონდათ წაკითხული, რაც მე, მაგალითად: რუსი კლასიკოსები. უპირველეს ყოვლისა, ისინი, ისევე როგორც მე, დარწმუნებულნი იყვნენ, რომ რასისტული საზოგადოება დიდხანს ვერ იარსებებს. ეს ადამიანები შინაგანი თავისუფლების მოპოვებაში დამეხმარნენ.<br /><br />- <span style="font-weight:bold;">ახლა ამბობენ, რომ ჯონი "ტკბილ სიზმარში" ეს კარიკატურაა მამაკაცზე, რომელიც რევოლუციური იდეებითაა შეპყრობილი</span>.<br /><br />- ასეთები ბლომად იყვნენ. წაიკითხეს რა ეს წიგნი, ყოფილი ამხანაგები მწერდნენ: "დიახ, სინამდვილეში სწორედ ასეთები ვიყავით".<br /><br />- <span style="font-weight:bold;">და მაინც, მათ სურდათ უკეთესობისკენ შეეცვალათ მსოფლიო</span>.<br /><br />- იდეალისტები ნაცისტებიც იყვნენ. მას შემდეგ, რაც 50-იან წლებში ცნობილი გახდა თუ სინამდვილეში რა ხდებოდა საბჭოთა კავშირსა და აღმოსავლეთ ევროპაში, ბრიტანეთის კომუნისტური პარტია დაიშალა.<br /><br />- <span style="font-weight:bold;">რამ შეიძლება სახელმწიფო გადაარჩინოს</span>?<br /><br />- პრაგმატულობამ. სტალინმა, ჰიტლერმა, მაომ და მისთანებმა მილიონობით ადამიანი შეიწირეს იმისათვის, რომ შეექმნათ სრულყოფილი საზოგადოება.<br /><br />- <span style="font-weight:bold;">მაგრამ თქვენ ხომ რევოლუციონერი იყავით, 14 წლისა წახვედით სახლიდან, მიატოვეთ პირველი ქმარი - მოსაწყენი ჩინოვნიკი, იყავით მარტოხელა დედა</span>...<br /><br />- ეს იდეალიზმი კი არა, პრაგმატიზმია. ეს თავის გადასარჩენად გავაკეთე. წინააღმდეგ შემთხვევაში ან გავლოთდებოდი ან თვითმკვლელობით დავამთავრებდი სიცოცხლეს.<br /><br />- <span style="font-weight:bold;">გამოდის რომ თქვენი საქციელი არ იყო ბრძოლა ქალის ტრადიციული როლის წინააღმდეგ</span>?<br /><br />- მე ამას ასე არ აღვიქვამდი. ამასთანავე, მე ვიცნობდი ქალებს, რომლებიც 50-იან წლებში არავიზე იყვნენ დამოკიდებულნი, ისევე როგორც მე.<br /><br />- <span style="font-weight:bold;">ასეთი დამოუკიდებელი ქალები "ოქროს დღიურში" (1962 წ.) აღწერეთ. ამ წიგნმა არნახული წარმატება მოიპოვა და ფემინისტებისთვის ნამდვილ ბიბლიად იქცა</span>.<br /><br />- მე აღვწერე ჩემი გამოცდილება, ის თუ რას ფიქრობდნენ და როგორ ცხოვრობდნენ ქალები. ბევრმა კი ეს რევოლუციის მოხდენის მცდელობად აღიქვა. ფემინისტის იარლიყი მომაკერეს, რამაც ძალიან მავნო. ვაცხადებ, რომ არ ვარ ფემინისტი. ვცდილობ გავექცე ნებისმიერ მოძრაობას.<br /><br />- <span style="font-weight:bold;">თქვენი წიგნი "ბებიები" რიგით ორმოცდამეცამეტეა. როგორ წერთ</span>?<br /><br />- მექანიკურ საბეჭდ მანქანაზე ათივე თითით ვბეჭდავ. როცა მას ბავშვებს ვაჩვენებ, მასზე ბევრს იცინიან.<br /><br />- <span style="font-weight:bold;">არ გაქვთ სურვილი რომ დაისვენოთ</span>?<br /><br />- მე მთელი ცხოვრების განმავლობაში ვწერდი და რატომ უნდა შევწყვიტო? ცხოვრება - ეს ძალიან რთული საქმეა, ასე არ არის? მე მიყვარს პროცესი იმის შექმნისა, რაც არ არსებობდა. არაფრისგან ვქმნი ისტორიებს და სიამოვნებით ვყვები მათ.Tamhttp://www.blogger.com/profile/18161208108257060855noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8767963627158985087.post-91705307618338802752009-08-17T13:12:00.001-07:002009-08-17T13:27:02.843-07:00ნეკროშიუსის ,,ოტელო”<img style="display:block; margin:0px auto 10px; text-align:center;cursor:pointer; cursor:hand;width: 320px; height: 221px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj-mC-73ir6LD1rSCKVVw6pM_C3Yv-YOKPPCoDysVG4hd-1P2-NAb5NZX-pfJ8cEEDhFiPFKZyOBSUZbZv7qo7iPFAegv9Vj6GaZgFoHDM6r38YmOal-Q3MYU1Fhxxybw5f0v90It4ui0g/s320/4.jpeg" border="0" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5371028889821985394" /><br /><br />4 ნოემბერს ქართველი თეატრალები კოტე მარჯანიშვილის სახელობის თეატრში შეიკრიბნენ. მათ ლიტველი რეჟისორის წარმატებული სპექტაკლი - ,,ოტელო” ნახეს.<br />ამ წარმოდგენის დასრულების შემდეგ, დიდი სცენის ფარდა რამდენჯერმე აიწია. მიუხედავად იმისა, რომ სპექტაკლი სამმოქმედებიანი იყო და ოთხ საათამდე გაგრძელდა, დარბაზი არც ერთ მაყურებელს არ დაუტოვებია, მათ ძალიან ისიამოვნეს.<br /><br />ეიმუნტას ნეკროშიუსის სპექტაკლებს მაყურებელი არსად აკლდება. მასზე, როგორც რეჟისორზე, ხშირად წერენ. მაგალითად, რუსი კრიტიკოსები აღნიშნავენ, რომ მოსკოვში ნეკროშიუსის სპექტაკლების ჩვენების შემდეგ, რუს რეჟისორებს უმალ საინტერესო იდეები უჩნდებათ და იშვიათად, გონებაც ,,უნათდებათო”... იმ დღეს ქართველ რეჟისორთაგან ნეკროშიუსის ,,ოტელო” ბევრმა ნახა და კარგი იქნება, თუ ეს სპექტაკლი მსგავს ზემოქმედებას ქართველებზეც მოახდენს...<br /><br />წარმოდგენის ჩვენების წინა დღეს მაყურებელი ,,ოტელოს” მონაწილეებს თეატრის სხვენში შეხვდა. ,,სპექტაკლები, რომლებშიც ვთამაშობთ, თავისთავად იბადება და შემდეგ საერთაშორისო მასშტაბით იკვლევს გზას”, - აღნიშნეს საქართველოში ჩამოსულმა ხელოვანებმა. მათი პროფესიონალიზმის მაგალითზე კიდევ ერთხელ დავრწმუნდით, რომ სპექტაკლი თუ საინტერესოა, რაც არ უნდა გრძელი იყოს, მისი ნახვის უნარი თანამედროვე მაყურებელსაც შესწევს. ამ სპექტაკლის მსვლელობისას დარბაზის დატოვების სურვილი არავის გასჩენია. რატომ? იმიტომ, რომ ყველაფერი კარგი იყო.<br /><br />შექსპირის ტრაგედიების მიხედვით დადგმული ტრაგედიებიდან, ნეკროშიუსმა ყველაზე ბოლოს სწორედ ,,ოტელო” განახორციელა. ცნობილი დრამატურგის ერთ-ერთ საუკეთესო პიესას მან ხიბლი ისე შეუნარჩუნა, რომ ყველაფერი საკუთარ კონცეფციასა და ხელწერას დაუქვემდებარა. ამ დადგმის წარმატება კი, რეჟისორთან ერთად, პროფესიონალი მსახიობების - ლადას ბაგდონასის (ოტელო), ეგლე შპოკაიტეს (დეზდემონა), რონალდას კაზლასის (იაგო), მარგარიტა ჟემელიტეს (ემილია), კესტუტის იაკშტასის (კასიო), სალვიუს ტრეპულისის (როდრიგო), ოვილას ბუდრისის (ბრაბანციო), ედიტა ზიზაიტეს (ბიანკა), ტომას კიზიალისის (მუსიკოსი), ვიქტორას და იონას ბობლისების (ძმები), ასევე, სცენოგრაფიისა და კოსტუმების ავტორის – ნადეჟდა გულტიაევას, კომპოზიტორის - ფაუსტას ლატენასის და მხატვარ-გამნათებელის – აუდრიოს იანკაუსკასის დამსახურებაა. ეიმუნტას ნეკროშიუსის ,,ოტელოს” მსოფლიო პრემიერა 2001 წლის 2 მარტს შედგა. საქართველოში ის რუსული სუბტიტრების თანხლებით მიდიოდა.<br /><br />მსახიობები სცენაზე ოსტატურად მოქმედებდნენ და მეტყველებით, პლასტიკით გამოირჩეოდნენ. განსაკუთრებით მთავარი როლების შემსრულებლებით მოვიხიბლეთ. რეჟისორმა ოტელოს თეთრი კანის ფერი ,,მისცა”, დეზდემონას როლზე პროფესიით ბალერინა შეარჩია და სცენაზე პირველად აამეტყველა, იაგოს პერსონაჟი კი ისეთ ტიპაჟს განასახიერებინა, რომ ამ გმირზე შექმნილი სტერეოტიპი დაგვინგრია.<br />სპექტაკლში პირველად რიტმი ,,შემოდის” და ბოლომდე არ ,,ეცემა”. სხვა დანარჩენთან ერთად, მსახიობები რიტმის შეგრძნებასაც არაჩვეულებრივად ფლობენ. ისინი არც ერთი წუთით არ დუნდებიან. მათი სხეულიც კი რეჟისორის მიერ დანიშნულ წამზომზეა აწყობილი. მოქმედების რიტმს, ხშირად, სცენის მარჯვენა მხარეს მოთავსებულ პიანინოსთან მჯდარი მუსიკოსის ცოცხალი შესრულება წარმართავს. ცოცხალი აკომპანიმენტი წარმოდგენას ძალიან უხდება.<br /><br />ყველა, ვინც ეიმუნტას ნეკროშიუსის შემოქმედებას იცნობს, აღნიშნავს, რომ ეს რეჟისორი საუცხოოდ იყენებს მეტაფორებს და ამ თვალსაზრისით, არც ეს სპექტაკლია გამონაკლისი. ,,ოტელოშო” ყველაზე თვალშისაცემია ხის მასალისგან გამოთლილი გობების წყება, რომლებსაც პერსონაჟები სხავდასხვა დანიშნულებით იყენებენ, მაგალითად: წყლის შესაგროვებლად, შემაღლებულ ადგილად, ნავად ან კუბოდ... აღსანიშნავია, რომ ოტელო სწორედ ერთ_ერთ გამოთლილ გობში, როგორც კუბოში, წვება და კვდება… რეჟისორი იყენებს წყალს, ცეცხლს, ქვიშას... ემილია ქვიშაში აღმოაჩენენ ცხვირსახოცს, რომელიც ხელიდან ხელში გადადის, ამ ცვირსახოცის მგავსი გადასაფარებელი ამშვენებს დეზდემონას საწოლს, რომელშიც ბილოს თავად ოტელო ეხვევა... ასე რომ, სპექტაკლში თითოეული დეტალი გააზრებულია რჟისორის მიერ, რომელიც სპექტაკლის მსვლელობისას ერთმანეთზე უკეთესს მიზანსცენებს გვთავაზობს.<br /><br />მაყურებლისთვის ყველაზე ემოციური აღმოჩნდა ოტელოსა და დეზდემონას ურთიერთობისუსცენები, სადაც მათი პერსონაჟებისთვის დამახასიათებელი თვისებები იკვეთება. განსაკუთრებული მოწონება დაიმსახურა სცენაზე დეზდემონას პირველმა გამოჩენამ – ის ზურგზე კარებმოკიდებული შემოდის და ისე მოქმედებს, რომ კარებს ხელს არ უშვებს... არაჩვეულებრივია, პირობითად თეთრი და შავი სკამის სცენა, სადაც ქალი მეუღლის და სასურველი მამაკაცის სკამს ეფერება, ცდილობს მასზე საუკეთესოდ მოიკალათოს, მერე ისევ საკუთარ სკამს დაუბრუნდეს, შემდეგ ისევ იმას, რომელზეც ,,ოტელო” იჯდა... თანდათან სკამებს შორის მანძილი იზრდება, თანაც ხელოვნურად... დეზდემონა სკამებს შორის სირბილით იღლება...<br /><br />სცენის სიღმეში, ზემოდან დაშვებულ თოკებზე, სხვადასხვა სიმაღლეზე, შებმულია ნაჭრები, რომლებიც ხან აფრებად იკითხება, ხანაც ჰამაკებად, რადგან მასში პერსონაჟები წვებიან და ქანაობენ კიდეც... ყველაფერი თავთავისფერ, თეთრსა და შავშია გადაწყვეტილი... სცენაზე ისმის ტალღების ხმა, რომელიც ხშირად ძლიერდება და აზვირთებულის შთაბეჭდიებას ტოვებს. ნებიემიერი ელემენტის გამოყენებით, რეჟოსორი ისეთ განწყობას ქმნის, რომ სრულად აღიქვა ის ყოფა, რომელშიც პერსონაჟები ცხოვრობენ.<br /><br />ეჭვიანობის გადაყოლილი ოტელო წინააღმდეგობაში ექცევა საკუთარ თავთან, მაგალითად, ერთ სცენაში კინაღამ იაგოს მოახრჩიბს დეზდეონას მაგივრად, მეორეგან კი, ჭიდილში, ხმლით გაკაწრავს დეზდემონას, რომელსაც ნაიარაევი აეწვება ოტელო კი მას სულს უბერავს... სწუხს, რომ ასე ატკინა... იაგო, კი სამყაროს ხშირად გახვრეტილი ქოთნიუდან უყურებს, ოტელო კი, მას შემდეგ რაც დეზდემონას დაახრჩობს, იცის ასეთივე გახვრეტილი ქოთნიდან დაუწყებს მას ყურებას... იმ სცენებში კი, სადაც მავრი თავის სისასტიკეს ავლენს, უმალ აზიური მუსიკა ისმის... დეზდემონა სიკვდილს სამჯერ შეებრძოლება და მაყურებლის წინაშე ფეხებგაშლლი დაასრულებს სიცოცხლეს, ყველა სცენა მხატვრულად არის დახატული. ამ სცენების ყურებას არაფერი სჯობს. ოტელო სიმშვიდეს დიდხანს ემშვიდობება... ქართველი მაყურებელიც დიდხანს ემშვიდობებოდა ჯგუფს, რომელმაც მას სიამოვნება მოჰგვარა. სურვილი იმისა, რომ ამ რეჟისორის სხვა სპექტაკლებიც ვიხილოთ. ძალიან დიდია...<p>საერთაშორისო ფორუმის, ,,თეატრალური პარნასის” ფარგლებში შემოთავაზებული შემდეგი წარმოდგენა 13 ნოემბერს გაიმართება და ქართველი მაყურებელი კიდევ ერთი ლიტველი რეჟისორის – ოსკარას კორშუნოვასის სპექტაკლს - ,,ზაფხულის ღამის სიზმარს” ნახავს. არ გამოტოვოთ!</p>Tamhttp://www.blogger.com/profile/18161208108257060855noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8767963627158985087.post-28841860395652807782009-08-17T10:49:00.000-07:002009-10-28T12:49:00.787-07:00დროა დაიწყოს ექსპერიმენტები!<a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgoroZ0cumQ6AejJONNP4_tSzxqBe9kyQA9Zy-06ba3JqmScsF8-FWpiDHHcNv2L7yzBdiEy-JEOIFM1ZjgMSIJFWO_OCc7F_9-xcn7q27tzqk-L39nD3z1GCnGmOaOVhD_ECfloDuUUFs/s1600-h/G.+GUGUCHIA.jpg"><img style="float:left; margin:0 10px 10px 0;cursor:pointer; cursor:hand;width: 214px; height: 320px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgoroZ0cumQ6AejJONNP4_tSzxqBe9kyQA9Zy-06ba3JqmScsF8-FWpiDHHcNv2L7yzBdiEy-JEOIFM1ZjgMSIJFWO_OCc7F_9-xcn7q27tzqk-L39nD3z1GCnGmOaOVhD_ECfloDuUUFs/s320/G.+GUGUCHIA.jpg" border="0" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5370993610464272818" /></a><br /><br /><br /><span style="color:#330099;"><em><strong>,,ზარატუსტრას ჟამი” ზუგდიდში</strong></em></span><span style="color:#330000;"><br /><br /></span>გაზეთ ,,24 საათის” 1 ივნისის ნომერში ფოთის თეატრის სპექტაკლზე, სახელწოდებით ,,ვირთხებზე ნადირობა”, ვწერდი. ამ კონკრეტულ შემთხვევაში არჩევანი გაკეთდა უცხოელ რეჟისორთან და სცენოგრაფთან თანამშრომლობაზე, რაშიც წვლილი საქართველოს რეგიონალურმა ქსელმა და გოეთეს ინსტიტუტმა შეიტანა. ამ წარმოდგენას, სავარაუდოდ, გერმანიაშიც უჩვენებენ.<br /><br />ამჯერად ზუგდიდის შალვა დადიანის სახელობის სახელმწიფო დრამატულ თეატრში დადგმულ სპექტაკლზე ,,ზარატუსტრას ჟამი” აღვნიშნავ. ის ერთგვარი ექსპერიმენტია, რომელზეც რეჟისორმა ირაკლი გოგიამ იმუშავა და შემოქმედებით პროცესში დრამატურგი რეზო კლდიაშვილი ჩააბა (მხატვარი - მარიკა კორკელია, ქორეოგრაფი - ირინა კუპრავა).<br /><br />ზარატუსტრა ზოროასტრიზმის ფუძემდებელია და თუ განვაზოგადებთ, ის არის რეფორმატორი, რომელიც გვიბიძგებს პირველსაწყისს დავუბრუნდეთ. ლეგენდა ზარატუსტრას შესახებ გერმანელი ფილოსოფოსის ფრიდრიხ ნიცშეს შთაგონების წყარო გახდა. მან დაწერა ცნობილი და ერთ-ერთი ყველაზე საკამათო ფილოსოფიური ნაწარმოები ,,ასე იტყოდა ზარატუსტრა”, რომელიც სცენაზე სულ რამდენჯერმე გაცოცხლდა. მაგალითისთვის კრაკოვის ძველ თეატრში დადგმულ სპექტაკლს დავასახელებ. ,,ზარატუსტრა” პოლონელმა რეჟისორმა კრისტიან ლიუპამ ნიცშეს ნაწარმოებისა და გერმანელი მწერლისა და რეჟისორის აინარ შლეეფის პიესის - ,,ნიცშე. ტრილოგია” მიხედვით 2004 წელს განახორციელა. ეს წარმოდგენა სხვადასხვა თეატრის სცენაზე აჩვენეს, მათ შორის, მოსკოვის ვსევოლოდ მეიერხოლდის სახელობის ცენტრში (2008 წ.). კრიტიკოსები აღნიშნავდნენ, რომ ამ სპექტაკლის სტრუქტურის აღწერა და აღქმა იოლი არ არის და მისი ერთმნიშვნელოვანი ინტერპრეტაციაც შეუძლებელიაო... ცხადია, რომ სირთულე, რომელიც ნიცშეს ,,ესე იტყოდა ზარატუსტრას” გასცენიურებას ახლავს, ტექსტის ფილოსოფიური ხასიათიდან მომდინარეობს. ამდენად, შეიძლება ითქვას, რომ რეჟისორმა ირაკლი გოგიამ რთული არჩევანი გააკეთა, როდესაც ნიცშეს ნაწარმოებზე აგებული პიესის გაცოცხლება მოინდომა.<br /><br /><p>ექსპერიმენტის განხორციელების სურვილი იმდენად დიდი აღმოჩნდა, რომ ახალგაზრდა რეჟისორმა სირთულეებს, რომლებიც აღნიშნული პიესის დადგმას მოჰყვებოდა, როგორც ჩანს, ნაკლები ყურადღება მიაქცია და საკუთარ თავს და შემოქმედებით ჯგუფს გადასაჭრელად ურთულესი ამოცანა წაუყენა. მე არ ვიცი ეს ჩანაფიქრი რამდენად განხორცილედებოდა რომ არა ზუგდიდის მუნიციპალიტეტის ფინანსური მხარდაჭერა. ერთი კი ფაქტია, რეგიონალურ თეატრებში, სადაც დაფინანსების სიმცირეს უჩივიან, ექსპერიმენტებისთვის სადადგმო ხარჯების გამოყოფა ძალიან რთულია. შესაბამისად, იბადება კითხვა: _ რამდენად მნიშვნელოვანია დღეს ექსპერიმენტების განხორციელება? ამ შეკითხვაზე პასუხის გაცემას მოგვიანებით ვეცდები. ექსპერიმენტის ხსენებაზე კი, თემას ოდნავ გადავუხვევ და საქართველოში გერმანიის ხელოვნების აკადემიის ვიცე პრეზიდენტის, ნელე ჰერტლინგის, ვიზიტს გავიხსენებ.<br /><br />ქ-ნი ნელე აქ ,,ურბანული კულტურის პოლიტიკისა და სათეატრო ხელოვნების” კვირეულის ფარგლებში იმყოფებოდა და უძღვებოდა სასწავლო ინტერაქტიულ კურსს, რომელიც თანამედროვე ცეკვის 100 წლის განვითარების ისტორიას მიეძღვნა. თეორიული ცოდნის გაზიარებასთან ერთად, მან უნიკალური ვიზუალური მასალაც გვაჩვენა. ლექციებს თითქმის ცარიელ დარბაზში კითხულობდა, მაგრამ ამას დიდად არ შეუწუხებია (განსხვავებით ერთი ჩემი ლექტორისგან, რომელიც თუ სრული დასწრება არ არის, ლექციას არ ატარებს). ამ კურსს ესწრებოდა მსმენელი, რომელმაც ნელე ჰერტლინგი რამდენჯერმე ,,შეაწუხა” შეკითხვით - მიმითითეთ პროექტები, რომლებშიც ჩავერთვები და საკუთარი შესაძლებლობების რეალიზებას შევძლებ, თორემ საქართველოში თანამედროვე ქორეოგრაფია არავის აინტერესებს და მასში ფულს არავინ ჩადებსო... ამ ახალგაზრდას ნელე ჰერტლინგმა ასეთი პასუხი გასცა: - ,,საერთაშორისო პროექტებში რომ ჩაერთოთ, მოთხოვნები ჯერ საკუთარ თავს უნდა წაუყენოთ... თქვენ თანამოაზრეები უნდა შემოიკრიბოთ და ჩამოაყალიბოთ შემოქმედებითი გაერთიანება, რომელიც ახალი დადგმების განხორციელებაზე იმუშავებს. პრეტენზიის, ან საყვედურის გამოთქმის უფლება კი მხოლოდ მას შემდეგ გეძლევათ, თუ ნახავთ, რომ თქვენს ინიციატივებს მხარი არ დაუჭირეს და პროექტები არ დაგიფინანსეს... მანამდე კი, ვფიქრობ, უმჯობესია იმუშაოთ და ყველაფერი გააკეთოთ იმისათვის, რომ დაოსტატდეთ”. ამ რჩევას მან ერთი მაგალითიც მოაყოლა, რომელიც გერმანიას უკავშირდება. როგორც აღმოჩნდა, ეს სახელმწიფო თავდაპირველად თანამედროვე ქორეოგრაფიისადმი ინტერესს არ იჩენდა და ექსპერიმენტებს, რომლებიც ამ დარგში ხორციელდებოდა, არ აფინანსებდა. თუმცა მას შემდეგ, რაც ქორეოგრაფთა ახალმა თაობამ საინტერესო პროექტები განახორციელა, საზოგოდოების ყურადღება დაიმსახურა და გულშემატკივარიც ბევრი გაიჩინა, სახელმწიფო იძულებული გახდა ბიუჯეტიდან სახსრები გამოეყო და ამ დარგის განვითარებაზე ეზრუნა. დღეს უკვე გერმანია (და არა მხოლოდ ის) თანამედროვე ქორეოგრაფებით იწონებს თავს. ეს მაგალითი, ალბათ, ერთგვარი პასუხია შეკითხვაზე: - ღირს თუ არა ბრძოლა, როდესაც არ არსებობს ნება?<br /><br />ბრძოლა ყოველთვის ღირს. მართალია, ჩვენი ქვეყანა გერმანიისგან განსხვავდება და უპირველესად იმით, რომ აქ სახელმწიფო ხელოვნების რომელიმე დარგის განვითარებაზე კი არ ზრუნავს, არამედ ერთი კონკრეტული გაერთიანების ფინანსურ უზრუნველყოფაზე. შესაბამისად, მუდამ უკანა პლანზე ინაცვლებს კულტურის პოლიტიკის შემუშავების აუცილებლობა, რაც საშუალებას მოგვცემდა პრიორიტეტები გამოგვეყო და თანხები დამსახურებულად გადაგვენაწილებინა. ქვეყნის ბიუჯეტიდან თეატრალური ხელოვნებისთვის გამოყოფილი სახსრები ლამის მთლიანად ერთ ან ორი თეატრისკენაა გადასროლილი და თანაც ისე, რომ მათ წარმოდგენებს ხარისხის შენარჩუნება არ მოეთხოვება. თბილისის თეატრების რეპერტუარს თუ გადავხედავთ, დავრწმუნდებით, რომ ისინი განსაკუთრებულს ვერაფერს გვთავაზობენ. დროა განხორციელდეს რაც შეიძლება მეტი ექსპერიმენტი და იქნებ ამ პროცესში დაიბადოს ის, რაც სიახლეს შემოიტანს. ჩემი ამ მოწოდების ადრესატები ახალგაზრდები არიან. უფრო კონკრეტულად კი ისინი, რომლებსაც ჯერ კიდევ შეუძლიათ კომფორმიზმს თავი დააღწიონ, თორემ, იმ შემოქმედებით ჯგუფს, რომელმაც თეატრიდან წამყვანი რეჟისორი გაუშვა და მისი ადგილი სხვას დაუთმო, აღარაფერი ეშველება. დღეს უფრო საინტერესოა ის, რაც ერთი შეხედვით კარგად დაფინანსებული, მაგრამ შემოქმედებითად უძრავი სივრცის მიღმა ხდება და მართალია, მხატვრული თვალსაზრისით არ გამოირჩევა, მაგრამ ბრძოლის და ექსპერიმენტის განხორციელების სურვილის ჯერ კიდევ შერჩა.<br /><br />ვიდრე ,,ზარატუსტრას ჟამს” მივუბრუნდები, მინდა კოლეგებს მივმართო და ასეთი შეკითხვა დავუსვა მათ: - როგორ ფიქრობთ, საგულისხმოა, თუ არა რეპლიკა - რა უნდა მოსთხოვო ფოთის ან ზუგდიდის თეატრს, როდესაც თბილისის თეატრებში განსაკუთრებული არაფერი ხდება? ან ერთნაირად უნდა შევაფასოთ თუ არა, იმ თეატრების პროდუქცია, რომლებიც რადიკალურად განსხვავებულ პირობებში ფუნქციონირებენ?<br /><br />სწორედ, ამ განსხვავების გათვალისწინებით არის მისაღები ინიციატივა, რომელიც ირაკლი გოგიამ შემოგვთავაზა. მას სურდა, რომ სცენაზე, თეატრის დასთან ერთად, დრამატურგიც მდგარიყო. რეზო კლდიაშვილი აქ თავად კითხულობს ტექსტს, რომელიც ფრიდრიხ ნიცშეს ,,ესე იტყოდა ზარატუსტრას” და ინკოგნიტო ქართველ ავტორთა ჯგუფის ,,3+1”-ის ,,მომავლის რჩეულის” მიხედვით შექმნა. და მიუხედავად იმისა, რომ დრამატურგი ხაზგასმით აღნიშნავს: - ,,ამ პიესის თამაში შეუძლებელია. დღევანდელი სამსახიობო ხელოვნება უძლურია წარმოაჩინოს იგი”, რეჟისორი არჩევანს სწორედ მასზე აკეთებს.<br /><br />დრამატურგი პიესას რიტმულად კითხულობს, სცენაზე განვითარებულ მოქმედებაში არ ერთვება და სიტყვას იშვიათად ,,უთმობს” მსახიობებს: გოგი გუგუჩუას, ირაკლი სამუშიას, ნათია გუდაძეს, მზევინარ ჩარგაზიას, მალხაზ მესხიას, გიგა კიტიას, ირაკლი კაკალიას, ზემფირა გუნიას, ზურაბ ლაშხიას, მარინა დარასელიას, რეზო ჯოჯუას, ნანა ბუკიას, მერაბ კაკალიას. ისინი მეტაფორებით გაჯერებული სცენების გაცოცხლებას უმეტესად პლასტიკით ცდილობენ. რეჟისორის მიერ დასმული ამოცანების გადაჭრა რთული დავალება აღმოჩნდა დასისთვის, რომელსაც ჯერ კიდევ ბევრი აქვს სამუშაო იმისათვის, რომ სათქმელს გამომსახველობითი ფორმა მოუძებნოს და საკუთარი შესაძლებლობები სათანადოდ წარმოაჩინოს. ეს შეთავაზება არანაკლებ რთული იყო მაყურებლისთვისაც, რადგან იოლი არ არის პიესის აზრს მისდიო და ამასთან თვალი მიადევნო მოქმედებას, რომელიც სცენის შუაგულში ვითარდება და ახალი პერსონაჟებით იცვლება. მაყურებლისთვის მოულოდნელი აღმოჩნდა სპექტაკლის ფინალი, რომელიც ჩვეული ,,პაკლონით” არ დასრულებულა - მსახიობთა მსვლელობამ თეატრის ფოიეში გადაინაცვლა და მაყურებელს იქ შეუერთდა. ,,ვინც ამ იდეის თანამონაწილე გახდება, თვითონვე უნდა აინთოს და ცეცხლი მაყურებელს მიუტანოს”, - აღნიშნავს დრამატურგი. სპექტაკლის დასრულების შემდეგ, ერთ-ერთმა აღნიშნა: რეჟისორმა სწორი არჩევანი გააკეთა, აქ უყვართ ლოზუნგებიო... მე არ ვიცი ირაკლი გოგიამ რამდენად გათვალა სათქმელი პუბლიკაზე, რომელიც ამ წარმოდგენას ესწრებოდა. თუმცა, მაყურებელზე შთაბეჭდილების მოსახდენად მან გამოიყენა მის ხელთ არსებული ყველანაირი ხერხი, იქნება ეს მუსიკალური გაფორმება თუ ეკრანი, რომელზეც დიქტატორთა, თუ ტრაგიკულ მოვლენათა (მათ შორის, 9 აპრილის) ამსახველი კადრები გააცოცხლა. ამ ექსპერიმენტმა ჩემში იმ წარმოდგენებზე მეტი ინტერესი გამოიწვია, რომლებზეც სერიოზული თანხები იხარჯება და როლებიც რეჟისორის პირადი სიმპატიით ნაწილდება, სადაც მხოლოდ ილუზია იქმნება იმისა, რომ იქ რაღაც ხდება.Tamhttp://www.blogger.com/profile/18161208108257060855noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8767963627158985087.post-3626196904644622912009-07-31T13:11:00.000-07:002009-10-28T12:45:44.703-07:00,,რა გითხრათ, რით გაგახაროთ!.."<span style="color:#993300;"><em>ცოტა რამ თბილისის დრამატული თეატრებზე</em></span><br /><br /><p> რამდენიმე დღის წინათ, ნიშნისმოგებით მკითხეს, რა ხდება ქართულ თეატრალურ ხელოვნებაშიო, არ ვიცი -მეთქი და პასუხს თავი ავარიდე. ცოტა ხნის შემდეგ, შეკითხვა გამიმეორეს და იძულებული გავხდი პასუხი გამეცა. თავდაპირველად, ახლახანს ნანახი ორი სპექტაკლი: ,,ორი ბატონის მსახური” და ,,ცერკოვნი ბუნტ” გამახსენდა და ვუპასუხე, ახალი და კარგი არაფერი-მეთქი. ამაში სხვებიც დამეთანხმნენ და სანამ ქართულ თეატრს ბოლომდე დაასამარებდნენ, არც მთლად მასეა საქმე-მეთქი, წამოვიძახე, რადგან წინა დღით ნანახი ,,როგორც გენებოთ ანუ შობის მეთორმეტე ღამე”, სავსე დარბაზი და ნასიამოვნები მაყურებელი მომაგონდა. მაშინ დავრწმუნდი, რომ დღეს სინთეზური ხელოვნების ეს დარგი სიცოცხლეს ძველი სპექტაკლების ,,ხარჯზე” განაგრძობს.<br /><br /></p><p></p><p><img style="display:block; margin:0px auto 10px; text-align:center;cursor:pointer; cursor:hand;width: 320px; height: 229px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhCzo7TnH3uhGnNX9hGtdJqeukXyT-xyfN3a5EAnT51vL8J7Hkg5zhMatZz10spFFvKd0-VervbHzab-DONHF9ouIfKHAY2W7WDEAqAbw9hmf8V5jZMdjD1YAAQzFLSXnXrxYfpukOnMUE/s320/bakulas+gorebi+photo+by+mzia+saganelidze+(3).JPG" border="0" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5364721141884860034" /></p><p></p><p><br /><br />აღნიშნულის დასამტკიცებლად, თუმანიშვილის, მარჯანიშვილისა და რუსთაველის სახელობის თეატრებში დადგმული სპექტაკლებიც კმარა, ესენია: ,,ბაკულას ღორები” (რეჟისორი - მიხეილ თუმანიშვილი, 1973 წ.), ,,არტ ხელოვნება” (რეჟისორი - თემურ ჩხეიძე, 1999 წელი), ,,როგორც გენებოთ ანუ შობის მეთორმეტე ღამე” (რეჟისორი - რობერტ სტურუა, 2001 წ.). აუ, როდინდელი სპექტაკლებია... თუმცა, ისიც ხომ ფაქტია, რომ მაყურებელი მათ სანახავად დადის, რადგან დარწმუნებულია, რომ მოტყუებული არ დარჩება. წარმოდგენა თუ კარგია, რამდენიმე მოქმედებიანიც რომ იყოს, მისი ნახვის მოთხოვნილება თანამედროვე ადამიანსაც უჩნდება.<br /><br />დრამატულ თეატრებზე საუბრისას, ყურადღების ცენტრში, უმეტესად, ეს სამი თეატრი ექცევა ხოლმე. 2008 წლის თეატრალური სეზონი სამივე მათგანისთვის საიუბილეო აღმოჩნდა: თუმანიშვილის სახელობის თეატრს დაარსებიდან 30 წელი შეუსრულდა (მას სათავეში ქეთი დოლიძე ჩაუდგა), მარჯანიშვილის სახელობის თეატრს - 80, ხოლო რუსთაველის სახელობის თეატრს - 130.<br /><br />თბილისის სხვა თეატრებს რაც შეეხება, მართალია ფუნქციონირებს სარდაფი (რუსთაველსა და ვაკეში), რომლის შემოქმედებითი ბირთვიც ახლა მარჯანიშვილის თეატრშია ,,გადასროლილი”, თავისუფალი თეატრი, სადაც დღემდე ყველაზე მოთხოვნადი სპექტაკლია 2000 წელს განხორციელებული ,,ჯინსების თაობაა”, სამეფო უბნის თეატრი, რომელსაც გამოცოცხლება მხოლოდ მაშინ დაეტყო, როდესაც 25 წუთიანი სპექტაკლების ფესტივალს უმასპინძლა (ჟიურის თავმჯდომარე გახლდათ რეჟისორი თემურ ჩხეიძე), ახმეტელის სახელობის თეატრი, სადაც სპექტაკლების სანახავად, როგორც ჩანს, მხოლოდ ,,იქაურების” ნაცნობ-მეგობრები დადიან და ალბათ, ამიტომ არიან გადაჩვეულნი რიგითი მაყურებლის სტუმრობას, რომელსაც პრემიერაზე პროგრამა მაინც უნდა დაახვედრო იმისათვის, რომ გაგიცნოს და ახალგაზრდებიც შემოქმედებით სტიმულს მხოლოდ აკაკი ხიდაშელთან და ლეო ანთაძესთან თანამშრომლობით იღებენ, არსად შეიმჩვენა სიახლე შემოქმედებით ხედვასა თუ საშემსრულებლო ხელოვნებაში. ახალი სპექტაკლები, ცხადია, იდგმება. მათ შორის კი, თითქმის, ვერ ნახავთ ისეთს, რომელიც, ძველი წარმოდგენების მსგავსად, დროს გაუძლებს. ასეთი, 2008 წელს განხორციელებულთაგან, სამწუხაროდ, არ მახსენდება.<br /><br />ამ სფეროში არსებულ პრობლემებზე მსჯელობა, წესით, თეატრისა და კინოს უნივერსიტეტიდან უნდა დავიწყოთ, სადაც მომავალ მსახიობებს, რეჟისორებსა თუ დრამატურგებს ,,ზრდიან”. ახალი თაობიდან იმდენად მცირეა პროფესიისადმი ჯანსაღი დამოკიდებულებითა და ნიჭიერებით გამორჩეული მსახიობების ჩამონათვალი, რომ უნდა გამოვარჩიოთ რუსთაველის თეატრის დასის წევრი გოგა ბარბაქაძე, რომელმაც წელს თავი ექსპერიმენტული თეატრის სცენაზე განხორციელებულ სპექტაკლში - ,,სტუმარი” (2008 წ.) განსახიერებული უცნობის როლით დაგვამახსოვრა. ის ამ წლის საუკეთესო მამაკაც მსახიობად შეიძლება ვაღიაროთ.<br /><br /></p><p><img style="display:block; margin:0px auto 10px; text-align:center;cursor:pointer; cursor:hand;width: 320px; height: 240px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgiWX6XKunEYSdvkX6fg9fUY8WZG0pXI4GmgLDOlJUb9QB-D52zTV9I904ZOfuJ8QHEsLfRIAtiiFZoycf-JEKgxHYRKw0C8RynTiOwgRzp4qWVhrZwlZZ4YG1PZDPnlqEG6NyGj9GkLyc/s320/goga+barbaqaze_bacho+chachibaia_2.JPG" border="0" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5364721386173690194" /></p><p></p><p><br /><br />უპირველესად კი, სპექტაკლი ,,სტუმარი” წარმატებული დებიუტი აღმოჩნდა რეჟისორ გოშა გორგოშაძისთვის, რომელმაც სცენაზე თანამედროვე დრამატურგის - ერიკ-ემანუელ შმიტის პიესა გააცოცხლა და მიზანს ახალგაზრდა მსახიობების დახმარებით მიაღწია. პიესა ქართულ ენაზე ქეთი კვანტალიანმა თარგმნა და ,,თუმანიშვილის სახელობის ფონდის” ინიცატივით ჩატარებული პიესების კონკურსზე გამარჯვებულად დასახელდა.<br /><br />თუ ქართული თეატრების რეპერტუარს გადავავლებთ თვალს, დავრწმუნდებით, რომ დრამატურგიის თვალსაზრისით, ერთფეროვან მასალასთან გვაქვს საქმე. ერთიდაიგივე პიესა აქ ერთდროულად რამდენიმე თეატრის სცენაზე იდგმება. ამის მთავარი მიზეზი კი ის არის, რომ საქართველოში მთარგმნელობითი საქმიანობა არ ვითარდება, ეს საქმე იმდენად შრომატევადი და დაუფასებელია, რომ თუ პრიორიტეტული არ გახდა, არაფერი შეიცვლება. აღარაფერს ვამბობ რეგიონალურ თეატრებზე, სადაც, ფუნქციის შენარჩუნების თვალსაზრისით, მდგომარეობა იმდენად მძიმეა, რომ ცალკე საუბრის თემაა. თუმცა, მხოლოდ თარგმანის პრობლემა არ არის მიზეზი იმისა, რომ ჩვენს რეპერტუარში უმნიშვნელო ადგილი უჭირავს თანამედროვე ავტორების დრამატურგიას. აბა, რა ხდება? ის რომ ქართველ რეჟისორებს კითხვა ეზარებათ, მწიგნობრობა სულაც არ არის საჭირო იმისათვის, რომ დაინტერესდე მოიძიო ლიტერატურე, რომელიც თანადროულია და შეეხება იმას, რაც თავად გაწუხებს, რაც სათქმელს ბადებს... რუსული ენის არცოდნა მოდური წლევანდელი აგვისტოს მოვლენების შემდეგ არ გამხდარა. ქართველი ახალგაზრდებისთვის მასზე საჭირო და გამოსადეგარი ახლა ინგლისურია. მათ შორის კი, იშვიათად შეხვდებით ისეთს, რომელიც ცოდნას, თუნდაც, უცხოენოვანი პიესების თარგმნით იმტკიცებს. იმათ კი, ვისაც რუსული ჯერ კიდევ ახსოვს, ამ ენაზე თარგმნილი ლიტერატურის წაკითხვაც კი ეზარება. აბა, სხვა რა გითხრათ, რით გაგახაროთ...<br /><br />ყველაფერი მუქ ფერებში რომ არ დავხატო, წლის თეატრალურ მოვლენას გავიხსენებ. მარჯანიშვილის თეატრის საიუბილეო ღონისძიება ორგანიზებად თუნდაც მხოლოდ იმიტომ ღირდა, რომ საქართველოში ცნობილი ლიტველი რეჟისორის - ეიმუნტას ნეკროშიუსის შემოქმედებითი ჯგუფი ჩამოსულიყო. მათ ქართველ მაყურებელს ნეკროშიუსის გახმაურებული სპექტაკლი, შექსპირის ,,ოტელოს” ორიგინალური ვერსია შესთავაზეს. ამ სპექტაკლთან დაკავშირებით გაზეთ ,,24 საათის” ფურცლებზე ნოემბერში დავწერე. თუმცა, კიდევ გავმეორდები და ვიტყვი, რომ ლიტველების წარმოდგენამ კიდევ ერთხელ დაგვარწმუნა იმაში, რომ მისი ხანგრძლივობის მიუხედავად, თუ სპექტაკლი საინტერესოა და მას პროფესიონალების ხელი ეტყობა, თანამედროვე მაყურებელსაც შესწევს უნარი სამ მოქმედებას გაუძლოს და დარბაზის დატოვების სურვილი არ გაუჩნდეს. მე არ მინახავს, მაგრამ მოწონება დაიმსახურა, ასევე, ლიტველი რეჟისორის სპექტაკლმა ,,ზაფხულის ღამის სიზმარი”. წლის ერთობლივ - ქართულ-უცხოურ ექსპერიმენტს რაც შეეხება, ამ თვალსაზრისით საინტერესო აღმოჩნდა პიერ მენიეს მიერ მარჯანიშვილის თეატრის მცირე სცენაზე გათამაშებულ წარმოდგენა, სახელწოდებით ,,არეულობის შუაში”, სადაც ფრანგ რეჟისორთან ერთად, ქართველი მსახიობი გიორგი ნაკაშიძეც მონაწილეობდა.<br /><br />ქართულ სინამდვილეში კი, დაუვიწყარ სანახაობად იქცა 2004 წელს, რეჟისორ რობერტ სტურუას მიერ განხორციელებული ,,სტიქსის” მეორე დაბადება. სპექტაკლს განსაკუთრებული ხიბლი ცოცხალმა შესრულებამ შესძინა, რაც სტურუას 75 წლისთავთან დაკავშირებით ორგანიზებული კვირეულის ფარგლებში ჩაეწერა. რეჟისორმა გია ყანჩელის მუსიკაზე აგებულ მოქმედებაში, მსახიობების გვერდით, სიმფონიური ორკესტრი, დირიჟორი - ნიკა მემანიშვილი, ვოკალისტთა გუნდი და ახალგაზრდა მევიოლინე - ბენჟამენ გილმორი ჩართო.<br /><br /></p><p><img style="display:block; margin:0px auto 10px; text-align:center;cursor:pointer; cursor:hand;width: 320px; height: 214px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiU3shzMsUGgfTxugJo4nXOKLu2PB4za5tRDxt259qCgCXocBFqeK_7aMf236PLej5fgnpsSwnghm76ntXoPWEchGj259gWg9h3XD9-86CFuCvT9-8KD5-gOuYUs07nftj62vQQVuijt58/s320/stix_finali.JPG" border="0" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5364721742125677906" /></p><p></p><p><br /><br />კინომსახიობთა თეატრთან დაკავშირებით, ყურადღებას მხოლოდ ერთ ფაქტზე გავამახვილებ: თეატრს, რომელმაც სეზონი დაგვიანებით, მაგრამ მაინც გახნა, დასში მსახიობი რამაზ იოსელიანი დაუბრუნდა, რომელიც ბოლო ხანებში გორის თეატრში მუშაობდა. ნიჭიერი მსახიობის ოსტატობაში სეზონის გახსნის დღეს კიდევ ერთხელ დავრწმუნდით, როდესაც მან სპექტაკლში ,,ბაკულას ღორები” ითამაშა. იმედს ვიტოვებთ, რომ ამ მსახიობის შემოქმედებით შესაძლებლობებს თეატრი მაქსიმალურად გამოიყენებს.<br /><br /></p><p><img style="display:block; margin:0px auto 10px; text-align:center;cursor:pointer; cursor:hand;width: 320px; height: 229px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEicB1xV4xsfF2dn7Mm3SWpkrg1L4H2V6dCJhdujvl8Duh5-Ii929QHIzGpebbCqqrh9eAJtQGI8lNkB6z4-X_za5icEi8xISGryaXW0L_qM417-hCirRyn-D8fIa5galaAb0KOlojguzls/s320/bakulas+gorebi+photo+by+mzia+saganelidze+(4).JPG" border="0" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5364721231476442914" /></p><p></p><p> <br /><br />ახლა ერთ ახირებაზეც მინდა ვთქვა. მაშინ, როდესაც საფრანგეთში, თეატრალურ ფორუმზე, ხელისუფლებასა და თეატრს შორის არსებულ ურთიერთობებზე მსჯელობდნენ, თბილისში ვარსკვლავებს ხსნიდნენ. ისეთი შთაბეჭდილება იქმნება, რომ მეტი საქმე არ გვაქვს და მსახიობების შემოქმედებასაც მხოლოდ ამ ფორმით ვაფასებთ. ასეთი წესის თანახმად, წლევანდელ ვარსკვლავებად კარლო საკანდელიძე, გივი ბერიკაშვილი და კახი კავსაძე ,,აღიარეს”.<br /><br />აღსანიშნავია, რომ მსახიობთა შემოქმედებითი ღვაწლის დაფასებაში წვლილი კულტურის, ძეგლთა დაცვისა და სპორტის სამინისტრომაც შეიტანა. კერძოდ, ქართული პროფესიული თეატრალური ხელოვნების განვითარების ეგიდით, რუსთაველის თეატრის მცირე სცენაზე დაიდგა სპექტაკლი - ,,მოხუცი ჯამბაზები”, სადაც მაყურებელი უფროსი თაობის მონატრებულ მსახიობებს შეხვდა. მასში მონაწილეობდნენ: ზინა კვერენჩხილაძე, მედეა ჩახავა, ზაზა ლებანიძე, მარი ჯანაშია, მარინა კახიანი, კახი კავსაძე, გურამ საღარაძე და ჯემალ ღაღანიძე, წარმოდგენის რეჟისორია გოჩა კაპანაძე.<br /><br />წლის დანაკლისის აღსანიშნავად, რომელიმე გარდაცვლილი შემოქმედი უთუოდ გამომრჩება. ამჯერად, მათ შორის მხოლოდ ორს - სოფიკო ჭიაურელსა და ახლადშესვენებულ დავით იაშვილს დავასახელებ.<br /><br /></p><p><img style="display:block; margin:0px auto 10px; text-align:center;cursor:pointer; cursor:hand;width: 320px; height: 214px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhmcAhMHZnrsBChJVQ3FA9700SmzlWLG2auqcTXmkJfSNYQup5kzUXgYv9AyaZmc6jy8BFCDz71ThvRBp6DxFW2lU6BlyEGx_J6BbLOum2C3XV254L76ztwYGmd3yUsk-0J2kJYvenKMwM/s320/stix_iashka.JPG" border="0" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5364721995031679682" /></p><p></p><p><br /><br />ამ წლის სიახლედ შეიძლება მივიჩნიოთ, ახალგაზრდების დაოსტატებისა და თანამედროვე დრამატურგიის გაცნობის საქმეში საინტერესო პროცესების წარმართვის იმედად ქცეული ხელშეკრულება, რომელიც რუსთაველისა და დიდი ბრიტანეთის ნაციონალურ თეატრებს შორის გაფორმდა და მიზნად ისახავს: ახალგაზრდა რეჟისორებთან თანამშრომლობას, თანამედროვე პიესების პოპულარიზაციასა და ახალი რეპერტუარით ფართო აუდიტორიის დაინტერესებას.<br /><br />სიტყვა კვლავ ახალგაზრდების დაოსტატებაზე ჩამოვარდა და ამ საქმეში, ვფიქრობ წვლილს შეიტანს ახლადჩამოყალიბებული სამაგისტრო პროგრამა, რომელიც მომავალ რეჟისორებს რობერტ სტურუას თაოსნობით აღზრდის.<br /><br />სულ ბოლოს კი, ახალგაზრდა ქართველ რეჟისორებს ვურჩევ, სანამ თანამედროვე დრამატურგიის ნიმუშებს დიდი ბრიტანეთის ნაციონალური თეატრის დახმარებით გაიცნობენ, ახლადშექმნილი ქართული პიესები გადაიკითხონ. გუშინ, კინომსახიობთა თეატრში, ახალი ქართული პიესის კონკურსის გამარჯვებულები გამოავლინეს. ის მიხეილ თუმანიშვილის სახელობის ფონდის ეგიდით ჩატარდა (დამაარსებელი მანანა ანთაძე). წლევანდელ კონკურსზე სულ 33 პიესა შევიდა. საუკეთესოების გამოსავლენად, ჟიურიმ, დაახლოებით, ოთხი საათი იმსჯელა. მათი გადაწყვეტილების თანახმად, პირველი პრემია არ გაიცა, II პრემია და 1000 ლარი მიენიჭა ლალი კეკელიძეს, პიესისათვის ,,მკვდარი საათი“, ხოლო III ადგილი კონკურსის ორმა მონაწილემ - დათა თავაძემ და ლიკა მოლარიშვილმა გაიყო, მათ 500-500 ლარი ერგოთ. ასევე გაიცა ორი წამახალისებელი პრემია, რომელიც ,,ცხელი შოკოლადის“ და ,,ანაბეჭდის“ ერთი წლით უფასოდ გამოწერას ითვალისწინებს, რომელიც თამარ ბართაიასა და დათო გაბუნიას მიაკუთვნეს.<br /><br />ახალი ქართული პიესები დაწერილია. დავიჯერო, ქართველ რეჟისორებს არც ერთი არ დააინტერესებს?</p>Tamhttp://www.blogger.com/profile/18161208108257060855noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8767963627158985087.post-50435298619673286702009-07-31T12:47:00.000-07:002009-07-31T13:06:41.319-07:00თუ არ გსურთ, რომ ფსიქიატრს ეჩვენოთ...<a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg9RNIbzx1ZilvyAWjqnA9lTjqMTj0WUfTtyZcrLWk-vhS3Z6F8q27CentBuMZyKqOu32ZE3bFYgwrwKOtASY7O4xRxQ5oM8JC-SVBF5to74Ym-jPwPzNGjYah2jH9un3nCyJwFqzDfXrc/s1600-h/Vefxistyaosani+1.jpg"><img style="float:left; margin:0 10px 10px 0;cursor:pointer; cursor:hand;width: 320px; height: 270px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg9RNIbzx1ZilvyAWjqnA9lTjqMTj0WUfTtyZcrLWk-vhS3Z6F8q27CentBuMZyKqOu32ZE3bFYgwrwKOtASY7O4xRxQ5oM8JC-SVBF5to74Ym-jPwPzNGjYah2jH9un3nCyJwFqzDfXrc/s320/Vefxistyaosani+1.jpg" border="0" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5364717005442781762" /></a><br /><p><span style="color:#3333ff;">... ამისათვის, ლევან გველესიანისა და მამუკა ცეცხლაძის ,,ვეფხისტყაოსანი” უნდა წაიკითხოთ !</span><br /></p><br /><p>გუშინ მხატვრობის ხელშემწყობთა საზოგადოებამ ახალსახლობა აღნიშნა. ლია შველიძისა და მამუკა ცეცხლაძის ძალიასხმევით დაარსებულმა ,,სამხატვრო სტუდიამ ყველასათვის” ბინა იერუსალიმის ქუჩაზე დაიდო, სადაც გაიმართა პრეზენტაცია წიგნისა ,,მოგითხრობთ შოთა რუსთაველის ვეფხისტყაოსანს”. <br /></p><p><br />ეს გამოცემა ,,GEOEX PUBLIშHING”-ის პროდუქტია, ამასთან, ძალიან საჭირო და მართლაც საინტერესო. საჭირო იმ თვალსაზრისით, რომ ეხება ნაწარმოებს, რითაც თავი მოგვაქვს, მაგრამ, სინამდვილეში, მას ბევრი აღარ კითხულობს. სკოლაში ,,ვეფხისტყაოსანს” ნაწილ-ნაწილ, თავებად ასწავლიან და მოსწავლეებმაც პოემის შინაარსი, უმეტესად, არ იციან... თუ იციან და, ცდილობენ ამით დაკმაყოფილდნენ და წიგნი გვერდზე გადადონ. ამ ნაწარმოების მიმართ გაჩენილ ნიჰილისტურ დამოკიდებულებაში ხშირად ქართული ლიტერატურის პედაგოგებსაც ადანაშაულებენ, რადგან მიიჩნევეს, რომ ისინი მოსწავლეებს პოემას სათანადოდ ვერ უხსნიან და შესაბამისად, ახალგაზრდებს მისადმი ინტერესსაც უკლავენ. სხვები ასეთ ტენდენციას ,,საშუალო განათლების გაუაზრებელ პროგრამას” მიაწერენ და თვლიან, რომ ასეთი მნიშვნელობის, მხატვრული და ენობრივი თვალსაზრისით განსაკუთრებული მასალა, ჰაგიოგრაფიული ნაწარმოებების მსგავსად, უფრო მაღალ კლასებში უნდა ისწავლებოდეს. მოკლედ, ის, რომ ,,ვეფხისტყაოსანი” მივიწყებულია და მას ახლა, როგორც არასდროს, პოპულარიზაცია სჭირდება, ფაქტია! <br /><br />რატომაა ეს გამოცემა საინტერესო? კულტურულად მომზადებულ და მაღალ პოლიგრაფიულ დონეზე გამოცემულ წიგნში მთხრობელი - ლევან გველესიანი ,,ვეფხისტყაოსანს” გამართული ქართულით გვიყვება, თხრობაში საოცრად თავისუფალია, არც პარალელებით იზღუდება და თამამ განცხადებებსაც აკეთებს. ამის მაგალითებს წიგნში თავად აღმოაჩენთ, რამდენიმეს კი, ოდნავ ქვემოთ, მეც შემოგთავაზებთ. <br /><br />ეს წიგნი ხელში პრეზენტაციამდე რამდენიმე დღით ადრე ჩამივარდა. ამ გამოცემასთან ერთად წასაკითხად, სრულიად შემთხვევით, სასწაული დამთხვევაა, თამარ ერისთავის ,,ესე ამბავი სპარსული, ქართულად ნათარგმანები”, ანუ ,,ვეფხისტყაოსნის” სიუჟეტის მეორე განზომილება” შემომთავაზეს, სადაც ავტორი აცხადებს, რომ პოემა დემნა ბაგრატიონმა რუსთაველის სახელით (,,რუსთველისად ამისა”) დაწერაო, იქვე იმასაც დასძენს, რომ ,,ალბათ, არც თამარის ეპოქაში, არც მომდევნო ახლო ხანაში არ გავრცელებულა პოემის ხელნაწერი იმ უბრალო მიზეზის გამო, რომ თანამედროვეთაგან ბევრს შეეძლო ამოეცნო მასში დაფარული საიდუმლო; ამიტომ, ძნელი სათქმალია, - როდის დაიწყო მისი ტრიუმფალური სვლა საქართველოში. ერთი რამ კი ცხადია: - ,,ვეფხისტყაოსნის” ავტორი თავის მკითხველად საქართველოს გულისხმობდა, - მომავალსა და მარადისს”. თამარ ერისთავის ეს წიგნი 1995 წელს არის გამოცემული. მართალია, ლევან გველესიანი თავის თხრობაში მსგავსი საკითხებით არ ინტერესდება, სამაგიეროდ არანაკლებ ,,საორჭოფო” საქმეს სჩადის და გვიყვება ,,ვეფხისტყაოსანს” თანამედროვე ენით, კომენტარებითა და შენიშვნებით. <br /><br />აღსანიშნავია, რომ წიგნი - ,,მოგითხრობთ შოთა რუსთაველის ვეფხისტყაოსანს” იმ დიდი პროექტის შემადგენელი ნაწილია, რომელიც ,,GEOEX PUBLIშHING”-მა წამოიწყო და მიზნად კონკრეტულად ამ ნაწარმოების პოპულარიზაციას ისახავს. ამ პროექტის ხელმძღვანელია შავლეგო შავერდაშვილი, რომელიც გვპირდება, რომ მომავალში კიდევ არაერთი ახალი გამოცემით დაგვაინტერესებს. მანამდე კი, გვთავაზობს წიგნს, რომლის რედაქტორია მანანა კარტოზია, დამკაბადონებელი – მაკა ცომაია, სტილისტ-კორექტორი – თამუნა ღონღაძე, დიზაინერი – გიორგი ბოხუა. </p><p><img style="display:block; margin:0px auto 10px; text-align:center;cursor:pointer; cursor:hand;width: 220px; height: 320px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi3SOqyXl5fHQJOg4oGTnLSA12e6rRQaDv14AEdqL-2oIR7KiNPB7rzmwAdpb5nXGvQtA3-EGH_oK3AkVGpF0pc7m9g1-KML-NjHohGt5G_Mw5BEAzfnUhW93EC-wt0pPHwI4tnARxU7Sg/s320/Vefxistyaosani+2.jpg" border="0" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5364716052917227954" /></p><p>ვინ არის და რას წარმოადგენს ლევან გველესიანი? ის უკვე თხუთმეტი წელია, რაც ოჯახთან ერთად, გერმანიაში ცხოვრობს. განათლებით ეკონომისტი, ფილოსოფოსი და ორგანიზაციის განვითარების ექსპერტი ხშირად მონაწილეობს სახელმწიფო და კერძო საერთაშორისო პროექტებში, არის ასზე მეტი სამეცნიერო, ბელეტრისტიკული და პუბლიცისტური სტატიის ავტორი ქართულ, გერმანულ, რუსულ და ინგლისურ ენებზე... <br /></p><p> ,,ღმერთმა მარგუნა, რომ ინგლისურად, გერმანულად და რუსულად ყველა მნივნელოვანი ავტორის ყველა მნიშვნელოვანი ნაწარმოები წამეკითხა. ქადილად არ ჩამომართვათ და ცოტა ფრანგულს, პოლონურს, ესპანურსა და იტალიურსაც შევწვდი. ღმერთის წინაშე ვფიცავ, რომ ,,ვეფხისტყაოსნის” შესადარი რამ ვერსად აღმოვაჩინე. შექსპირიც გადასარევია, დანტეც, სერვანტესიც, გოეთეც და ჩემი საყვარელი პუშკინიც, მაგრამ ის, რაც რუსთაველმა დაწერა 850 წლის წინ, - შეუდარებელია. დასანანია, რომ ქართული, მსოფლიო ენა არ არის: ერთი თანამედროვე მწერლის პერიფრაზირებას გავაკეთებ და ვიტყვი, რომ ,,ვეფხისტყაოსნის” ორიგინალში წაკითხვის სიამოვნება მხოლოდ ცოტას გვერგო”, - აღნიშნავს ავტორი, რომლის სითამამე წინასიტყვაობამდე მოცემულ სამ შენიშვნაშიც კარგად იკითხება. აი, ისინიც: ,,თუ თავიდანვე ვერ კითხულობთ ,,ვეფხისტყაოსანს”, ჯერ ეს წაიკითხეთ და მერე აიცულებლად წაიკითხეთ ორიგინალი. თუ ორიგინალმა სიამოვნება არ მოგანიჭათ, ვიზიარებ თქვენს მწუხარებას, თქვენ აღარაფერი გეშველებათ. თუ ორიგინალი გაიგეთ და მაინც ფიქრობთ, რომ ეს პოემა რომელიმე ნაწარმოებს ჩამოუვარდება მსოფლიო ლიტერატურაში, ეჩვენეთ ფსიქიატრს”. <br /><br />ამ ავტორის კრიტიკა არ ასცდებაო, ალბათ ფიქრობთ... ამას, თითქოს, ელოდება კიდეც, რადგან წინასიტყვაობას ის აი, ასეთი სიტყვებით იწყებს: - ,,კრიტიკა მომელის, ვიცი. ჯერ რუსთველოლოგების იმ არმიისაგან, რომელთაც დისერტაციები და აკადემიკოსობები უპყრიათ. მერე მოყვარულთაგან, რომელნიც ,,ვეფხისტყაოსანს” მკრეხელობისგან იცავენ, გახევებულ რამედ მიიჩნევენ და თავს დაჰფოფინებენ”, თუმცა, მოსალოდნელზე მსჯელობას ამასაც მოაყოლებს: - ,,პროფესიონალებს ვთხოვ, საქმიანი კრიტიკა გამოთქვან და თავი შეურაცხყოფილად არ იგრძნონ; რუსთაველი ისევეა ჩემი, როგორც ნებისმიერი ქართველისა თუ ვინმე სიტყვას შემაშველებს, მადლობელი დავრჩები და თუ თავს დამცირებულად იგრძნობს, გულახდილად მითხრას”.<br /><br /> წიგნში კარგად ჩანს, რომ მისი ავტორის მიზანი არ გახლავთ რუსთაველის პოემის აკადემიურად გაშუქება. მისი მთავარი ამოცანაა: ,,ქართველებმა ისევ შეისისხლხორცონ თავიანთი იდეოლოგია; გაიგონ და ისწავლონ რუსთაველი”. <br /><br />იმისათვის, რომ ამ წიგნით მეც დაგაინტერესოთ, ისევ მთხრობელს მივუბრუნდები და მის კომენტარებს უკომენტაროდ მოვიშველიებ. მაგალითად, პოემის ერთ-ერთ ტაეპზე - ,,დახოცეს და ამოწყვიტეს, ცათა ღმერთი შეარისხეს”, ავტორი ასეთ კომენტარს აკეთებს: - ,,რასაკვირველია შერისხდებოდა ღმერთი, როცა ორი სნობი, სანაძლეოს გამო, ათასობით ცხოველს გაწყვეტს. არც ავთანდილს, არც როსტევანს, ამ ცხოველების განადგურება არ ჭირდება. ერთიც და მეორეც ამას საკუთარი ვაჟკაცობის დასამტკიცებლად აკეთებს. არ ჯობდა, უბრალოდ სამიზნეში ესროლათ?” <br /><br /> ლევან გველესიანი ყურადღებას გაკვრით ნაწარმოების ეროტიულ მხარეზეც ამახვილებს. ერთ-ერთ სცენაზე ამბობს: ,,ამ სურათს იმხელა ეროტიული გამოსხივება აქვს, რომ გასაგები ხდება რატომ წვავდა კოცონზე ეკლესია რუსთაველის უკვდავ ნაწარმოებს. თუმცა, ერთი რუსი მწერლის ნათქვამს გავიხსენებ: ხელნაწერები არ იწვიან! არ დამწვარა ,,ვეფხისტყაოსანიც”. <br /><br /> ღიმილისმმომგვრელია ადგილები წიგნში, სადავ ავტორი თხრობას აი, ასე წყვეტს და ამასთან, საოცარ პარალელებსაც აკეთებს: ,,აქ, ახლა ავთანდილს მოვუბოდიშებ და ისევ ჩავერევი თხრობაში. ეს ტაეპი ერთ-ერთი უძლიერესია ,,ვეფხისტყაოსანში”. აი, რას ათქმევინებს რუსთაველი ავთანდილს და უნდა ვიგულისხმოთ, რომ ეს იდეოლოგიაცაა, რაც რუსთაელმა ქართველებს დაგვიტოვა საუკუნოდ: ,,ხამს მოყვარე მოყვრისათვის თავი ჭირად არ დამრიდად, გული მისცეს გულისათვის, სიყვარული გზად და ხიდად: კვლა მიჯნურსა მიჯნურობა ჭირი უჩნდეს ჭირად დიდად, აჰა, მაქვსცა უმისობა ლხინი არმად, თავი ფლიდად! ვისაც ჰგონია, რომ ეს იდეოლოგია მოძველებულია, ვუპასუხებ ჯონ ლენონის ფრაზით: ალლ ყოუ ნეედ ის ლოვე (ერთადერთი, რაც გვჭირდება, სიყვარულია!). რუსთაველი თითქმის იგივე აზრს გამოთქვამს 850 წლით ადრე და განსაკუთრებით ამახვილებს ყურადღებას მეგობრობაზე. რუსთაველი აბსოლუტურად თანამედროვეა. <br /><br /> წიგნი, რომელიც თავებად არის დაყოფილი, მისი აბზაცები კი ერთმანეთისგან ისეა დაშორებული, რომ ადვილი აღსაქმელი იყოს, მთხრობელი ,,ვეფხისტყაოსნის” შესწავლის საკუთარ გამოცდილებასაც იხსენებს: ,,ვეფხისტყაოსნის” მომდევნო ოცი სტროფი სკოლაში ზეპირად მასწავლეს. მაშინ ვერ ვხვდებოდი, თუ რა საჭირო იყო ამ რთული, თექვსმეტმარცვლიანი ლექსით დაწერილი ტექსტის დაზეპირება. შემდეგი ორმოცი წლის განმავლობაში აღმოვაჩინე, რომ ეს თავი მართლაც დასაზეპირებელია და იგი, ყველამ, უკლებლივ ყველა ქართველმა, ზეპირად თუ არა, თხრობით მაინც უნდა იცოდეს და საკუთარი ცხოვრების დირექტივად გაიხადოს. ეს იმიტომ, რომ გავბედავ და ვიტყვი: ქართულ ლიტერატურაში ამ სტრიქონების შესადარი არაფერი შექმნილა. ავთანდილის ანდერძის ღირსება არა მარტო მისი პოეტური მხარეა, რომელიც რუსთაველთან თანაბრად ძლიერია მთელს პოემაში, არამედ არსობრივი. ის, რაც ითქმება ამ ოციოდ სტროფში, დაამშვენებდა მსოფლიოს ნებისმიერ ლიტერატურას”, ან კიდევ: ,,გველსა ხვრელით ამოიყვანს ენა ტკბილად მოუბარი”, - წესით ეს ფრაზა დეილ კარნეგის ქართულ გამოცემას უნდა წავუმძღვაროთ და ზოგ ჩვენს პოლიტიკოსს ზეპირად ვასწავლოთ”... <br /><br />კომენტარების პარალელურად კი, ამბავს ის აი, ასეთი ენით ყვება: ,,ასმათს ცოტა ეწყინება მისი პატრონის ამგვარი გაკრიტიკება და თავის პასუხში მოულოდნელად ისეთ ღრმა სოციალურ-ფსიქოლოგიური ცოდნა და მჭევრმეტყველება გამოამჟღავნა, რომ ავთანდილი პასუხით, ცოტა არ იყოს დაიბნა კიდეც. აი, რა უთხრა ასმათმა ავთანდილს ტარილეის გასამართლებლად: ადამიანის ფსიქიკის სამი ნაწილი, - ემოციური, ცნობიერი და განსჯითი - ერთმანეთთან - მყარად არის დაკავშირებული, თუმცა, გადაწყვეტილების მიღებისას ემოციური ნაწილი დომინირებს. ვინც ემოციურად ჩლუნგია, მას სოციუმი უარყოფს. შენც ხომ იცი, ეს ჩვენი ტარიელი რა ემოციური ვინმეა და რატომ გწყინს; ხომ გაიგონე, რასაც მოგიყვა და ამგვარი ამბების გადამტანი საერთოდ როგორ არის ცოცხალი?” <br /><br /> ცალკე აღნიშვნის ღირსია, ამ წიგნის გაფორმება. გამოცემა მამუკა ცეცხლაძის ,,ვეფხისტყაოსანის” თემაზე 2006 წელს შექმნილი ნამუშევრებით არის ილუსტრირებული ამ მხატვარს წარსდგენა არ სჭირდება, შესაბამისად ყურადღებას მის, როგორც ამ წიგნის ილუსტრატორის, მთავარ ღირსებაზე შევაჩერებ. მხატვარი პერსონაჟებისა და სცენების პირდაპირ და მკაფიო ხატებას კი არ გვთავაზობს, არამედ, საშუალებას გვიტოვებს ყველაფერ ამას ფრთები სრულად საკუთარ წარმოსახვაში შევასხათ. ნამუშევართაგან, რომლებიც გუშინ სტუდიის კედლებზეც გამოეფინათ, განსაკუთრებულია: ,,შეხვედრა ტარიელისა და ვეფხვის”, ,,დავარი”, ,,გველი და მზე”, ,,ტარიელის ხმლის ვადა”, ,,ქორწილი ინდოეთში ღამით”, ,,ამბორი” და სხვა. <br /><br />საინტერესო აქცენტებით, დამაჯერებლობით, უჩვეულო პარალელებითა და ოდნავ, იუმორით გაჯერებული თხრობა, ვფიქრობ, ამ წიგნისადმი ინტერესს არაერთ მკითხველს გაუჩენს. მისი წაკითხვის შემდეგ კი, წიგნის რედაქტორის – მანანა კარტოზიას თქმისა არ იყოს, დავრწმუნდებით ვართ თუ არა მზად იმისათვის, რომ ეს წიგნი მივიღოთ.<br /><br />ისე, შემთხვევით, როგორც წესი არაფერი ხდება და ალბათ, ესეც ლოგიკურია, რომ მაშინ, როცა პროზად მოთხრობილი ,,ვეფხისტყაოსანის” გამოცემას ვზეიმობთ, პარალელურად, ხელნაწერთა ეროვნულ ცენტრში ,,ვეფხისტყაოსანის” ხელნაწერებია ექსპონირებული. ასე, რომ ვიდრე 2016 წელს შოთა რუსთაველის დანადებიდან 850 წლისთავს აღვნიშნავდეთ, 2008 წლის ნოემბრერი ,,ვეფხისტყაოსანის” თვედ შეიძლება გამოვაცხადოთ. <br /> <br /><br /><br /></p>Tamhttp://www.blogger.com/profile/18161208108257060855noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8767963627158985087.post-67775813623793640392009-07-11T11:46:00.000-07:002009-10-28T12:39:48.566-07:00ასე არ ხდება! ასე არ შეიძლება! ასე არ არის სწორი!<p>ამ რეპლიკას ჰელგა პოლაკის როლის შემსრულებელი, მსახიობი ნატო ებანოიძე ამბობს სპექტაკლში ,,ხანუმა” (რეჟისორი - ლევან წულაძე). აი, ასე აფასებს ჟენევიდან საქართველოში მოხვედრილი პერსონაჟი ქართველების ცხოვრების წესს, ადათებსა და ტრადიციებს... თუ ჰელგას დავესესხები, მისი რეპლიკა ამავე სპექტაკლის მისამართით შეიძლება გამოვიყენო. რა არ შეიძლება და არ არის სწორი? გეტყვით!<br /><br /></p><p><img style="display:block; margin:0px auto 10px; text-align:center;cursor:pointer; cursor:hand;width: 214px; height: 320px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi_AAq9-05PZ2x3hRphwcw9vikSZ2j-VQz3mEYJFxJ9UA0niESdkk2_hYsvou_gCr8Oti9b_zQ1pEBgcnMoFRJnOiabRnFfo0CSXMpinWMFXeq1H3F2jIbOcCAw1P8jq1ZTH7gAJudEjUc/s320/Xanuma+1.JPG" border="0" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5358829002348631618" /></p><p></p><p><br /><br />ავქსენტი ცაგარელის ,,ხანუმა” 1882 წელს დაიწერა. ამ კომედიის სიუჟეტი ქართველებმა ბევრჯერ გააცოცხლეს, მაგალითად: 1926 წელს, ალექსანდრე წუწუნავას ამავე სახელწოდების ფილმი გადაიღო, 1942 წელს ვასო ყუშიტაშვილმა მარჯანიშვილის თეატრში დადგა (ხანუმას როლს ელისაბედ ჩერქეზიშვილი ასრულებდა), ეს პიესა საფუძვლად დაედო ვახტანგ ტაბლიაშვილისა და შალვა გედევანიშვილის ფილმს ,,ქეთო და კოტე” (1947 წ.), რუსთაველის თეატრში ჯერ ვასო აბაშიძემ განახორციელა (1882 წ.), მოგვიანებით კი - რობერტ სტურუამ (1968 წლის სპექტაკლი უფროსი თაობის მაყურებელს დღემდე ახსოვს და უყვარს).<br /><br />,,ხანუმა” იდგმებოდა საქართველოს რეგიონებში, თეატრალურ ინსტიტუტში და შეიძლება ითქვას, რომ არ არსებობს ქართული სცენა, სადაც არ უთამაშიათ. თუმცა, ნებისმიერი არჩევანი მხოლოდ იმ შემთხვევაშია გამართლებული თუ ის გააზრებულია და სიტუაციიდან თავის დაღწევის გზა ან საშუალება არ არის. რა მოხდა ამჯერად?<br /><br />ლევან წულაძემ ,,ხანუმა” პირველად 2004 წელს, ვაკის თეატრალურ სარდაფში დადგა. ამ სპექტაკლის აღდგენა მარჯანიშვილის თეატრის 80 წლის იუბილესთვის მოინდომეს, მაგრამ გასული წლის აგვისტოს მოვლენებმა ამ ჩანაფიქრის სრულყოფას ხელი შეუშალა. როდესაც რეჟისორს უკვე განხორციელებულის აღდგენის მიზეზი ვკითხეთ, მან გულწრფელად გვიპასუხა, რომ ,,ხანუმას” აღდგენა არ უნდოდა, რადგან არ სურდა მიბრუნებოდა იმას, რაც უკვე განვლილი ეტაპია და შესაბამისად, ნაკლებად საინტერესო. თუმცა, მან ამ საქმეს ხელი მაინც მოჰკიდა. ,,ის მაყურებელს მოენატრა... ამასთან, აღმოჩნდა, რომ მსახიობების მეხსიერებაშიც ცოცხალია”, - გვითხრა ლევან წულაძემ. მან ცვლილებებთან დაკავშირებით აღნიშნა, რომ სპექტაკლში რამდენიმე მსახიობისა და დეკორაციების გარდა არაფერი შეცვლილაო... არადა, სულ სხვა წარმოდგენა ვიხილეთ. სიახლეებმა ის მნიშვნელოვნად გადაასხვაფერა და ვერ ვიტყვით, რომ უკეთესობისკენ. სპექტაკლის მსვლელობისას დავრწმუნდი, რომ წულაძე მის აღდგენას ხელაღებით მოეკიდა, მასზე არ იმუშავა და შემოქმედებითი ჯგუფი თავის ნებაზე მიუშვა. წინააღმდეგ შემთხვევაში ის ბევრ რამეს აიცილებდა თავიდან.<br /><br />ლევან წულაძემ ცაგარელის პიესა გადაახალისა. ტექსტის კორექტირება არავის გაკვირვებია, რადგან ის, ძირითადად, სახეშეცვლილი იდგმებოდა და ხელშეუხებელი მხოლოდ მისი სიუჟეტი რჩებოდა. ჯერ კიდევ როდის ჩაერია ამ საქმეში იოსებ გრიშაშვილი _ სწორედ მან გაუკეთა კორექტირება ლიბრეტოს, რომელიც საფუძვლად დაედო ვიქტორ დოლიძის ოპერას ,,ქეთო და კოტე”. გრიშაშვილმა სიკოს და საქოს კუპლეტებიც კი დაწერა... ლევან წულაძემ პიესაზე უფრო მეტი იმუშავა, ვიდრე სპექტაკლზე.<br /><br />მან შემოიყვანა პერსონაჟი, რომელიც ცაგარელთან არ ყოფილა და ვერც იქნებოდა. თხრობა ნატო ებანოიძის გმირის გამოჩენით იწყება. ჰელდა პოლაკი საქართველოში შემთხვევით აღმოჩნდა - მისი თვითმფრინავი თბილისში ჩამოვარდა. ,,განათებული ევროპის შვილი” წერილს სწერს ,,თავისუფლებისათვის მებრძოლ ოდეოლოგებს”, მის მასწავლებლებს - კლარა ცეტკინსა და როზა ლუქსემბურგს, სადაც მათ საქართველოში ნანახს უამბობს. ,,აქ არც კანონია და არც მოქალაქეობრივი თვითშეგნება... ჩვენ მათ ვერასოდეს გავუგებთ...”, - ამბობს ჰელდა. ეს პერსონაჟი გვიყვება ქართველების თავისებურებებზე, მათ ახირებულობაზე და ხაზგასმით აღნიშნავს ერთ მაგალითს: ,,ქართულ ნაციონალურ სპორტს მუშტიკრივი ქვია”... მისი დასკვნები თუ შედარებები ქართულ რეალობას გვახსენებს, რაც მხოლოდ ტექსტის დამსახურებაა.<br /><br />პიესისგან განსხვავებით, სპექტაკლში გამძაფრებულია დამოკიდებულება სომეხი ეროვნების წარმომადგენლებისადმი. ცაგარელთან მიკიჩ ტყუილ-კოტრიანცის ქალი, სონა, ქართველი თავადისთვის შეუფერებელი საცოლე არ არის, სპექტაკლში კი - ვანოს (ზუკა პაპუაშვილი) სომეხი სოვდაგარის და მისი ქალიშვილის ხსენებაც არ უნდა. სონას (ეკა ანდრონიკაშვილი) მოსანახულებლად წასვლას ის მხოლოდ იმიტომ თანხმდება, რომ ვალები გაისტუმროს. შეცვლილია პერსონაჟთა სახელები, ჩამატებულია რეპლიკები და დიალოგები სომხურ ენაზე... მაგრამ როგორ თამაშობენ მსახიობები?<br /><br />პიესა მათ სახასიათო პერსონაჟების შექმნის საშუალებას აძლევს. თუმცა, შემსრულებელთა უმრავლესობა ამოცანას თავს ვერ ართმევს. მასიურ სცენებში ბევრი მოწმესავით დგას და მოქმედებაში არ მონაწილეობს. სპექტაკლის რიტმს მხოლოდ ვატო კახიძის მუსიკა ვერ გამოაცოცხლებს თუ მსახიობებმა არ იმუშავეს, გმირების ხასიათი არ გამოკვეთეს და დამაჯერებელი არ გახადეს.<br /><br />წარმოდგენა დინამიურობას მოითხოვს, მსახიობები კი ვერ მოძრაობენ. ქორეოგრაფიული ნომრები საკონცერტოს წააგავს, არ ერწყმის დადგმას და ცალკეულ ფრაგმენტებად აღიქმება. განსაკუთრებით ამოვარდნილია მთავარი როლის შემსრულებლის, ეკა ნიჟარაძის გმირი. მისი ხმა კარგად არ ისმის და პერსონაჟის ხასიათი არ იკითხება. მსახიობი პლასტიკას იშველიებს, მაგრამ მისი ცეკვა მთლიანობას იმდენად მოწყვეტილია, რომ ვერ ხვდები რა შუაშია. რატომ ცეკვავს ხანუმა? იმიტომ, რომ გია მარღანიას მიერ ეკა ნიჟარაძესთვის დადგმული ნომერი გვაჩვენოს? ან რატომ გამოცვალეს მსახიობი თუ უკეთესი არ ყავდათ?<br /><br />ცალკეული ფრაგმენტები ვახსენე და აქვე იმასაც ვიტყვი, რომ მაყურებელი წარმოდგენას დანაწევრებულად მოძრავი დეკორაციის ,,დახმარებითაც” აღიქვამს. სცენები ერთმანეთს მათი აწევ-დაწევით ან გაღება-დახურვით ენაცვლება. ,,ხანუმას” პროგრამაში მითითებულია, რომ მისი მხატვარია ,,ნიკალა და მურაზი”. ფიროსმანის პერსონაჟები უხეშად არის გადმოღებული და მათი კოლორიტი დაკარგულია. აქ ნიკალა არაფერ შუაშია. ეს მურაზ მურვანიძის მხატვრობაა, რომელსაც ძველი თბილისი უნდა გაეცოცხლებინა. მიუხედავად იმისა, რომ ვაკის სარდაფის სცენა გაცილებით პატარა იყო, ცარიელი სივრცე იქ დატოვებული ქონდათ და აქცენტი ფერადოვან კოსტუმებზე იყო გაკეთებული. აქ კი, მოცულობითი და ფიგურატიული დეკორაციები აწვება და ამძიმებს სივრცეს, სადაც ჭრელ სამოსში გამოწყობილი პერსონაჟები მოძრაობენ. მათ შორის ,,გამორჩეულია” ეკა ნიჟარაძის კოსტუმი, რომელიც ამოვარდნილია საერთო ესთეტიკიდან. ხანუმას თეთრზე წითელკონტურებიანი ყვავილებით გაფორემბული კაბა აცვია, მას ყელზე, მაჯებსა და ჩიხტიკობზე გულები აქვს მიბნეული, დაშვებულ ქამარზე კი გამოსახულია სახეები... ეს კოსტუმი იმდენად უგემოვნოა, რომ არამგონია ვინმეს მოეწონოს.<br /><br />ამ სპექტაკლში ქეთი ცხაკაია ერთადერთია, რომელმაც კიდევ ერთხელ დაამტკიცა, რომ პროფესიონალია. ის ნებისმიერ წარმოდგენაში თამაშობს, საკუთარ თავს რთულ ამოცანებს უყენებს და როლს წარმატებით ასრულებს. სცენაზე ყოფნისას სულ მუშაობს, არ დუნდება. მისი სირანო ბაბო სპექტაკლში საუკეთესოა. მსახიობმა ეს პერსონაჟი ბოლომდე წარმოაჩინა. აქ ყველაზე საინტერესო სცენები სწორედ მის გმირთნ არის დაკავშირებული. თუმცა, მხოლოდ ამ მსახიობის პროფესიონალიზმი და ოსტატობა საკმარისი არ არის იმისათვის, რომ სპექტაკლი შედგეს.<br /><br /><br /></p><p></p><p><img style="display:block; margin:0px auto 10px; text-align:center;cursor:pointer; cursor:hand;width: 214px; height: 320px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiWPh2fF7wV_FY3V5jFmPO2GVg9TWB-iHaBCBSZfSZ4bi1TQ6cBb4htH4oZemc5QuKk13Nf7Gj9JV3uL0B3SbbuVh33WKBZ33q6sBfIFB5ywkkE3ZHE7pKQZTzfIPC7bUvKuTDdqRC8oHM/s320/xanuma+2.JPG" border="0" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5358830183350601714" /></p><p></p><p> <br /><br />სახასიათო პერსონაჟები შექმნეს მსახიობებმა: ბაია დვალიშვილმა (ქაბატო), ბესო ბარათაშვილმა (მაკარ ტყუილ-კოტრიანცი), ზუკა პაპუაშვილმა (თავადი ვანო ფანტიაშვილი), გია გოგიშვილმა (გიგო), დუტა სხირტლაძემ (სიკო), კახა აბუაშვილმა (საქო). სპექტაკლში მონაწილეობენ: მანანა კოზაკოვა (კნეინა თეკლა), ნიკა კუჭავა (თავადი კოტე ფანტიაშვილი), დიმიტრი ალავიძე (პოლიკარპე გაბუნია), ზაზა გოგუაძე (ვარლამ გურიელი), ონისე ონიანი (დურიკო), გეგი ფალიანი (ტურიკო), ბაჩო დოღონაძე (ყაფლან ამილახვარი), მაკა შალიკაშვილი (ჯამილა), ზურაბ გაგლოშვილი (ჯამალი).<br /><br /></p><p><img style="display:block; margin:0px auto 10px; text-align:center;cursor:pointer; cursor:hand;width: 214px; height: 320px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgx3BVEaUKdKTUFyUVulxLUoJa4PyViRCP6s07igVnuaYAVnOjtX3G6j7npz-C2zwxL68qZ8Y7LCgqGmfRnjbQVQhzeEeVrt2aM-veOHB9LvOILDmdYdWaA3kx-EYfN_VwY4qhV3hVzOlk/s320/xanuma+3.JPG" border="0" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5358830684241264402" /></p><p></p><p><br /><br />როდესაც რეჟისორს სურვილი არა აქვს აღადგინოს სპექტაკლი, მას გულს ვერ დაუდებს. ამ შემთხვევაში, ალბათ მსახიობებმა იაქტიურეს. თუმცა, ეს საკმარისი საბაბი არ არის იმისათვის, რომ წარმოდგენა რეპერტუარში დაბრუნდეს. ის უპირველესად მაყურებლისთვის იქმნება და არა შემსრულებლებისთვის. თავის დროზე, ლევან წულაძეს უნდოდა ძველი თბილისის სურათები გაეცოცხლებინა, გაეღვიძებინა ნოსტალგია მაშინდელი მულტიკულტურული ქალაქისადმი, მაგრამ აქ მას ამის საშუალება არც მხატვარმა მისცა, არც ქორეოგრაფმა, არც მსახიობებმა, და არც საკუთარმა თავმა.</p>Tamhttp://www.blogger.com/profile/18161208108257060855noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8767963627158985087.post-32376910583516955822009-07-11T06:54:00.000-07:002009-10-28T12:32:03.203-07:00კმარა იაფფასიანი სატყუარები!უცხოეთში საგასტროლოდ გატანილი ქართული სპექტაკლების წარმატებებზე წარმოდგენას ხშირად იქაური პრესის გამოხმაურებებზე დაყრდნობით ვიქმნით. სამწუხაროა, რომ ამ დარგის სპეციალისტები საზღვარგარეთ თეატრალურ დასთან ერთად გამგზავრებას იშვიათად ახერხებენ. ამ პრობლემის მოგვარების შემთხვევაში, იქნებ აღარ გაგვჩენოდა ეჭვი იმისა, რომ მხოლოდ დადებით რეცენზიებს ვეცნობით თუ ჩვენი დადგმები იქაც გულწრფელად მოსწონთ...<br /><br />საქართველოში ჩამოტანილ სპექტაკლებს ქართველი მაყურებელი არ აკლდება, რადგან განსხვავებულისა და მისთვის უჩვეულოს ნახვის სურვილი ამოძრავებს. თუმცა, თეატრალების დაინტერესება, ალბათ, იმითაც არის განპირობებული, რომ უნდათ პარალელი გაავლონ, შედარება მოახდინონ და საკუთარი თვალით დარწმუნდნენ ნამდვილად მოძველდა თუ არა ქართული თეატრალური გამომსახველობითი ხერხები და შესაბამისად, დიდად ჩამოვრჩებით თუ არა ევროპას ან ამერიკას.<br /><br />ქართველი მაყურებელი, რომელსაც სპექტაკლზე დასწრების კულტურა აქვს, ნებისმიერ შემოთავაზებას, იქნება ეს მისთვის გასაგებ თუ გაუგებარ ენაზე, იღებს და ეცნობა. ის განწყობილია, რომ მხოლოდ ერთი მიზანსცენის, რომელიმე მსახიობის, რეჟისორის ან დრამატურგიის მოწონების შემთხვევაშიც კი, შემოთავაზებული წარმოდგენა გაამართლოს და ოვაციებიც არ დაიშუროს. თუმცა, ამ შემთხევაშიც კი, ყველაფერს აქვს საზღვარი და მოთმინებაც არის და მოთმინებაც...<br /><br />ეს ყველაფერი იმიტომ ავღნიშნე, რომ მთავარზე გითხრათ.<br /><br />იტალიის საელჩომ საქართველოში კოტე მარჯანიშვილის სახელობის თეატრში იტალიური სპექტაკლის, სახელწოდებით ,,Iნ Fრა ლი ცასი დელლა ვიტა...”, სანახავად მიგვიწვია. მაყურებელი მივიდა, მაგრამ სპექტაკლის მსვლელობისას დარბაზში ვეღარ გაჩერდა და გამოსვლა დაიწყო. წარმოდგენა ბევრმა დატოვა, ვეღარ გაძლო - ამჯერად ძალიან მდარე ხარისხის სატყუარა შემოგვთავაზეს...<br /><br />საინტერესოა, კითხვაზე: - რა პრინციპით არჩევთ სპექტაკლებს აქ ჩამოსატანად?, რას მიპასუხებდა ამ წარმოდგენის საქარეთველოშო ჩვენების ინიციატორი. იმედგაცრუებული მაყურებელი დარბაზიდან გაბრაზებული სახით ან ისტერიული სიცილით გამორბოდა. იმათ კი ვინც დარბაზში მაინც დარჩა, ნახვარსაათიან ,,პაკლონს” ვაჟკაცურად გაუძლო.<br /><br />საზოგადოებისთვის იტალიურ ენაზე დაბეჭდილი პროგრამები მოამზადეს. თუმცა, ეს წარმოდგენა მხოლოდ იტალიური ენის მცოდნეთათვის არ იყო გამიზნული, რადგან თითქმის სულ უსიტყვოდ მიმდინარეობდა. შესაბამისად, ორგანიზატორებს პროგრამის ტექსტი ქართულად მაინც რომ ეთარგმნათ, იქნებ გაგვეგო რა დონის შემოქმედებით გაერთიანებასთან გვქონდა საქმე. ამ შემთხვევაშიც მოხდა ისე, როგორც, რატომღაც, მხოლოდ საქართველოში სჩვევიათ ხოლმე.<br /><br />იტალიური დასი მაყურებლის გაოცებას ოჩოფეხებზე დგომის ტექნიკით შეეცადა. იქ სხვა რამ გაკუთრებული და აღსანიშნავი არც არაფერი ყოფილა, თუ არ ჩავთვლით სპექტაკლის ცოცხალ გაფორმებას დასარტყამი ინსტრუმენტებით. მუსიკა ქუხდა.<br /><br />ამ შემთხევაში, შეუძლებელია ისაუბრო მიზანსცენების გამართულობასა და სპექტაკლის მთლინობაზე. იტალიური თეატრისთვის დამახასიათებელი ნიღბების გამოყენების ხელოვნებაც კი იმდენად უგემოვნოდ იყო წარმოდგენილი, რომ მაყურებელს არ დარჩა იმის შთაბეჭდილება, რომ იტალიურ სპექტაკლს უყურებდა.<br />ალეგორიულ თხრობა, რომელიც მიწისა და ცის, ორი საპირისპირო ძალის დაპირისპირებაზე იყო აგებული, უგემოვნო კოსტუმებითა (მათი აფრიალების შემთხვევაში სცენაზე ისეთი მტვერი დგებოდა, რომ მაყურებელს სუნთქვა უჭირდა) და ხშირად განმეორებადი ჟესტებითა და მოძრაობით შემოიფარგლებოდა. ოჩოფეხებზე შემდგარი პერსონაჟები უინტერესოდ მოქმედებდნენ, მაყურებელი არც კი უყურებდა, მაგრამ ჩაძინების საშუალებაც არ ჰქონდა, რადგან მუსიკა მაღალ ხმაზე ისმოდა. მოთმინებით ველოდით, როდემდე გაგრძელდებოდა სანახაობა, რომელიც დასწრებად არ ღირდა.<br /><br />დარბაზიდან გამოსული მაყურებელი ორგანიზატორებს ეძებდა. ისინი არ ჩანდნენ, ალბათ, იმალებოდნენ. და მიუხედავად იმისა, რომ დასარტყამი ინსტრუმენტების რიტმს მაყურებელი ტაშით მაინც აყვა, აქა იქ ირონიული ,,ბის” გაისმოდა და მსახიობებიც კმაყოფილები ჩანდნენ, ეს მაინც არ იყო ისეთი წარმოდგენა, რომელთან დაკავშირებითაც საზოგადოების აზრი ორად გაიყოფოდა. პირადად მე შტაბეჭდილება სემექმნა, რომ ეს დასი სცენაზე პირველად აღმოჩნდა და აქამდე მხოლოდ სახალხო დღესასწაულებზე გამოდიოდა.<br /><br />ამ სანახაობით მოტყუებულ მაყურებელს დაენანა დრო, რომელიც სპექტაკლისათვის დახარჯა. აღშფოთებას ვერც საელჩოს მიერ მოწვეული სტუმრები მალავდნენ. ყველას თავში უტრიალებდა კითხვა - ,,რატომ”?<br /><br />და მიუხედავად იმისა, რომ ჩვენი ქვეყნის თეატრალური მიღწევების შესახებ ახლა თუ არა სულ ცოტა ხნის წინათ არაერთი ქვეყანა ლაპარაკობდა, ხშირად მაინც საცდელი ბაჭიის როლში გამოვდივართ.<br />მაინტერესებს ვინც ეს ადამიანები მოიწვია, თვითონ თუ იჯდა დარბაზში? თუ კი, მაშინ გულწრფელად ისიამოვნა იმით რაც ნახა? ვინ ირჩევს საერთოდ ვინ მოიწვიოს და ვინ არა, ან რა ნიშნით? შეკითხვების დასმა შემიძლია უსასრულოდ გავაგრძელო, რადგან ამ სპექტაკლის მაგალითზე კარგად იკითხება დამოკიდებულება მასპინძელი ქვეყნისადმი, მისი მაყურებლისადმი... საელჩოების მხრიდან კი, როგორც ვიცი, ასეთი შემთხვევა პირველად არ მომხდარა. გვექმნება შთაბეჭდილება, რომ საქართვეოლოშო გახნილი საელჩოების წარმომადგენლები ქართულ კულტურას ნაკლებად ეცნობიან.Tamhttp://www.blogger.com/profile/18161208108257060855noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8767963627158985087.post-3055405954624451082009-07-10T13:11:00.000-07:002009-07-15T16:07:16.782-07:00გაფრთხილება იმას, ვისაც ეპატაჟი აშინებს !<a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiOmTKjqmfC2m6P1xLNIiCT8Hir0MWExSqtiAnry0H_xQ35KFrWfkiySLuoBvygyoJKfnBUAiFUL63FV40LPtIlYNmG_QGWquCEZU7rShwohBqiMsiHtcEPMtSha9tc62VOA8N6YZ44wvk/s1600-h/Matthew+Bourne.jpg"><img style="float:left; margin:0 10px 10px 0;cursor:pointer; cursor:hand;width: 218px; height: 320px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiOmTKjqmfC2m6P1xLNIiCT8Hir0MWExSqtiAnry0H_xQ35KFrWfkiySLuoBvygyoJKfnBUAiFUL63FV40LPtIlYNmG_QGWquCEZU7rShwohBqiMsiHtcEPMtSha9tc62VOA8N6YZ44wvk/s320/Matthew+Bourne.jpg" border="0" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5358431485905937426" /></a><br /><p><span style="font-size:130%;"><span style="color:#cc0000;">ის არამხოლოდ თავხედია, არამედ საშინლად ნიჭიერი!”</span></span><br /></p><br />1995 წელს ლონდონის თეატრისთვის - ,,Sandler’s Wells” დაიდგა წარმოდგენა, რომელმაც მსოფლიო აალაპარაკა. საქმე ხელოვნების დარგებს შორის ყველაზე კონსერვატორულს _ ბალეტს შეეხო, საბალეტო წარმოდგენებში კი, ყველაზე ცნობილს, საყვარელსა და პოპულარულს - ,,გედების ტბას”. მის განხორციელებას სწორედ იმ ქორეოგრაფმა მოჰკიდა ხელი, რომლისთვისაც ხელშეუხებელი არაფერია - მისი სახელია მეთიუ ბორნი (Matthew Bourne). დღეს მხოლოდ ამ ქორეოგრაფის ბალეტების ,,ტიტრებში” თუ აღმოაჩენთ მინიშნებას: ,,ბავშვებისთვის 12 წლამდე ნახვა აკრძალულია”.<br /><br />მეთიუ ბორნის შემოქმედება გაფრთხილებაა მათთვის, ვისაც ეპატაჟი აშინებს. თუმცა, ეს არ ნიშნავს იმას, რომ ბორნის ,,გედების ტბა” გამოწვევაა და მეტი არაფერი. ის, უპირველესად, წარმოდგენაა, რომელმაც, მართალია, აზრთა სხვადასხვაობა გამოიწვია, მაგრამ შეუმჩნეველი არავის დარჩენია. მან ორმოცამდე საერთაშორისო პრემია დაიმსახურა, მათ შორის, ლორენს ოლივიეს სახელობის (1996 წ.) და პრესტიჟული ,,ტონი” (1999 წ.).<p>ამ დადგმასთან დაკავშირებით, უცხოეთის წამყვანი გაზეთები აღნიშნავდნენ, რომ მეთიუ ბორნმა შექმნა ის, რაც ჩაიკოვსკის უთუოდ მოეწონებოდაო... მით უფრო, რომ კომპოზიტორის სამშობლოში ძლივს აღმოჩნდა ქორეოგრაფი, რომელიც ჩაიკოვსკის მუსიკას შესატყვის გამომსახველობით ფორმას მოუძებნიდა. ახლა ეს ძნელად წარმოსადგენია, მაგრამ იყო დრო, როდესაც მაყურებელი ამ ბალეტზე მხოლოდ მუსიკის მოსასმენად დადიოდა.<br /><br />რატომ გამოიწვია ,,გედების ტბის” ბორნისეულმა ინტერპრეტაციამ ასეთი აჟიოტაჟი და აღიარება ან რითი დააინტერესა მან თანამედროვე მაყურებელი? ამაზე მოგვიანებით. მანამდე კი, ისტორია, რომლის გარეშეც ამ ვარიანტის განხილვა და ანალიზი, ვფიქრობ, არასრული იქნებოდა.</p><p>ბორნისეული ,,გედების ტბის” წარმატება კლასიკადქცეული ნაწარმოების დამსახურება არ გახლავთ. მაგრამ რომ არა პეტრე ჩაიკოვსკის მუსიკა, რომელმაც ამ ქორეოგრაფზე წარუშლელი შთაბეჭდილება მოახდინა, მსოფლიო საბალეტო ხელოვნება ბევრს დაკარგავდა.</p><p>,,გედების ტბის” პრემიერა მოსკოვის სცენაზე 1877 წელს შედგა. ლიბრეტო მოცეკვავე ვასილ გელცერმა და დრამატურგმა ვლადიმის ბეგიჩევმა ხალხურ ზღაპრებში არსებული მოტივების გამოყენებით შექმნა. ის ტრაგიკული ფინალით გამოირჩეოდა. ახლა ვარაუდობენ, რომ ამ თემის გაცოცხლების ინიციატორი, შესაძლოა, სწორედ ჩაიკოვსკი ყოფილიყო, რომელმაც ბავშვებისთვის ერთაქტიანი ბალეტი ,,გედების ტბა” ჯერ კიდევ 1871 წელს დაწერა.<br /><br />თავდაპირველად მოსკოვის დიდ თეატრში არ აღმოჩნდა ქორეოგრაფი, რომელიც კომპოზიტორის მუსიკას ,,ამოიცნობდა”. ბალეტმეისტერ იულიუს რეგინგერის სცენური ვერსია იმდენად სუსტი აღმოჩნდა, რომ მაყურებელი მასზე მხოლოდ ჩაიკოვსკის მელოდიების მოსასმენად დადიოდა. კომპოზიტორის გარდაცვალებიდან ათი წლის თავზე კი, სასწაული მოხდა - ჩაიკოვსკის ხსოვნის საღამოზე პეტერბურგელმა ქორეოგრაფმა ლევ ივანოვმა ,,გედების ტბის” მეორე აქტი პირველად აჩვენა, რომლის ნახვის შემდეგ მარიუს პეტიპამ მას ბალეტის სრულად განხორციელება შესთავაზა. აი, ასე დაიბადა პეტიპა-ივანოვის ცნობილი რედაქცია, რომელმაც დროს გაუძლო.</p><p></p><p><img style="display:block; margin:0px auto 10px; text-align:center;cursor:pointer; cursor:hand;width: 320px; height: 214px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg1MOttxLYXveo-BwfIi5uNlVfHJQXdYB7n2Q7YSJjm1EdRxpI64-nEtma0kRwUWfkvdnRB9P8TPTcY5Rm0wSAOrpYoDIQKHJyDOqWRTUDZF7AFhsGGeF_B5i161vV3vbKPdM4PHKLXsXY/s320/swan_lake_4.jpg" border="0" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5358824824254875986" /></p><p>,,გედების ტბის” კლასიკური ვარიანტის სიუჟეტი ასეთია: ბოროტი ჯადოქარი როტბარტი პრინცესა ოდეტას გედად გადააქცევს. ოდეტას შველა კი, მხოლოდ იმას შეუძლია, ვინც მას გულით შეიყვარებს და მისდამი ერთგულების ფიცს დაიცავს. პრინცი ზიგფრიდი ოდეტას ნადირობისას, ტბის სიახლოვეს, გედების გუნდში აღმოაჩენს და შეიყვარებს. ერთ დღეს დედოფალი, პრინცისთვის საცოლის შერჩევის მიზნით, სასახლეში ბალს გამართავს, სადაც ბოროტი ჯადოქარი ქალიშვილთან - ოდილიასთან ერთად გამოცხადდება. ეს უკანასკნელი იმდენად გავს ოდეტას, რომ ზიგფრიდი მოტყუვდება, მაგრამ როდესაც ამას გააცნობიერებს, ტბასთან გაიქცევა, რათა ოდეტას პატიება სთხოვოს...<br /><br />ამ მომენტამდე სიუჟეტი ყველგან, თითქმის, ერთნაირად ვითარდება ანუ ისე, როგორც ზემოთ აღვნიშნე. ამ მომენტის შემდეგ კი, ფინალური სცენა ხან ჯადოქართან პრინცის შერკინებითა და ზიგფრიდის გამარჯვებით მთავრდება, ხანაც ტბაში შესული პრინცი, ბოროტი ძალის წყალობით, დიდ ღელვაში ხვდება, სადაც მის გადარჩენას ოდეტა ცდილობს და საბოლოოდ, ახერხებს კიდეც.<br /><br />საბჭოთა პერიოდში ამ ბალეტის ,,happy end”-ით დაბოლოება გარდაუვალი იყო. ამ ტრადიციის დარღვევა ერთხელ იური გრიგორივიჩმა დიდ თეატრში სცადა, კერძოდ 1969 წელს მან დადგა ,,გედების ტბა”, რომელსაც ტრაგიკული ფინალი ჰქონდა. თუმცა, ეს ვარიანტი ,,ზემოდან” მეტისმეტი ფილოსოფიურობისა და ტრაგიკულობის მიზეზით დაიწუნეს. ქორეოგრაფი იძულებული გახდა მასში ,,შესწორებები” შეეტანა და ფინალი შეეცვალა. დადგმამ ამ სახით 1997 წლამდე იარსება, 2001 წელს კი, გრიგოროვიჩმა ბალეტი აღადგინა და მას ტრაგიკული ფინალიც დაუბრუნა. ეს უკანასკნელი დიდი წარმატებით სარგებლობდა, რადგან მასში პეტიპა-ივანოვისა და გორკის დადგმათა საუკეთესო ელემენტები იყო გაერთიანებული.<br /><br />ალექსანდრე გორკის ვარიანტს რაც შეეხება, მოსკოვის დიდი თეატრის ბალეტმეისტერი მას არაერთხელ მიუბრუნდა, უკანასკნელად - 1922 წელს და აღიარებაც მოიპოვა. თუმცა, ყველაზე რევოლუციურად ამ ბალეტის ისტორიაში პირველად ვლადიმირ ბერმაისტერის მიერ 1953 წელს სტანისლავსკისა და ნემიროვიჩ-დანჩენკოს სახელობის მოსკოვის მუსიკალურ თეატრში დადგმული ,,გედების ტბა” მონათლეს. იმ დროს, ალბათ, ვერავინ წარმოიდგენდა, რომ გამოჩნდებოდა ქორეოგრაფი, რომელიც შეცვლიდა და მას ახალ სიცოცხლეს შთაბერავდა.<br /><br />ბეჭდური თუ ელექტრონული მედიის საშუალებით გავრცელებულია ჩამონათვალი, რომელშიც ,,გედების ტბის” გახმაურებული ვარიანტებია შესული. ამ ჩამონათვალში აუცილებლად მოიხსენიებენ ხოლმე მარინის თეატრში დადგმული ,,გედების ტბის” ჩანაწერს, რომელიც ,,ბი-ბი-სი”-მ 2006 წელს გადაიღო (დადგმის დეკორაციებისა და კოსტუმების მხატვარია სოლიკო ვირსალაძე); მეორე ადგილი უჭირავს გრანდიოზულ შოუს, რომელიც ჩინელებმა ამ ბალეტის მეორე აქტის ადაჟიოსგან შექმნეს. აკრობატული ილეთების ოსტატურ შესრულებაზე აგებულ წარმოდგენას ,,აღმოსავლური გედების ტბა” შეარქვეს. ჩინელებს არც იაპონელები ,,ჩამორჩნენ” - ,,გედების ტბა” ანიმაციად ისე აქციეს, რომ მუსიკა შეინარჩუნეს, სიუჟეტი კი ოდნავ შეცვალეს - მასში ჯადოქარი კეთილია, ბოროტებით მხოლოდ მისი ქალიშვილი გამოირჩევა; მოდერნის სტილში გადაწყვეტილი მრავალი ვარიანტიდან მეთიუ ბორნს ბადალი არ ყავს.<br /><br />დღეს კეთილსა და ბოროტს შორის დაპირისპირების ან სიყვარულის ძლევამოსილების იმ ფორმით გადმოცემა, რომელიც ,,გედების ტბის” ადრეულ ვერსიებში გვხვდება, ღიმილის მომგვრელია და ცხადია, აღარ ეხმიანება იმ სათქმელს, რომელიც თანამედროვე ადამიანს აწუხებს. მეთიუ ბორნის გზავნილი დღევანდელობისთვის დროული აღმოჩნდა.<br /><br />კრიტიკოსებს მიაჩნიათ, რომ ბორნის სპექტაკლები ბალეტებად (ამ სიტყვის ტრადიციული გაგებით) მხოლოდ იმიტომ არ აღიქმებიან, რომ მას კლასიკური ცეკვა, საბედნიეროდ, არასოდეს უსწავლიაო... აბა, როდის ან როგორ გახდა ის ქორეოგრაფი?<br /><br />მეთიუ ბორნის შემოქმედებითი ცხოვრება იმ ადამიანის ისტორიას ასახავს, რომელიც, როგორც იტყვიან, საჭირო დროს საჭირო ადგილას აღმოჩნდა. ის საბალეტო ხელოვნებამ მოგვიანებით გაიტაცა. თუმცა, რომ არა მისი ცხოვრებისეული გამოცდილება, ასეთი დიდი წარმატებისთვის, იქნებ, ვერც მიეღწია.<br /><br />ბრიტანელი ქორეოგრაფი, რეჟისორი და თეატრის ,,New Adventures” ხელმძღვანელი, 1960 წელს, ლონდონში, კეთილდღეობით გამორჩეულ ოჯახში დაიბადა, რამაც მისი კომფორტული ბავშვობა უზრუნველყო. მასზე პირველი შთაბეჭდილება კინოფილმმა ,,მუსიკის ჰანგები” მოახდინა, რომელიც 5 წლის ასაკში უნახავს. ამავე პერიოდში დაუწყია ,,კონკიას” მოტივებზე აგებული მცირე საოჯახო წარმოდგენების მოწყობა.<br /><br />ახალგაზრდობისას ბორნი ვარსკვლავების ნამდვილი ,,ფანი” გახლდათ _ მათ ავტოგრაფების მოსაპოვებლად სადარბაზოებთან ხვდებოდა და საბოლოოდ, შექმნა კოლექცია, რომელშიც ფრედ ასტორის ავტოგრაფსაც აღმოაჩენთ. სხვათაშორის, ცნობილი სახეების ,,კუდში დევნის” ეს გამოცდილება მან ,,გედების ტბის” ირონიით გაჯერებულ ერთ-ერთ სცენაში ასახა და ამით საკუთარ თავზეც გულიანად ,,გაიშაყირა”.<br /><br />ერთხელ მან, ერთ-ერთ თეატრალურ სააგენტოში მუშაობისას, მებილეთესგან შეიტყო, რომ ,,ლაბან-ცენტრში” ცეკვასთან ერთად ადმინისტრაციულ საქმიანობასაც ასწავლიდნენ. ამ სკოლაში ის 22 წლის ასაკში, ყოველგვარი მომზადების გარეშე ჩაირიცხა და ცეკვა სასწავლო დასში - ,,Transitions Company” დაიწყო. 1986 წელს მან საკუთარი თეატრი შექმნა (თავდაპირველი სახელწოდებით ,,Adventures in Motion Pictures”), სადაც მოკლემეტრაჟიან ბალეტებს დგამდა. პირველი აღიარება მას ბალეტებმა ,,Town and Cauntry” და ,,Deadly Serious” მოუტანა. ბორნის, როგორც ქორეოგრაფის, თამამი განაცხადი კი პეტრე ჩაიკოვსკის სახელს უკავშირდება - მან ჯერ ,,მაკნატუნა” განახორციელა (1922 წ.), შემდეგ - ,,გედების ტბა” (1995 წ.).<br /><br />თანამედროვე ქორეოგრაფმა ,,გედების ტბა” სრულიად გადაასხვაფერა, როგორც პირდაპირი, ისე გადატანითი მნიშვნელობით. მაშინ, როდესაც მსოფლიომ სექსუალური რევოლუცია უკან ჩამოიტოვა და აღარაფერი გვაოცებს, ბორნმა კლასიკად ქცეული ბალეტის სიუჟეტი ისეთი მარტოსული და არარეალიზებული ადამიანის ისტორიაზე ააგო, რომელიც თანაგრძნობასა და სიყვარულს საპირისპირო სქესის წარმომადგენელში კი არ აღმოაჩენს, არამედ მამაკაცში - ამ ბალეტს, მეორენაირად, ,,მამაკაცთა გედების ტბა” შეარქვეს.<br /><br />მიუხედავად იმისა, რომ ბორნისეულ ვარინტში გედების პარტიებს ქალების მაგივრად მამაკაცები ასრულებენ, ის ,,გეების პიკანტურ შოუდ” არ იქცა. ქორეოგრაფმა წარმოდგენას საინტერესო გადაწყვეტა მოუძებნა, იდეას გამოსახველობითი ფორმა მოარგო და ბალეტისა და დრამატული თეატრის სინთეზი დაისახა მიზნად. მისი დადგმა კინოფილმსაც მოგაგონებთ დაჩქარებული რიტმით, დინამიურობით, პაუზების მინიმალურად გამოყენებით, სცენების მონტაჟით... ამ წარმოდგენის ჩანაწერში კი, ოპერატორი იმდენად ზუსტად ასახავს სცენებსა თუ პერსონაჟებს, რომ შეუმჩნეველი არაფერი რჩება.</p><p><br />სინთეზური ხელოვნების ნაწარმოების შექმნა თანამოაზრეების გარეშე წარმოაუდგენელია. ამ თვალსაზრისით, მეთიუ ბორნის ,,გედების ტბაში” განსაკუთრებული წვლილი დეკორაციებისა და კოსტუმების მხატვარს - ლეზ ბრაზერსტოუნს (Lez Brotherston) მიუძღვის. სხვა ყველაფერს რომ თავი დავანებოთ, როგორც აღნიშნავენ, ისტორიას არ ახსოვს გედების კოსტუმების მსგავსი რამ...</p><p>ლეზ ბრაზერსტოუნის სცენოგრაფია ქორეოგრაფის სათქმელის შესატყვისია. მან სცენა ზედმეტი დეტალების გარეშე გააფორმა და ყველაფერს კონცეპტუალური დატვირთვა მისცა, იქნება ეს დეკორაცია, კოსტუმი, ფერი, ხაზი თუ ელემენტარული შტრიხიც კი, რომელიც განწყობის შესაქმნელად ან პერსონაჟთა ხასიათების გამოსავლენად არის გამოყენებული. მაგალითისთვის დიდი საწოლიც კმარა, რომელიც წარმოდგენის დასაწყისშივე ჩნდება, რამდენჯერმე ოსტატურად იცვლის ფორმას და ფინალურ სცენაშიც მნიშვნელოვან როლს ასრულებს. სწორედ ამ საწოლზე ესიზმრება პრინცს გედი, რომელსაც სამეფო ტახტის მარტოსული მემკვიდრე გედების გუნდში აღმოაჩენს. პრინცის საბავშვო სიზმრებიდან მატერიალიზებული გედი ფროიდისეული კომპლექსების ერთ-ერთი ყველაზე მკაფიო გამოვლინებაა.<br /><br />სექსუალური ორიენტაციის პრობლემა XX საუკუნეში აქტუალურია და რახან მეთიუ ბორნი თანამედროვე ავტორია, მასთან ეს ფაქტორი კონტექსტშია მოცემული. ქორეოგრაფმა აქ ხელშეუხებელი მხოლოდ ჩაიკოვსკის მუსიკა და ტრაგიკული ფინალი დატოვა, რითაც, თითქოს, პირველწყაროს დაუბრუნდა. ბოროტებაზე გამარჯვების ჰიმნს მეამბოხე ავტორმა საზოგადოებაში დამკვიდრებული ნორმებისგან გაქცევისა და პიროვნული თავისუფლების მოპოვების მცდელობა დაუპირისპირა.<br /><br />ქორეოგრაფმა ჩაიკოვსკის უნივერსალური მუსიკა ახლებურად შეიგრძნო და თანამედროვე სიუჟეტს მოარგო. მოქმედება XX საუკუნის მეორე ნახევარის ინგლისში გადაიტანა და სოციალურ-ფსიქოლოგიური ასპექტებით გაამდიდრა.<br /><br />წარმოდგენა რამდენიმე ნაწილისგან შედგება, ესენია: 1. ,,სასახლე” (,,The Palace“), 2. ,,ოპერის თეატრი” (,,Opera House”), 3. ,,პრინცის კერძო საცხოვრებელი” (,,The prince’s private quarters”), 4. ,,ქალაქის პარკი” (,,A City Park””), 5. ,,სამეფო ბალი” (,,<span style="font-size:100%;">The Royall Ball”)</span>, 6. ,,პრინცის საწოლი ოთახი” (,,The princes badroom”). თითოეული სცენა დასრულებული და ავტონომიურია. მათში შემოქმედებითი ჯგუფის შესაძლებლობები მაქსიმალურად წარმოჩენილია.<br /><br />მოსაყოლად ბორნისეული ,,გედების ტბის” სიუჟეტი მარტივია: მთავარი პერსონაჟია პრინცი, რომელიც სამეფო კარზე იზრდება, მაგრამ საოცრად მარტოსულია, მოკლებული ყოველგვარ სითბოს და დედობრივ სიყვარულსაც კი. ის ყველა ცერემონიაში მექანიკურად მონაწილეობს. ერთხანს სიყვარულს მისთვის გამიზნულად შერჩეულ ქალშიც კი ეძებს, მაგრამ სასოწარკვეთილებაში ჩავარდნილი თავის მოკვლას გადაწყვეტს და ამ მიზნით მიაშურებს ქალაქის პარკს, სადაც გედების გუნდში იმ გედს აღმოაჩენს, რომელიც სიზმრებშიც არ აძლევს მოსვენებას. თუმცა, პრინცის ბედნიერება ხანმოკლე აღმოჩნდება, რადგან გედები მათი გუნდის წარმომადგენელს ღალატსა და ადამიანის სასარგებლოდ გაკეთებულ არჩევანს არ აპატიებენ და საბოლოოდ ორივე იღუპება. ამ ნაწარმოების მორალიც ის არის, რომ ფრინველთა გუნდი, ისევე როგორც ადამიანთა ბრბო, არასოდეს ინდობს იმას, ვინც მათ კანონებს არ ემორჩილება და განსხვავებულია, ვისაც სურს საზღვრები გაარღვიოს და გაექცეს უსიყვარულობასა და ფარისევლობას...<br /><br />ეს მოკლედ. უფრო ვრცლად კი, მასში ბევრი რამ ხდება ისეთი, რაც სანახვად ღირს. როგორც ზემოთ აღვნიშნე, წარმოდგენა საწოლის სცენით იწყება, რომელზეც მდიდრულ თეთრეულში გამოხვეული პრინცი - მას სკოტ ამბლერი (Scot Ambler) განასახიერებს - წევს და ძილში შფოთავს. მას ესიზმრება გედი, რომლის მიმართ გაჩენილი გრძნობაც მოსვენებას არ აძლევს. გამოღვიძებული საშველად დედას უხმობს. სცენაზე ამ დროს პირველად ჩნდება დედოფალი (ფიონა ზედვიკი), რომელიც სრულიად უმწეო, უსუსურ და ოდნავ ავადმყოფური გამომეტყველების შვილს სიცხეს უზომავს. თუმცა, მისდამი თბილი დამოკიდებულებით არ გამოირჩევა. ეს ქალი ახალგაზრდა ოფიცრებთან არშიყს საკუთარი ვაჟის თვალწინაც არ ერიდება... თუ ,,გედების ტბის” ადრეულ ვერსიებში დედოფლისა და პრინცის ურთიერთობა ჯანსაღია (მაგალითად, სხვა დადგმებში დედოფალი მზრუნველი და მოსიყვარულეა), ბორნთან დედა-შვილის დამოკიდებულება სრულიად საპირისპირო შთაბეჭდილებას ტოვებს - დედოფალი აქ საკუთარ თავზე, გართობასა და გარდერობზე უფრო ზრუნავს, ვიდრე შვილზე. მიზანსცენებში ქორეოგრაფის შეხედულებები კარგად იკითხება. წარმოდგენის დასაწყისშივე ჩანს, რომ ბორნი დასცინის ინგლისურ რიტუალებს, კომპლექსებს და ჩაცმის მანერასაც კი. მაგრამ მისი ირონიის მთელი ხიბლი იმაში მდგომარეობს, რომ ბორნი სარკაზმში არ გადადის. მას უყვარს თავისი პერსონაჟები.<br /><br />კრიტიკოსები ყველაზე ხშირად ქორეოგრაფს იმაში ადანაშაულებენ, რომ მის ბალეტებში მსახიობები სცენაზე, თითქმის, მთელი წარმოდგენის განვამლობაში დადიანო... მათი ეს განაცხადი საფუძველს მოკლებული ნამდვილად არ გახლავთ და მაგალითისთვის, მოსამსახურეების მიერ პრინცის ჩაცმის სცენაც კმარა... მაგრამ, თუ იმასაც გავიხსენებთ, რომ მეთიუ ბორნი მიზნად ბალეტისა და სათეატრო ხელოვნების სინთეზს ისახავს, მაშინ ცხადი გახდება თუ რატომ არ მოითხოვს დასის წევრებისგან ისეთ შესრულებას, როგორითაც კლასიკური ბალეტის ბალერინები და ბალერონები გამოირჩევიან. ამასთან, თვალშისაცემია, რომ ეს წარმოდგენა საბალეტო ,,ტრიუკების” წარმოსაჩენად არ შექმნილა. მისი სცენები თხრობითი, პერსონაჟები კი _ საოცრად მეტყველია, გხიბლავს მათი ჟესტი და მიმიკა. ის იმდენად ოსტატურად აგებს მიზანსცენებს, რომ თეატრალურ რეჟისორსაც შეშურდება. მან ეს ბალეტი საინტერესოდ გააცოცხლა და არა მგონია სირთულით გამორჩეული ილეთების ნაკლებობამ გადაწონოს ის, რითაც ქორეოგრაფმა აღიარება მოიპოვა. როდესაც პრინცის საწოლი სამეფო გვირგვინით დამშვენებულ ტრიბუნად იქცევა, მოქმედება სასახლეში ვითარდება და ირონიით გაჯერებული სცენები ერთმანეთს დინამიურად ენაცვლება. ამასთან, აღსანიშნავია ისიც, რომ ქორეოგრაფი ამ ირონიას ცეკვებში კომიკური ელემენტების შეტანით კი არ აღწევს, არამედ მოქმედებათა რეალისტური ასახვით, რაც ერთგვარი თეატრალური ხერხია. ამის მაგალითია ტრიბუნასთან გათამაშებული სცენა, რომელშიც პერსონაჟები ზუსტად ისე იქცევიან, როგორც, ვთქვათ, ნებისმიერი სამეფო ოჯახის წევრი მოიქცეოდა - ყალბი ღიმილი, ხელის ქნევა, მედლების ჩამორიგება და მექანიკური, ეტიკეტს შესატყვისი მოქმედება.<br /><br />პროფესიონალის ხელი და გემოვნება ნათელია. იგივე ითქმის სცენოგრაფზეც, რომლის მიერ შექმნილი დეკორაციები თუ კოსტუმები მიუხედავად იმისა, რომ საოცრად მდიდრული და პომპეზურია, უმეტესად მაინც ლოკალურ ფერებშია - მეწამული, შავი, თეთრი, ლურჯი, გადაწყვეტილი და სისადავეს ინარჩუნებს.<p><br /><br /><img style="display:block; margin:0px auto 10px; text-align:center;cursor:pointer; cursor:hand;width: 320px; height: 173px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgxB1LcfH2UFWWT691QFiE6qSzRyua6ZFr94-GSoaTfwhdBThBRBe_JXA9qwgBgj4ljgAbkhHW7rY4f9Rne3tskU_KcdnKCJ4Y-rPEzuwSYwpH6eR-Aw9D9W7GnUIbRJyGf7Y4nuJJzDhs/s320/32462369.jpg" border="0" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5358433413314701010" /><br /><br />ამ წარმოდგენამ მითქმა-მოთქმა, უპირველესად, სქესთა ბალანსის დარღვევის გამო გამოიწვია, აქ ხომ პრინცის რჩეული მამაკაცია. თუმცა, ამ ვერსიის ნახვისას მომეჩვენა, რომ პრინცისთვის, რომელიც მარტოსულია, სითბოს, თანაგრძნობისა და თანადგომის მოპოვება უფრო მნიშვნელოვანია, ვიდრე საპირისპირო სქესისადმი ლტოლვა. ბორნი, როგორც თანამედროვე ხელოვანი, უღრმავდება ადამიანის შინაგან სამყაროს და გაურბის ისეთ თემებს, როგორიცაა ბოროტისა და კეთილის დაპირისპირება. მისთვის საინტერესოა საკუთარი თავისადმი და საზოგადოებისადმი გაუცხოების პრობლემა. ამ წარმოდგენით ის, თითქოს, გვეუბნება, რომ ასეთ სამყაროში თუ ადამიანი თანამოაზრესა და მის ნამდვილ გულშემატკივარს მოძებნის, მაშინ რა მნიშვნელობა აქვს რომელი სქესის წარმომადგენელი იქნება ის... მით უფრო მაშინ, როდესაც პრინცი ძალისხმევას არ იშურებს ურთიერთობა ააწყოს ქალთან, რომელიც გამომწვევად გამოიყურება და რომელსაც დედოფლის მარჯვენა ხელი, წარმოსადეგი ლაქია (ეს პერსონაჟი ერთ-ერთ აკადემიურ დადგმაში წარმოდგენილია როგორც მასხარა და არაერთ წამყვან პარტიას ასრულებს) მას განგებ ,,შეუცურებს”. სწორედ ამ ქალთან ერთად მიდის პრინცი ოპერაში. ეს სცენა ამ დადგმის ერთ-ერთი საუკეთესო ნაწილია.<br /></p><p></p><p><img style="display:block; margin:0px auto 10px; text-align:center;cursor:pointer; cursor:hand;width: 320px; height: 213px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjXUX5fE_giDXZte6xZBwgboG2LFtbMTvxE8XfU_onjzhTVgela__dssS58j2pBaWA1cDyQsHRD41rHpiIRl6182urjWYJlVCWHlUXo8H_xSo5Qacah5QvqQyZNDWy4tJ3hGik6zV_Dv3s/s320/bc_swanlakes_swans_500.jpg" border="0" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5358436397274738882" /><br /></p><p>თუ სხვა სცენებში მნიშვნელოვანი ადგილი პერსონაჟთა ხასიათების გამოკვეთას ეთმობა, ამ შემთხვევაში ქორეოგრაფის ირონია უსაზღვროა. თეატრში თეატრის ასახვის ხერხით, პაროდირებულია, თითქმის, იგივე წარმოდგენა. ჩანაწერში, ოპერატორის დახმარებით, ნამდვილ მაყურებელსაც გვიჩვენებენ, რომელიც ორმაგი წარმოდგენის მომსწრე ხდება. სამეფო კარის წარმომადგენლები, რამდენიმე თანმხლებ პირთან ერთად, ოპერის თეატრში მიდიან, რათა ნახონ ბალეტი, რომელიც ძალიან გავს კლასიკურ ,,გედების ტბას” - პრინცის ნაცვლად არის მონადირე, რომელსაც პეპელა შეუყვარდება და მის გამო ურჩხულს დაუპირისპირდება. ამ სანახაობას სამეფო ოჯახის წევრები ბენუარიდან ადევნებენ თვალს. პრინცის მეგობარი გოგონა ოპერაში პირველად მოხვდა. შესაბამისად, მისი ქცევა დიდგვაროვნებში აღშფოთებას, ხოლო მაყურებელში ღიმილს იწვევს. ცალკე თემაა ის, თუ როგორ ახდენს მეთიუ ბორნი კლასიკური ცეკვის პაროდირებას პეპლებისა და მეტყევეს დახმარებით. ირონია აქ, პერსონაჟთა ჩაცმულობასთან ერთად, მათი შესრულების მანერაშიც იკითხება. განსაკუთრებით დაუნდობელია ქორეოგრაფი პეპლის მთავარი როლის შემსრულებლისადმი, რომელიც მიწაზე გართხმული ცალი ხელის კანკალით კვდება...<br /><br />მომეჩვენა, რომ წარმოდგენის ეს ნაწილი პირდაპირი პაროდიაა ,,გედების ტბაზე” გადაღებული რუსული კინოფილმისა, სადაც დრამატული სცენები სწორედ ტყეში თამაშდება. ამ ჩანაწერის ნახვა ისეთივე ღიმილს იწვევს როგორც ბორნის მიერ ოსტატურად დადგმული პაროდია.<br /><br />აღსანიშნავია, რომ ,,გედების ტბის” კლასიკური დადგმის ორი პერსონაჟი მეთიუ ბორნის ვარიანტში ამოღებულია, ესენია: ბოროტი ჯადოქარი და მისი ქალიშვილი. ერთ-ერთ ვერსიაში, რომელიც გედების ცეკვის ქორეოგრაფიული მონახაზებით არის შთამბეჭდავი, ჯადოქარი დიდი ლურჯი ფრინველის სახითაა ნაჩვენები. ამ შემთხევვაში კი, ბოროტი ძალის გამოყენება და ჯადოქრობა მეთიუ ბორნს აღარ სჭირდება.<br /><br />წარმოდგენის მესამე ნაწილში ნაჩვენებია საკუთარ საცხოვრებელში გამოკეტილი პრინცი, რომელიც სვამს, მაგრამ დედოფალი მას არ უთანაგრძნობს. შემდეგი მოქმედება პორტის პირა ბარში ვითარდება, სადაც გაშარჟებულია ელვის პრესლის ჩაცმულობა, ვარცხნილობა, იმ დროს მოდური ცეკვების მოძრაობები და ცხოვრების სტილი. იქ პრინცი მის ნაცნობ გოგონასაც აღმოაჩენს, ნახავს, რომ ის ყველა მამაკაცისთვის ხელმისაწვდომია... შემდეგ ყველაფერზე ხელს ჩაიქნევს და თავის მოკვლის მიზნით მიაშურებს ქალაქის პარკს, სადაც გედების გუნდის წინამძღოლით მოიხიბლება.<br /></p><p></p><p><img style="float:left; margin:0 10px 10px 0;cursor:pointer; cursor:hand;width: 320px; height: 320px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi0g6uu7XZdZC9CdjSsf5TE_M5C-6AZysU_xkUNY6ZZcHKOtSLV1Sviu0avP6iQx2eSPNjVRbOx60HiKHOb7DqkA2nldOIUHL3QuYkgDSjM9WvhgUPCfZFnIP7NvPmDfu6RLfG8orHljec/s320/matthew-bournes-swan-lake.jpg" border="0" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5358434621387027266" /></p><p><br />ამ სცენაში მეთიუ ბორნი მისი ქორეოგრაფიული შესაძლელობების მაქსიმუმს იყენებს. მას სცენაზე გამოყავს კარგი გარეგნობის, ათლეტური აღნაგობის, ტანზე საოცრად მორგებულ გედის კოსტუმებში გამოწყობილი მამაკაცები, რომლებიც სცენაზე კი არ დადიან, ცეკვავენ! მათი სხეული მოქნილი და მიმზიდველია. წარმოდგენაში განსაკუთრებულია გედის როლის შემსრულებელი ადამ კუპერი. მისი დუეტი პრინცთან მოცეკვავეების საშემსრულებლო ხელოვნებას წარმოაჩენს. ამ ორი პერსონაჟის დამოკიდებულება ემოციებს იწვევს. თუმცა, ბორნის ესთეტიკა სენტიმეტალიზმს ვერ იტანს და დრამატულ სცენებს ოსტატურად ანაცვლებს პაროდიებით. ამის საუკეთესო ნიმუშია ხელებგადაჭდობილი გედების ცეკვის პაროდიული შესრულება.<br /><br />სამეფო ბალის სცენაში ბორნი თვითირონიასაც მიმართავს - აქ ის სწორედ იმ ფანებსა თუ ჟურნალისტებს დასცინის, რომლებიც ვარსკვლავებს დარაჯობენ მათგან კომენტარისა თუ ავტოგრაფის მიღების სურვილით. მოქმედებებთან ერთად დეკორაციები იცვლება და წარმოდგენის ამ ნაწილში ყველაფერი დიდ დარბაზში თამაშდება, რომლის შუაგულშიც მოსჩანს ღია აივანი და მთვარე.<br /></p><p><br />ქორეოგრაფის თქმით, მისი სპექტაკლი მარტოობაზეა, როდესაც ადამიანი მისთვის სულიერად ახლობელს მხოლოდ ძილში თუ ნახავს, როგორც ეს სპექტაკლში ხდება. თუმცა, აქ მთავარია არა იმდენად ,,რეალობა” და ,,სიზმარი”, რამდენადაც ,,საიდუმლო” და ,,გაცხადებული”. ალბათ, ამიტომ გააოცებს პრინცს, დედის ქარაფშუტულ ქცევაზე მეტად, სამეფო ბალზე გედის ორეულის, ფრაკში გამოწყობილი და ყველა ქალისთვის სასურველი მამაკაცის გამოჩენა. პრინცი მასზე ეჭვიანობს, ის კიდევ ყველასთან არშიყობს, დედოფალთანაც კი, რომელთან ალერსი მას ისე გამოიყვანს წყობიდან, რომ იარაღს გაისვრის. გასროლას მისი მეგობარი გოგო ეწირება, გედის ორეული კი უჩინარდება.</p><p></p><p></p><p><img style="float:left; margin:0 10px 10px 0;cursor:pointer; cursor:hand;width: 320px; height: 214px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjUeADBGD2m6a9kZ-qY38ge3lB67sRn8tZBxyfLJ9d7f1KVz9rCJuV6jnq979oEQlIqk9Ylc4y8I-Us_1uHQHl3QbfaFgNtgCo0Xx5d7x_Aih9zp3PcYweje5LmJffZcuE75Dv9P0_U8LQ/s320/1.jpg" border="0" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5358434425162389570" /><br /><br />ბოლო სცენა, ისევე როგორც დასაწყისი, პრინცის საძინებელში ვითარდება. პრინცს კვლავ გედი, მასთან ცეკვა და ალერსი ესიზმრება. გამოღვიძებულს ექიმთა არმია ეხვევა თავს და ოპერაციას უკეთებს. მარტო დარჩენილ პრინცთან გედების გუნდი ჩნდება, რომელიც მის ჩაქოლვას ცდილობს, რასაც მათი წინამძღოლი ეწინააღმდეგება. პრინცის რჩეული იღუპება. პრინცი ამ ტრაგედიას ვერ უძლებს და ისიც კვდება. ისევე როგორც თითოეული მიზანსცენა, ფინალი სრულყოფილი და ემოციურია.<br /><br />მეთიუ ბორნისთვის მნიშვნელოვანია კლასიკის ინტერპრეტაცია. თუმცა, მისი გადაწყვეტები, უპირველესად, დროის მიერაა გამართლებული. ამასთან დაკავშირებით შეგვიძლია გავიხსენოთ ერთი დეტალი: 1995 წელს, ამ ბალეტის ლონდონური პრემიერა ინგლისის სამეფო ოჯახის სკანდალს დაემთხვა. იმ დროს პრინცესა დიანა პრინც ჩარლზს ეყრებოდა, ჩარლზი კი არ მალავდა რომანს კამილა პარკერთან. ელიზავეტა მდუმარებას ამაყად ინარჩუნებდა. ამ ფონზე ბორნის ბალეტი პროვოკაციულად გამოიყურებოდა. მით უფრო, რომ პრინცის როლის შემსრულებული სკოტ ემბლერი ძალიან გავდა ჩარლზს, ქერათმიან მაცდუნებელ გედს კი, დიანასა და კამილას ადარებდნენ...</p><p></p><p></p><p><img style="float:left; margin:0 10px 10px 0;cursor:pointer; cursor:hand;width: 217px; height: 320px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhwIE7pp01JSgADfwSLPCF_5TUf0-saJ-6f2u6seSMMaoEJFgxQbwp3RoU5AFTrF21r0rwPXW-G8Z8rdS-1OcwAWL52GjJyj6LHyn7Kv-ywfIFGu-dSGG7EegCqD0NZjkZ0kNmmQqcHnJY/s320/swan+lake+in+studio+040.jpg" border="0" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5358434822804513410" /><br /><br />,,მე გამოვიყენე ის, რაც ჩაიკოვსკის გულში ედო - რაღაც საგანგაშო, უცნაური, მომაჯადოებელი. მუსიკამ შემძრა. მაგრამ როდესაც ნამდვილ გედებს შევხედე, მომეჩვენა, რომ მათში მამაკაცური საწყისი მეტია, ვიდრე ქალური - ისინი ენერგიული არსებები არიან”, - აცხადებს ბორნი, რომლის ,,გედების ტბაც”, მიმაჩნია, რომ ერთგვარი ეპატაჟია, და არა - კიჩი!</p>Tamhttp://www.blogger.com/profile/18161208108257060855noreply@blogger.com2